Diferencia entre revisiones de «Filo (biolochía)»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
MastiBot (descutir | contrebucions)
mSin resumen de edición
Linia 1: Linia 1:
{{Reformular|Lascorz}}
{{Reformular|Lascorz}}
[[Imachen:Taxonomia-y-filogenia.gif|thumb|250px|right]]
[[Imachen:Taxonomia-y-filogenia.gif|thumb|250px|right|Esquema d'os diferents taxons comuns en [[zoolochía]], echemplificando os graus de parentera d'entre 3 [[espezie]]s.]]
En '''[[zoolochía]]''', o '''filo''' (también dto '''phylum''' -pl. ''phyla''-, '''tipo morfolochico''' u '''tipo organizador''') ye una [[categoría taxonomica]] fincada d'entre ro [[reino (biolochía)|reino]] e ra [[clase (biolochía)|clase]]. S'emplega exclusibament en a dibisión d'es [[reino (biolochía)|reinos]] '''''[[Animalia]]''''' e '''''[[Protista]]'''''. En [[botanica]] (reinos '''''[[Plantae]]''''' y '''''[[Fungi]]''''') s'emplega o termín [[dibisión (biolochía)|dibisión]] per cuentas de filo. Es dos termins son equibalenz.
En '''[[zoolochía]]''', o '''filo''', tamién dito '''''phylum''''' (en plural «''phyla''») '''tipo morfolochico''' u '''tipo organizador''', ye una [[categoría taxonomica]] fincada d'entre lo [[reino (biolochía)|reino]] e la [[clase (biolochía)|clase]]. S'emplega esclusibament en a dibisión d'os [[reino (biolochía)|reinos]] ''[[Animalia]]'' e ''[[Protista]]''. En [[botanica]] (reinos ''[[Plantae]]'' y ''[[Fungi]]'') s'emplega lo termín [[dibisión (biolochía)|dibisión]] per cuentas de filo. Os dos termins son equibalents, anque l'uso de lo un e l'altro se ye fixato per tradizión en cada zenzia.


O filo ye ra sozdibisión prenzipal d'o reino [[animal]] y gosa á referir-se enta una colla d'animals que tienen alazetalment un mesmo [[plan cheneral d'organizazión corporal]]. Asinas, es [[caragol]]s, [[limaco]]s u [[calamar]]s pueden ser cuaternados aintro d'o mesmo filo (''[[Mollusca]]'') perque toz ers tienen o mesmo plan basico d'organizazión.
O filo ye la subdibisión prenzipal d'o reino [[animal]] e gosa referir-se á un grupo d'animals que tienen alazetalment un mesmo [[plan cheneral d'organizazión corporal]]. Asinas, os [[caragol]]s, [[limaco]]s u [[calamar]]s pueden ser cuaternados á dintro d'o mesmo filo (''[[Mollusca]]'') perque toz ellos tienen o mesmo plan basico d'organizazión.


Anque esisten cuasi 40 filos, a més gran d'as mayorías d'entre es animals escaien nomás á bel d'es 9 prenzipals: [[Arthropoda]], [[Mollusca]], [[Porifera]], [[Cnidaria]], [[Plathelmyntes]], [[Nematoda]], [[Annelida]], [[Echinoderma]] e [[Chordata]]. De feito, més d'o 80% d'as espezies animals son enclusos en o filo [[Arthropoda]]. Dibersos filos continen de raso d'entre una e bels (poquez) zentenars d'espezies, e son prauticament desconexitos ta ro gran publico.
Anque esisten cuasi 40 filos, a més gran d'as mayorías d'entre os animals no s'escayen si que en un d'os 9 prenzipals: ''[[Arthropoda]]'', ''[[Mollusca]]'', ''[[Porifera]]'', ''[[Cnidaria]]'', ''[[Plathelmyntes]]'', ''[[Nematoda]]'', ''[[Annelida]]'', ''[[Echinoderma]]'' e ''[[Chordata]]''. De feito, més d'o 80% d'as espezies animals son enclusas só que en o filo ''[[Arthropoda]]''. Dibersos filos continen de raso d'entre una e bels (poquez) zentenars d'espezies, e son prauticament esconexitos ta lo gran publico.


== Rans d'organizazión ==
== Nibels d'organizazión ==
Igual que pasa con altras [[categoría taxonomica|categorías taxonomicas]] d'es [[ser bibo|sers bibos]], dato que bi ha una nezesidat de clasifica-los con a maxima fidelidat ent'a suya [[filochenia]], mutos filos s'agrupan en ''superfilos'' e dimpués es [[taxón|taxons]] inferiors pueden-se beier agrupados en ''sozfilos''.
Igual que pasa con altras [[categoría taxonomica|categorías taxonomicas]] d'os [[ser bibo|sers bibos]], perque que bi ha una nezesidat de clasifica-los con a masima fidelidat en a suya [[filochenia]], mutos filos s'agrupan en ''superfilos'' e dimpués os [[taxón|taxons]] inferiors se pueden beyer agrupados en ''subfilos''.


Rans de clasificazión, de cheneral ent'o més concreto.
Nibels de claseficazión, de més cheneral enta més concreto.
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center"
{| border="1" cellpadding="5" cellspacing="0" align="center"
|-
|-
! style="background:WhiteSmoke"| Rans de clasificazión
! style="background:WhiteSmoke"| Nibels de claseficazión
! style="background:WhiteSmoke"| [[Imachen:Grammostola rosea adult männlich.jpg|40px]] Exemplo
! style="background:WhiteSmoke"| [[Imachen:Grammostola rosea adult männlich.jpg|40px]] Exemplo
|-
|-
| bgcolor="pink" | [[Reino (biolochía)|Reino]]
| bgcolor="pink" | [[Reino (biolochía)|Reino]]
|[[Animalia]]
|''[[Animalia]]''
|-
|-
|''Infrarreino''
|''Infrarreino''
Linia 28: Linia 28:
|[[Arthropoda]]
|[[Arthropoda]]
|-
|-
| ''Sozfilo''<br />''Infrafilo''
| ''Subfilo''<br />''Infrafilo''
|[[Chelicerata]]
|''[[Chelicerata]]''
|-
|-
|''Superclase''
|''Superclase''
Linia 35: Linia 35:
|-
|-
| bgcolor="pink" | [[Clase (biolochía)|Clase]]
| bgcolor="pink" | [[Clase (biolochía)|Clase]]
|[[Arachnida]]
|''[[Arachnida]]''
|}
|}

==Se beiga tamién==
*[[Claseficazión zentifica]]
*[[Sistema de nomenclatura binominal]]
*[[Dibisión (biolochía)]]
*[[Reino (biolochía)]]
*[[Clase (biolochía)]]
*[[Orden (biolochía)]]


[[Categoría:Biolochía sistematica]]
[[Categoría:Biolochía sistematica]]

Versión d'o 00:24 13 avi 2009

Siñal d'atenzión
Siñal d'atenzión

Este articlo ye escrito con un estilo, grafía, u solucions idiomaticas (no dialectals) que no se fan guaire con o contenito cheneral de Biquipedia, y per ixo un usuario capable el ye adotato esprés ta adobar-le ixas formas y reformular-lo, y la fayena de revisión se troba encara en proceso.

Ye posible que, per ixo, bi haiga lagunas de contenito u deficiencias de formato. Per favor, d'antes que no te metas á fer-ie correccions mayors u reescrituras, contacta con ell en a suya pachina d'usuario u la pachina de descusión de l'articlo ta poder-ne coordinar a redacción. Per ixe motivo, tampoco no ye guaire recomendable que, en estando l'articlo en fase de reforma, en prengas garra espresión u solución lexica ta enriquir o tuyo vocabulario personal, u que las reproduzcas en altras pachinas de Biquipedia.

Esquema d'os diferents taxons comuns en zoolochía, echemplificando os graus de parentera d'entre 3 espezies.

En zoolochía, o filo, tamién dito phylum (en plural «phyla») tipo morfolochico u tipo organizador, ye una categoría taxonomica fincada d'entre lo reino e la clase. S'emplega esclusibament en a dibisión d'os reinos Animalia e Protista. En botanica (reinos Plantae y Fungi) s'emplega lo termín dibisión per cuentas de filo. Os dos termins son equibalents, anque l'uso de lo un e l'altro se ye fixato per tradizión en cada zenzia.

O filo ye la subdibisión prenzipal d'o reino animal e gosa referir-se á un grupo d'animals que tienen alazetalment un mesmo plan cheneral d'organizazión corporal. Asinas, os caragols, limacos u calamars pueden ser cuaternados á dintro d'o mesmo filo (Mollusca) perque toz ellos tienen o mesmo plan basico d'organizazión.

Anque esisten cuasi 40 filos, a més gran d'as mayorías d'entre os animals no s'escayen si que en un d'os 9 prenzipals: Arthropoda, Mollusca, Porifera, Cnidaria, Plathelmyntes, Nematoda, Annelida, Echinoderma e Chordata. De feito, més d'o 80% d'as espezies animals son enclusas só que en o filo Arthropoda. Dibersos filos continen de raso d'entre una e bels (poquez) zentenars d'espezies, e son prauticament esconexitos ta lo gran publico.

Nibels d'organizazión

Igual que pasa con altras categorías taxonomicas d'os sers bibos, perque que bi ha una nezesidat de clasifica-los con a masima fidelidat en a suya filochenia, mutos filos s'agrupan en superfilos e dimpués os taxons inferiors se pueden beyer agrupados en subfilos.

Nibels de claseficazión, de més cheneral enta més concreto.

Nibels de claseficazión Exemplo
Reino Animalia
Infrarreino
Superfilo
Filo Arthropoda
Subfilo
Infrafilo
Chelicerata
Superclase
Clase Arachnida

Se beiga tamién