Diferencia entre revisiones de «Fraxinus excelsior»

Explorar historial interactivamente

← Ir ta a edición anterior Ir t'a edición siguient →

Contenido eliminado Contenido añadido

VisualWikitexto

En renglón

Versión d'o 20:24 1 nov 2009

Fraixin

Fraxinus excelsior

Clasificación scientifica

Dominio:	Eukaryota
Reino:	Plantae
División:	Magnoliophyta
Clase:	Magnoliopsida
Orden:	Lamiales
Familia:	Oleaceae
Chenero:	Fraxinus
Especie:	F. excelsior

Nombre binomial

Fraxinus excelsior

Fraxinus excelsior (L., 1758), conoixito popularment como fraxín/o u fráixen ye un árbol d'a familia d'as oliazias. Os dos nombres populars d'esta espezie conoixen diferents bariants foneticas en tot l'Alto Aragón, anque de forma aprosimatiba s'en podese dezir que la primera ye preponderant en a metat ozidental d'o territorio, e la segunda en a oriental.

Descripzión

Lo fraixín ye un árbol alto, capaz de plegar t'os 40 m e 1 de diametro, d'una crosta grisenca que se fende con es años. Caduzifolio, as suyas fuellas, pinnaticompuestas con entre 7 e 15 foliolos, amesuran de 20 ta 35 cm, e son d'as zagueras en ubrir-se de primabera e d'as primeras en cayer-se d'agüerro si bi ha bela chelera guaire luego. As chemas son negras, a diferienzia d'as pardas d'altras espezies de fráixins. As flors, d'un porpra escuro e sin de petalos, s'ubren d'antis que no las fuellas, estando las fembras una mica més luengas.

Ábitat

L'árbol creix per cuasi tota Europa (defueras d'a faixa més septentrional d'Escandinabia e d'a faixa més meridional d'a Europa mediterrania) e en bels puestos d'Asia ozidental.

Usos

A fusta de fraixín ye estata tradizionalment usata en Europa como material ta fer arcos, mangos de ferramientas, gayatas u raquetas de tenis, entre altras cosas, grazias á la suya alta flecsibilidat e resistenzia. Tamién s'ha feito serbir t'os fogarils perque crema prou bien dica cuan que ye plegata de tallar.

Curiosidaz

L'árbol da nombre á bels toponimos; ixemplos en son Fraxén (en a bal de Broto, comarca aragonesa de Sobrarbe) u la ziudat californiana de Fresno (que ye «fraixin» en castellán).

@@ Linia 15: / Linia 15: @@
 {{Taxobox_end}}
+'''''Fraxinus excelsior''''' <small>([[Linnaeus|L.]], [[1758]])</small>, conoixito popularment como '''fraxín/o''' u '''fráixen''' ye un [[árbol]] d'a [[familia (biolochía)|familia]] d'as [[oleaceae|oliazias]]. Os dos nombres populars d'esta espezie conoixen diferents bariants foneticas en tot l'[[Alto Aragón]], anque de forma aprosimatiba s'en podese dezir que la primera ye preponderant en a metat ozidental d'o territorio, e la segunda en a oriental.
-Lo '''fraixin europeu''' ('''''Fraxinus excelsior'''''), tamién dito '''fraixín''', '''fraixno''' u '''freixin''', ye un [[árbol]] d'a familia d'as [[oliazia]]s.
 ==Descripzión==
-Lo '''fraixin''' ye un árbol alto, capaz de plegar t'os 40 m e 1 de diametro, d'una crosta grisenca que se fende con es años. Caduzifolio, as suyas fuellas, pinnaticompuestas con entre 7 e 15 foliolos, amesuran de 20 ta 35 cm, e son d'as zagueras en ubrir-se de [[primabera]] e d'as primeras en cayer-se d'[[agüerro]] si bi ha bela chelera guaire luego. As chemas son negras, a diferienzia d'as pardas d'altras espezies de fráixins. As flors, d'un porpra escuro e sin de petalos, s'ubren d'antis que no las fuellas, estando las fembras una mica més luengas.
+Lo fraixín ye un árbol alto, capaz de plegar t'os 40 m e 1 de diametro, d'una crosta grisenca que se fende con es años. Caduzifolio, as suyas fuellas, pinnaticompuestas con entre 7 e 15 foliolos, amesuran de 20 ta 35 cm, e son d'as zagueras en ubrir-se de [[primabera]] e d'as primeras en cayer-se d'[[agüerro]] si bi ha bela chelera guaire luego. As chemas son negras, a diferienzia d'as pardas d'altras espezies de fráixins. As flors, d'un porpra escuro e sin de petalos, s'ubren d'antis que no las fuellas, estando las fembras una mica més luengas.
 ==Ábitat==
@@ Linia 24: / Linia 24: @@
 ==Usos==
-A fusta de fraixin ye estata tradizionalment usata en Europa como material ta fer arcos, mangos de ferramientas, gayatas u raquetas de [[tenis]], entre altras cosas, grazias á la suya alta flecsibilidat e resistenzia. Tamién s'ha feito serbir t'os fogarils perque crema prou bien dica cuan que ye plegata de tallar.
+A fusta de fraixín ye estata tradizionalment usata en Europa como material ta fer arcos, mangos de ferramientas, gayatas u raquetas de [[tenis]], entre altras cosas, grazias á la suya alta flecsibilidat e resistenzia. Tamién s'ha feito serbir t'os fogarils perque crema prou bien dica cuan que ye plegata de tallar.
 ==Curiosidaz==
-L'árbol da nombre á bels toponimos; ixemplos en son [[Fraxen]] (en a comarca [[Aragón|aragonesa]] de [[Sobrarbe]]) u la ziudat [[california]]na de [[Fresno]] (fraixin en [[idioma castellán|castellán]]).
+L'árbol da nombre á bels toponimos; ixemplos en son [[Fraxén]] (en a [[bal de Broto]], comarca [[Aragón|aragonesa]] de [[Sobrarbe]]) u la ziudat [[california]]na de [[Fresno]] (que ye «fraixin» en [[idioma castellán|castellán]]).
 [[Categoría:Fraxinus]]