Diferencia entre revisiones de «Caracalpacos»
m robot Añadido: fi:Karakalpakit |
Sin resumen de edición |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{pueblo |
|||
| ⚫ | Os '''caracalpacos''' abitan en [[Caracalpaquistán]] ([[ |
||
|imachen = |
|||
|descripzión = |
|||
|pueblo = Caracalpacos |
|||
|poblazión = 550.000 |
|||
|pobpuesto = [[Imachen:Flag of Karakalpakstan.svg|22px|border]] [[Caracalpaquistán]] |
|||
|rechión1 = [[Imachen:Flag of Azerbaijan.svg|22px|border]] [[Usbekistán]] |
|||
|pob1 = |
|||
|rechión2 = [[Imachen:Flag of Russia.svg|22px|border]] [[Turkmenistán]] |
|||
|pob2 = |
|||
|rechión3 = [[Imachen:Flag of Kazakhstan.svg|22px|border]] [[Cazaquistán]] |
|||
|pob3 = |
|||
|rechión4 = |
|||
|pob4 = |
|||
|idiomas = [[Idioma caracalpaco|Caracalpaco]] |
|||
|relichión = [[Islam]] |
|||
|relazionatos = Altros pueblos turqueses |
|||
}} |
|||
| ⚫ | Os '''caracalpacos''' abitan en [[Caracalpaquistán]] ([[Usbekistán]]), chunto a la [[Mar d'Aral]] y en as riberas d'o río [[Amu-Darya]]. En o zenso de 1989 yeran 423.000 endibidos, o 31 % d'os abitants de Caracalpaquistán. Charran una luenga turquesa d'a branca quipchac. Son musulmans sunnís seguidors d'a escuela Hanafí. Lur traza de bida tradizional ye o pastoreyo nomada, i-abendo tamién pescadors e agricultors sedentarios en menor mida. |
||
== Luenga == |
== Luenga == |
||
Versión d'o 08:39 22 ago 2009
Plantilla:Pueblo Os caracalpacos abitan en Caracalpaquistán (Usbekistán), chunto a la Mar d'Aral y en as riberas d'o río Amu-Darya. En o zenso de 1989 yeran 423.000 endibidos, o 31 % d'os abitants de Caracalpaquistán. Charran una luenga turquesa d'a branca quipchac. Son musulmans sunnís seguidors d'a escuela Hanafí. Lur traza de bida tradizional ye o pastoreyo nomada, i-abendo tamién pescadors e agricultors sedentarios en menor mida.
Luenga
Dentro d'as luengas turquesas d'a branca quipchak a luenga d'os caracalpacos ye més parexita a lo nogai e a lo cazaco. A suya forma escrita se basa en o dialeuto nororiental e no se desembolicó dica os años 20 d'o sieglo XX. S'escribiba en alfabeto latín dica 1928, dende 1938 fan serbir o zirilico, a causa d'a politica linguistica sobietica que beyió un periglo que os pueblos turqueses d'a ex URSS fesen serbir o mesmo alfabeto que en a Turquía kemalista. O suyo etnonimo sennifica "os gorros negros".
Istoria
Son menzionatos por primera begata en Asia Zentral a fins d'o sieglo XVII. Caracalpaquistán fue ocupato por o Imperio Ruso en 1873. En 1925 os sobieticos proclamoron a Oblast ("rechión") autonoma de Caracalpac, dentro d'a Republica Sozialista Sobietica Autonoma de Cazaquistán, que a més feba parte d'a Republica Federatiba Sozialista Sobietica Rusa. Esdebinió republica autonoma en 1932, pero en 1936 fue adibita a Uzbequistán.
Dica os años sisanta d'o sieglo XX o 90 % encara bibiban e treballaban en o meyo rural. Entre 1960 e 1970 a situazión cambeyó e Caracalpaquistán esdebinió a rechión més urbanizata d'o Uzbequistán, con o 50 % d'a poblazión conzentrata en ziudaz. A capital crexió dica quintuplicar-se e atras ziudaz triplicoron a suya mida. O esodo rural se produzión por o desastre ecolochico d'a Mar d'Aral que s'encomenzó a desecar por unos reganos de cotón no sostenibles.
A fins d'os años 80 d'o sieglo XX puyó l'autoconzenzia d'os Caracalpacos, e amanixen reibindicazions, destacando-ne:
- Que lis tornen as tierras que agora ocupan os uzbecos.
- Beluns reclaman deseparar-sen d'Uzbequistán e re-adibir-sen en Rusia en as condizions atorgatas a atras republicas autonomas, belatros reclaman o estatuto de republica independient.
Bibliografía
- Amiram Gonen, DICCIONARIO DE LOS PUEBLOS DEL MUNDO. 1996 Anaya&Mario Muchnik.