Diferencia entre revisiones de «Edat Meya tardana»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m robot Añadido: gl:Baixa Idade Media
Sin resumen de edición
Linia 1: Linia 1:
[[Imachen:Joan of arc miniature graded.jpg|thumb|left|150px|Chuana d'Arco]]
[[Imachen:Joan of arc miniature graded.jpg|thumb|left|150px|Chuana d'Arco]]
A '''Baxa Edat Meya''' ye o termín emplegato ta describir a istoria [[Europa|europeya]] d'os [[sieglo XIV|sieglos XIV]] e [[sieglo XV|XV]]. Iste periodo estió prezedito por l'[[Alta Edat Meya]], e estió suzedito por a [[Edat Moderna]] (o [[Renaximiento]]).
A '''Baxa Edat Meya''' ye o termín emplegato ta describir a istoria [[Europa|europeya]] d'os [[sieglo XIV|sieglos XIV]] e [[sieglo XV|XV]]. Enantes d'este periodo ye l'[[Alta Edat Meya]], e dimpués ye a [[Edat Moderna]] (u [[Renaximiento]]).


Arredol d'o [[1300]], e dimpués de dibersos sieglos de prosperidat en Europa, o creximiento s'aturó. Una serie de fambres e plaguas, como a Gran Fambre de [[1315]]-[[1317]] e a [[Peste Negra]], rebaxoron a poblazión á la metat. Ista espoblazió estió acompañata de tensions sozials e guerras endemicas; os debantamientos d'os campesins en [[Franzia]] e [[Anglaterra]] e a [[Guerra d'os Zien Años]] en son dos exemplos. A unidat d'a [[Ilesia catolica]] estió crebata por o [[Gran Zisma d'Oczident]]. Istos escaizimientos han estato clamatos por os istoriadors a Crisis d'a Baxa Edat Meya.
Arredol d'o [[1300]], e dimpués de bels sieglos de prosperidat en Europa, o creximiento s'aturó. Una serie de [[fambre]]s e plaguas, como a Gran Fambre de [[1315]]-[[1317]] e a [[Peste Negra]], rebaxoron a poblazión á la metat. Ista espoblazió fue acompañata de tensions sozials e guerras endemicas; os debantamientos d'os campesins en [[Franzia]] e [[Anglaterra]] e a [[Guerra d'os Zien Años]] en son dos exemplos. A unidat d'a [[Ilesia catolica]] se crebó por o [[Gran Zisma d'Oczident]]. Istos escaizimientos han estato clamatos por os istoriadors a Crisis d'a Baxa Edat Meya.


D'atro canto, lo sieglo XIV tamién estió un periodo de gran progreso ta las [[arte]]s e as [[zenzia]]s. O redescubrimiento d'os testos antigos [[Antiga Grezia|griecos]] e [[Antiga Roma|romans]] produzioron, con o tiempo, un renaximiento d'istas dos arias. O prozeso prenzipió por meyo d'o contauto con os arabes mientres d'as [[Cruzatas]], pero s'azeleró con a presa de [[Constantinopla]] por os trucos, ya que muitos eruditos bizantinos se refuxioron en Oczident, prenzipalment en [[Italia]]. Tan y mientres, a imbenzión d'a [[imprenta]] tenió un efeuto important en a soziedat europeya. Fazilitó a espardidura d'a parabra e democratizó l'aprendizache; un resultato deribato serba o surtimiento d'a [[Reforma protestante]]. O creximiento d'o [[Imperio Otomano]] remató con a cayita de Constantinopla en [[1453]] (l'año d'a fin d'a Guerra d'os zien años), lo que zarró as posibilizaz de comerzio con l'Este. Pero, lo descubrimiento d'[[America]] por [[Cristofo Colombo]] en [[1492]], e a nabegazión arredol d'[[Africa]] por [[Vasco da Gama]] en [[1498]] ubrioron nuebas rutas comerzials, reforzando a economia e o poder d'as economías europeyas oczidentals.
D'atro canto, lo sieglo XIV tamién estió un periodo de gran progreso ta las [[arte]]s e as [[zenzia]]s. O redescubrimiento d'os testos antigos [[Antiga Grezia|griecos]] e [[Antiga Roma|romans]] produzioron, con o tiempo, un renaximiento d'istas dos arias. O prozeso prenzipió por meyo d'o contauto con os arabes mientres d'as [[Cruzatas]], pero s'azeleró con a presa de [[Constantinople]] por os turcos, ya que muitos eruditos bizantins se refuchioron en Ozident, prenzipalment en [[Italia]]. Tan y mientres, a imbenzión d'a [[imprenta]] tenió un efeuto important en a soziedat europeya. Fazilitó a espardidura d'a parabra e democratizó l'aprendizache; un resultato deribato serba o surtimiento d'a [[Reforma protestante]]. O creximiento d'o [[Imperio Otomano]] remató con a cayita de Constantinople en [[1453]] (l'año d'a fin d'a Guerra d'os zien años), lo que zarró as posibilizaz de comerzio con l'Este. Pero, lo descubrimiento d'[[America]] por [[Cristofo Colombo]] en [[1492]], e a nabegazión arredol d'[[Africa]] por [[Vasco da Gama]] en [[1498]] ubrioron nuebas rutas comerzials, reforzando a economia e o poder d'as economías europeyas ozidentals.


Toz istos escaizimientos marcan a fin d'a [[Edat Meya]] e o comenzipio d'a [[Edat Moderna]]. Cal notar que a dibisión ye artifizial, ya que l'aprendizache no desaparixió d'a sozietat europeya, e por tanto, aberba prou continuidat entre as [[antigüidat clasica|zebilizazions clasicas]] e a Edat Moderna. Igualment, os istoriadors modernos, prenzipalment en [[Italia]] no fablan d'a Baxa Edat Meya, sino d'o renaximiento d'o sieglo XIV como transizión dreita á l'era moderna.
Toz istos escaizimientos marcan a fin d'a [[Edat Meya]] e o comenzipio d'a [[Edat Moderna]]. Cal notar que a dibisión ye artifizial, ya que l'aprendizache no desaparixió d'a sozietat europeya, e por tanto, aberba prou continuidat entre as [[antigüidat clasica|zebilizazions clasicas]] e a Edat Moderna. Igualment, os istoriadors modernos, prenzipalment en [[Italia]] no fablan d'a Baxa Edat Meya, sino d'o renaximiento d'o sieglo XIV como transizión dreita á l'era moderna.

Versión d'o 15:18 21 nov 2008

Chuana d'Arco

A Baxa Edat Meya ye o termín emplegato ta describir a istoria europeya d'os sieglos XIV e XV. Enantes d'este periodo ye l'Alta Edat Meya, e dimpués ye a Edat Moderna (u Renaximiento).

Arredol d'o 1300, e dimpués de bels sieglos de prosperidat en Europa, o creximiento s'aturó. Una serie de fambres e plaguas, como a Gran Fambre de 1315-1317 e a Peste Negra, rebaxoron a poblazión á la metat. Ista espoblazió fue acompañata de tensions sozials e guerras endemicas; os debantamientos d'os campesins en Franzia e Anglaterra e a Guerra d'os Zien Años en son dos exemplos. A unidat d'a Ilesia catolica se crebó por o Gran Zisma d'Oczident. Istos escaizimientos han estato clamatos por os istoriadors a Crisis d'a Baxa Edat Meya.

D'atro canto, lo sieglo XIV tamién estió un periodo de gran progreso ta las artes e as zenzias. O redescubrimiento d'os testos antigos griecos e romans produzioron, con o tiempo, un renaximiento d'istas dos arias. O prozeso prenzipió por meyo d'o contauto con os arabes mientres d'as Cruzatas, pero s'azeleró con a presa de Constantinople por os turcos, ya que muitos eruditos bizantins se refuchioron en Ozident, prenzipalment en Italia. Tan y mientres, a imbenzión d'a imprenta tenió un efeuto important en a soziedat europeya. Fazilitó a espardidura d'a parabra e democratizó l'aprendizache; un resultato deribato serba o surtimiento d'a Reforma protestante. O creximiento d'o Imperio Otomano remató con a cayita de Constantinople en 1453 (l'año d'a fin d'a Guerra d'os zien años), lo que zarró as posibilizaz de comerzio con l'Este. Pero, lo descubrimiento d'America por Cristofo Colombo en 1492, e a nabegazión arredol d'Africa por Vasco da Gama en 1498 ubrioron nuebas rutas comerzials, reforzando a economia e o poder d'as economías europeyas ozidentals.

Toz istos escaizimientos marcan a fin d'a Edat Meya e o comenzipio d'a Edat Moderna. Cal notar que a dibisión ye artifizial, ya que l'aprendizache no desaparixió d'a sozietat europeya, e por tanto, aberba prou continuidat entre as zebilizazions clasicas e a Edat Moderna. Igualment, os istoriadors modernos, prenzipalment en Italia no fablan d'a Baxa Edat Meya, sino d'o renaximiento d'o sieglo XIV como transizión dreita á l'era moderna.

Se beiga tamién