Diferencia entre revisiones de «Celtis australis»
m Celtis Australis tresladada á Latonero: Por agora, metemos o nombre común millor que o zientifico? |
m completo y corricho |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{correchir}} |
|||
{{Taxobox_begin | color = lightgreen | name = Latonero}} |
{{Taxobox_begin | color = lightgreen | name = Latonero}} |
||
{{Taxobox image | image = [[Imachen:Illustration Celtis australis0.jpg|250px|Latonero]]|caption = <small> ''Latonero'' </small>}} |
{{Taxobox image | image = [[Imachen:Illustration Celtis australis0.jpg|250px|Latonero]]|caption = <small> ''Latonero'' </small>}} |
||
Linia 16: | Linia 15: | ||
{{Taxobox_end}} |
{{Taxobox_end}} |
||
O '''latonero''' u '''litonero''' (''Celtis australis''), ye una [[espezie (biolochía)|espezie botanica]] perteneixient á la [[familia (biolochía)|familia]] d'as [[Cannabaceae]]. |
O '''latonero''' u '''litonero''' (''Celtis australis''), ye una [[espezie (biolochía)|espezie botanica]] perteneixient á la [[familia (biolochía)|familia]] d'as [[Cannabaceae]]. Ye orichinaria d'o sur d'[[Europa]], ueste d'[[Asia]] y o norte d'[[Africa]]. O suyo emplego como árbol ornamental fa que se gose beyer en parques, chardins, plazas y carreras. Puet bibir entre 500 y 600 años y creix en toda mena de terrens. |
||
== Descripzión == |
== Descripzión == |
||
⚫ | Ye un [[árbol]] de [[fuella caduca]] que puet plegar á medir entre 20 y 25 metros d'altaria, de [[tronco]] dreito y [[crosta]] grisa y lisa, semellant á la d'o [[ficus]] u o [[fabo]], sin d'estrías ni fendillas; tien una cocoroza redonda y ampla. As |
||
Les flors, hermafrodites o masculines, són petites, solitàries, molt pedunculades, de color verd-groguenc i apareixen entre abril i maig a les axil·les de les fulles. El fruit és una drupa comestible, el lledó, petit de la mida d'un pèsol, rodó i llis amb molt pinyol i poca polpa, verd abans de madurar i fosc, gairebé negre, quan madura a la tardor |
|||
As [[flor]]s son inconspicuas y de color amariella berdosa. O [[fruito]], clamau '''latón''' u '''litón''', ye comestible y de buen gusto; ye una [[drupa]] carnosa de bel zentimentro de diametro, cuasi negra por difuera y amariella por dintro, cuan ye madura. Os latons creixen solencos sobre largos [[pedunculo]]s en as asilas d'as fuellas. |
|||
⚫ | Ye un [[árbol]] de [[caduzifolio|fuella caduca]] que puet plegar á medir entre 20 y 25 metros d'altaria, de [[tronco]] dreito y [[crosta]] grisa y lisa, semellant á la d'o [[ficus]] u o [[fabo]], sin d'estrías ni fendillas; tien una cocoroza redonda, densa y ampla. As [[fuella]]s, de 5 á 15 cm de largaria, son simples, alternas, pubeszents, obadas u lanzeoladas, y bel poquet asimetricas, con un dentau fino en o canto. Son aspras á o tacto y con tres niérbols muito marcaus en l'amberso, que tien color berda fosca. O reberso, de color más clara, tien pilosidaz en os niérbols. |
||
As [[flor]]s, ermafroditas u masculinas, son chicotas y de color berda amarillenca, y amaneixen, entre abril y mayo, solencas en as axilas d'as fuellas sobre largos [[pedunclo]]s. O [[fruito]], clamau '''latón''' u '''litón''', ye comestible y de buen gusto; ye una [[drupa]] carnosa de bel zentimentro de diametro, con muito cascuello y poca polpa. Ye berda antis de madurar, y en madurar, se torna cuasi negra por difuera y amariella por dintro. |
|||
Floreix entre [[marzo]] y [[abril]]. |
Floreix entre [[marzo]] y [[abril]]. |
||
Linia 27: | Linia 29: | ||
== Habitat == |
== Habitat == |
||
Ye prou estendiu en a rechión [[Mar Mediterrania|mediterrania]] y o sudueste d'[[Asia]], serbindo á ormino como árbol ornamental en [[parque]]s, chardins y carreras. Por a |
Ye prou estendiu en a rechión [[Mar Mediterrania|mediterrania]] y o sudueste d'[[Asia]], serbindo á ormino como árbol ornamental en [[parque]]s, chardins y carreras. Por a suya flesibilidat y durazión y o suyo poco peso, a tiera de latonero s'ha gosau emplegar como material ta fer bellas [[ferramienta]]s como [[rasclo]]s, palas d'abentar u [[forca]]s, y con as suyas radizes se fan [[pipa]]s de fumar, y tamién ta quitar-ne un colorant amariello ta teñir a seda. As suyas brancas s'han emplegau como alimentazión ta o [[bestiar]], y tamién se'n quitaba leña y carbón. Amás d'ixo, tien propiedaz medezinals como astrichent, lenitibo, antidiarreico y estomacal. Os suyos fruitos son dulzes y comestibles, y se'n puede fer mermeladas con els. |
||
== Denominación popular == |
== Denominación popular == |
||
''latonero'', ''litonero'', ''aliconero'' |
L'arbol se diz '''latonero''', '''litonero''', '''aliconero''' (con bariants foneticas como ''llitoner'',''latoner'', etz) y o fruito, '''latón''', '''litón''' u '''alica'''. |
||
== Sinonimos == |
== Sinonimos == |
||
*''Celtis eriocarpa'' [[Decne.]] in [[Jacquem.]] [1824] |
*''Celtis eriocarpa'' [[Decne.]] in [[Jacquem.]] [1824] |
Versión d'o 21:37 18 nov 2008
Latonero | ||||||||||||||||||
Latonero | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Prunus persica | ||||||||||||||||||
L. |
O latonero u litonero (Celtis australis), ye una espezie botanica perteneixient á la familia d'as Cannabaceae. Ye orichinaria d'o sur d'Europa, ueste d'Asia y o norte d'Africa. O suyo emplego como árbol ornamental fa que se gose beyer en parques, chardins, plazas y carreras. Puet bibir entre 500 y 600 años y creix en toda mena de terrens.
Descripzión
Les flors, hermafrodites o masculines, són petites, solitàries, molt pedunculades, de color verd-groguenc i apareixen entre abril i maig a les axil·les de les fulles. El fruit és una drupa comestible, el lledó, petit de la mida d'un pèsol, rodó i llis amb molt pinyol i poca polpa, verd abans de madurar i fosc, gairebé negre, quan madura a la tardor
Ye un árbol de fuella caduca que puet plegar á medir entre 20 y 25 metros d'altaria, de tronco dreito y crosta grisa y lisa, semellant á la d'o ficus u o fabo, sin d'estrías ni fendillas; tien una cocoroza redonda, densa y ampla. As fuellas, de 5 á 15 cm de largaria, son simples, alternas, pubeszents, obadas u lanzeoladas, y bel poquet asimetricas, con un dentau fino en o canto. Son aspras á o tacto y con tres niérbols muito marcaus en l'amberso, que tien color berda fosca. O reberso, de color más clara, tien pilosidaz en os niérbols.
As flors, ermafroditas u masculinas, son chicotas y de color berda amarillenca, y amaneixen, entre abril y mayo, solencas en as axilas d'as fuellas sobre largos pedunclos. O fruito, clamau latón u litón, ye comestible y de buen gusto; ye una drupa carnosa de bel zentimentro de diametro, con muito cascuello y poca polpa. Ye berda antis de madurar, y en madurar, se torna cuasi negra por difuera y amariella por dintro.
Habitat
Ye prou estendiu en a rechión mediterrania y o sudueste d'Asia, serbindo á ormino como árbol ornamental en parques, chardins y carreras. Por a suya flesibilidat y durazión y o suyo poco peso, a tiera de latonero s'ha gosau emplegar como material ta fer bellas ferramientas como rasclos, palas d'abentar u forcas, y con as suyas radizes se fan pipas de fumar, y tamién ta quitar-ne un colorant amariello ta teñir a seda. As suyas brancas s'han emplegau como alimentazión ta o bestiar, y tamién se'n quitaba leña y carbón. Amás d'ixo, tien propiedaz medezinals como astrichent, lenitibo, antidiarreico y estomacal. Os suyos fruitos son dulzes y comestibles, y se'n puede fer mermeladas con els.
Denominación popular
L'arbol se diz latonero, litonero, aliconero (con bariants foneticas como llitoner,latoner, etz) y o fruito, latón, litón u alica.
Sinonimos
- Celtis eriocarpa Decne. in Jacquem. [1824]
- Celtis caucasica Willd. [1806]
- Celtis acuta Buch.-Ham. [1837]
- Celtis excelsa Salisb.[1]
Referenzias
- ↑ Sinonimos en Tela botánica