As Crabetas

As Crapetas (Crabetas u Corralet d'as Crabetas) ye o nombre con que se conoixen as Pleyades, un cumulo ubierto d'estrelas en a constelazión de Tauro que se troba relatibamén zerca, á uns 440 años luz.

Només de 6 á 10 estrelas pueden estar bistas per o simple güello, pero con o telescopio se i beyen dica 3.000. As estrelas azuls e blancas luminosas son as més bisibles. Se creye que a suya edat no brinca d'os 100 millons d'años, e que lis ne quedan bels 250 millons més per debán.

O feito que se beigan muito de nueis l'ha dato á las Crapetas un puesto espezial en diferens culturas, antigas e modernas. Ta los biquingos, yeran pirinas d'a diosa Freya. Os maoris en dizen Mataariki, e o suyo debantamiento eliaco siñala lo prenzipio de l'añada nueba, arredol d'o mes de chunio. Os aboríchens australianos creyeban que yeran una muller á qui Kidili, l'ombre d'a Luna, cuasi eba biolata. Tamién, como en muitas culturas, yeran siete chirmanas, clamatas as Makara. Diz que os natibos americanos midiban a suya perzeuzión bisual per o lumero d'estrelas que podeban beyer-ie. Mesmo en l'antiga Europa, sobre tot en zerclos griegos, as Crapetas yeran una preba de bisión frecuén. En Chapón las conoixen per Subaru, e la marca d'autos que porta iste nombre emplega las Pleyades como logotipo.

En a mitolochía griega, as Siete Chirmanas yeran identificatas con:

1. Alziona
2. Asterope
3. Electra
4. Maya
5. Merope
6. Taigueta
7. Zeleno

Istos son es nombres que s'asinan güei á cadaguna d'as estrelas d'o cumulo, ya que a mitolochía conta que as siete chirmanas rematoron tornando-sen estrelas. Yeran ninfas d'os mons, fillas d'Atlas e Pleyona e se suizidoron dimpués d'a muerte d'as suyas chirmanas, as Iades.