Caesaraugusta

Mapa de Caesaraugusta sobre l'autual Zaragoza
  1. Decumanus Maximus
  2. Cardus Maximus
  3. Foro
  4. Puerto fluvial
  5. Termas publicas
  6. Teyatro
  7. Muralla

Caesaraugusta ye o nombre con que yera conoxita l'autual ziudat de Zaragoza en tiempos d'os romans.

Estió establita en onor d'o Emperador Zésar Augusto alto u baxo en l'año 15 aC como una colonia sobre a poblazión ibera de Salduie. En ixe mesmo inte Zésar Augusto yera organizando as probinzias d'Ispania dezaga d'a suya bitoria en as Guerras Cantabras.

Muralla de Caesaraugusta.

Colonia Caesar Augusta yera o nombre ofizial d'a nueba ziudat, gozaba d'o pribilechio de tener o nombre completo d'o suyo fundador, qui encomendó lo suyo deductio, como atras muitas fainas d'o Imperio, á lo suyo choben Agripa.

En a fundazión d'a ziudat, partiziporon soldatos beterans d'as lechions IV Macedonica, VI Victrix e X Gemina, lizenziatos dezaga la dura campaña contra os Cantabros, con a doble intinzión de guaranziar a esfensa d'o territorio e de fixar en er a presenzia de Roma. Caesaraugusta teneba o tetulo de Colonia Inmune, lo que feba que goza-se de determinatos pribilechios, asinas teneba dreito á cudir e yera desimita d'o pago d'impuestos. Os nuebos ziudadans estioron ascribitos á la tribu Aniense.

En o prozeso de reorganizazión de territorios ispanos, se creyan tres probinzias, Tarraconensis, Baetica e Lvsitania, dibiditas en combentos churidicos (destritos menors con funzions chudizials e almenistratibas); d'ers, o rexito por Caesaraugusta, o Combento Churidico Caesaraugustano, yera lo más amplo d'os siet en os que se dibidiba la probinzia Tarraconense. Caesaraugusta asumió dende o primer inte o paper de cabezera rechional, sustituyendo á la colonia Victrix Ivlia Celsa (autual Biliella d'Ebro).

O periodo de mayor fuga d'a ziudat (sieglos I e II) trayió muitas d'as grans obras publicas, bellas d'eras encara pueden beyer-sen güé: o foro, o puerto flubial (que combirtió á Caesarugusta en a prenzipal redistribuyidora de mercanzías d'a bal de l'Ebro), as termas publicas, o teyatro, l'anfiteyatro, o primer puen d'a ziudat (situato en o mesmo puesto que l'autual puent de Piedra e que probablement yera una obra mista de piedra e fusta).

L'agua también teneba un important paper en Caesaraugusta romana, tanto por a suya situazión á cantos d'o río Ebro e chunto á la desembocadura d'a Uerba e o Galligo como por os suyos complexos sistemas de furnito e regano. Chunto á las ya ditas termas, s'han decumentato asabelos alchubs, fuents e trampos de cañerías de plomo e sanamiento.

Ya en o sieglo III prenzipia la construzión d'una imponent muralla e l'albandono d'as grans obras publicas denotan o important prozeso de crisis en o mundo román (segunda metat d'o sieglo III).

Mientres d'o sieglo V, Caesaraugusta, como tot l'oczident román, ye aintro d'un prozeso de desintegrazión d'o poder imperial.