Diferencia entre revisiones de «Cronicas d'os Chueces de Teruel»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición
Jpbot (descutir | contrebucions)
m Robot: Reemplazo automático de texto (-lenguache +luengache)
Linia 5: Linia 5:
N'estas cronicas, á la lista de chuezes la acompañaba a fecha en que o [[machistrato]] ocupó o cargo, feitos relatibos á lo treballo de chuez, (execuzions publicas, con nomes de presonas enforcatas, escabezatas, crematas, afogatas, etz...), e una serie de notizias sopre lo que ocurriba allora cualsiquier considerazión: [[pedregata|pedregatas]], [[tierratremo|tierratremols]], [[inundazión|inundazions]], [[eclipse|eclipses]], plagas, imbasions aragonesas en atros países, imbasions [[Castiella|castellanas]].
N'estas cronicas, á la lista de chuezes la acompañaba a fecha en que o [[machistrato]] ocupó o cargo, feitos relatibos á lo treballo de chuez, (execuzions publicas, con nomes de presonas enforcatas, escabezatas, crematas, afogatas, etz...), e una serie de notizias sopre lo que ocurriba allora cualsiquier considerazión: [[pedregata|pedregatas]], [[tierratremo|tierratremols]], [[inundazión|inundazions]], [[eclipse|eclipses]], plagas, imbasions aragonesas en atros países, imbasions [[Castiella|castellanas]].


O lenguache ye muito [[castellanizazión|castellanizato]] y emplegaba una sintasis culta con muitos berbos en boz pasiba e orazions de relatibo calcatas de modelos latins (sintasis común con lo castellán culto d'a epoca, que n'ixo tampoco reflexaba o charrar popular). Sin d'embargo ye una fuent més pa conoxer como yera l'aragonés que se charraba en Tergüel e pa conoxer a toponimia, a antroponimia e cultismos antigos en aragonés. Este zaguer feito ha estato subestimato por os istoriadors d'o [[sieglo XX]], que han trasmeso l'antroponimia e toponimia en lurs obras no como ye en o manuscrito orichinal, sino como a ellos lis suena més familiar (asinas por exemplo l'apellito ''Marciella'' lo trascriben ''Marcilla'').
O luengache ye muito [[castellanizazión|castellanizato]] y emplegaba una sintasis culta con muitos berbos en boz pasiba e orazions de relatibo calcatas de modelos latins (sintasis común con lo castellán culto d'a epoca, que n'ixo tampoco reflexaba o charrar popular). Sin d'embargo ye una fuent més pa conoxer como yera l'aragonés que se charraba en Tergüel e pa conoxer a toponimia, a antroponimia e cultismos antigos en aragonés. Este zaguer feito ha estato subestimato por os istoriadors d'o [[sieglo XX]], que han trasmeso l'antroponimia e toponimia en lurs obras no como ye en o manuscrito orichinal, sino como a ellos lis suena més familiar (asinas por exemplo l'apellito ''Marciella'' lo trascriben ''Marcilla'').


== Enrastres esternos ==
== Enrastres esternos ==

Versión d'o 19:23 24 may 2008

As Cronicas d'os Chuezes de Tergüel ye una documentazión meyebal tergüelana que se puet clasificar dentro lo chenero d'anals u de cronicas. Esta documentazión la han publicato con as denominazions de Lista de Jueces de Teruel, Relación de Jueces de Teruel, Efemérides Turolenses, etz...

Esta documentazión contiene os nomes d'os chuezes que richioron Tergüel e as aldeyas suyas en 4 sieglos. As listas replegan o nome d'os gobernans tergüelanos dende 1176 dica 1532. A estituzión foral se mantenió en tot o sieglo XVI, pero n'ixe sieglo a monarquía reduzió as funzions d'os chuezes, prenendo-lis-ne ofizials reyals que a corona nomenaba. Cuan a finals d'o sieglo XVI o rei suprimió a estituzión cuasi no la troboron en falta.

N'estas cronicas, á la lista de chuezes la acompañaba a fecha en que o machistrato ocupó o cargo, feitos relatibos á lo treballo de chuez, (execuzions publicas, con nomes de presonas enforcatas, escabezatas, crematas, afogatas, etz...), e una serie de notizias sopre lo que ocurriba allora cualsiquier considerazión: pedregatas, tierratremols, inundazions, eclipses, plagas, imbasions aragonesas en atros países, imbasions castellanas.

O luengache ye muito castellanizato y emplegaba una sintasis culta con muitos berbos en boz pasiba e orazions de relatibo calcatas de modelos latins (sintasis común con lo castellán culto d'a epoca, que n'ixo tampoco reflexaba o charrar popular). Sin d'embargo ye una fuent més pa conoxer como yera l'aragonés que se charraba en Tergüel e pa conoxer a toponimia, a antroponimia e cultismos antigos en aragonés. Este zaguer feito ha estato subestimato por os istoriadors d'o sieglo XX, que han trasmeso l'antroponimia e toponimia en lurs obras no como ye en o manuscrito orichinal, sino como a ellos lis suena més familiar (asinas por exemplo l'apellito Marciella lo trascriben Marcilla).

Enrastres esternos