Diferencia entre revisiones de «Dominio (biolochía)»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición
m Bot:Reemplazando a petición de Juan Pablo
Linia 2: Linia 2:
En '''[[biolochía]]''', '''dominios''' (también ditos '''superreinos''' ó '''imperios''') están cadaguna d'as tres prenzipals cuaternazions d'es sers bibos: '''''[[Eubacteria]]''''' (ó ''Bacteria''), '''''[[Archaea]]''''' y '''''[[Eukarya]]'''''.
En '''[[biolochía]]''', '''dominios''' (también ditos '''superreinos''' ó '''imperios''') están cadaguna d'as tres prenzipals cuaternazions d'es sers bibos: '''''[[Eubacteria]]''''' (ó ''Bacteria''), '''''[[Archaea]]''''' y '''''[[Eukarya]]'''''.


Dica fa pocas añadas encara se cuaternaban es sers bibos en [[reino (biolochía)|reinos]] sines d'autra clasificazión superior que no estiese la de [[procariota]]s ó [[eucariota]]s pendendo d'a suya manca ó abenzia de [[nuclio zelular|nuclio]], respeutibament. Agora, es modernos estudeos d'o ran [[molecula]]r (espezialment de l'estrutura de [[lipido]]s, [[proteína|proteina]]s y [[azido nucleico|azidos nucleicos]]) han amostrato que, también aintre d'as ''procariotas'' bi ha diferenzias prou grans como ta trestallar-ne dos grans agrupazions, que poderban estar consideraus tan diferenz d'entre ers como yeran abantis consideraus as [[bacteria]]s y [[eucariota]]s.
Dica fa pocas añadas encara se cuaternaban es sers bibos en [[reino (biolochía)|reinos]] sines d'autra clasificazión superior que no estiese la de [[procariota]]s ó [[eucariota]]s pendendo d'a suya manca ó abenzia de [[nuclio zelular|nuclio]], respeutibament. Agora, es modernos estudeos d'o ran [[molecula]]r (espezialment de l'estrutura de [[lipido]]s, [[proteína|proteina]]s y [[azido nucleico|azidos nucleicos]]) han amostrato que, también aintro d'as ''procariotas'' bi ha diferenzias prou grans como ta trestallar-ne dos grans agrupazions, que poderban estar consideraus tan diferenz d'entre ers como yeran abantis consideraus as [[bacteria]]s y [[eucariota]]s.


Autualment, es '''dominios''' están es [[taxonomía|taxons]] més altos d'a clasificazión biolochica, y sines de dar-lis importanzia t'os sinnificatos d'es suyos nomes, reflexen ras diferenzias [[eboluzión|ebolutibas]] esenzials que bi han escaizido en ros [[chenoma]]s d'es organismos, á mientres de l'istoria d'a bida en ra [[Tierra]], dica l'autualidat.
Autualment, es '''dominios''' están es [[taxonomía|taxons]] més altos d'a clasificazión biolochica, y sines de dar-lis importanzia t'os sinnificatos d'es suyos nomes, reflexen ras diferenzias [[eboluzión|ebolutibas]] esenzials que bi han escaizido en ros [[chenoma]]s d'es organismos, á mientres de l'istoria d'a bida en ra [[Tierra]], dica l'autualidat.
Linia 12: Linia 12:
*Ro '''Sistema d'es Seis Reinos''' ye una modificazión, feta en ra decada de [[1980]], de l'anterior sistema "''d'es Zinco Reinos''" de [[Robert Whittaker]] ([[1969]]), que no feba cuaternazions d'os sers bibos més altas que es '''[[Reino (biolochía)|reinos]]''', d'es cualos orichinalment n'eba zinco: [[Planta]]s, [[Animal]]s, [[Fongo]]s, [[Protista]]s y [[Monera]]s, pero que dimpués se'n re-cuaternoron os Moneras en [[Eubacteria]]s y [[Archaeobacteria]]s.
*Ro '''Sistema d'es Seis Reinos''' ye una modificazión, feta en ra decada de [[1980]], de l'anterior sistema "''d'es Zinco Reinos''" de [[Robert Whittaker]] ([[1969]]), que no feba cuaternazions d'os sers bibos més altas que es '''[[Reino (biolochía)|reinos]]''', d'es cualos orichinalment n'eba zinco: [[Planta]]s, [[Animal]]s, [[Fongo]]s, [[Protista]]s y [[Monera]]s, pero que dimpués se'n re-cuaternoron os Moneras en [[Eubacteria]]s y [[Archaeobacteria]]s.


Autualment, ro '''Sistema d'es Tres Dominios''' de [[Carl Woese]] redefine ras agrupazions mayors d'os sers bibos como se-bi beye en ra figura, y define que només es [[Eukarya]] tienen [[reino (Biolochía)|reino]]s ([[Plantas|Plantae]], [[Animal|Animalia]], [[Fongo|Fungui]] y [[Protista]]) á mientres que ro [[taxonomía|taxón]] inmediatament inferior d'o dominio aintre de [[Archaea]] y [[Eubacteria]] ye ro '''[[Filo (biolochía)|filo]]'''.
Autualment, ro '''Sistema d'es Tres Dominios''' de [[Carl Woese]] redefine ras agrupazions mayors d'os sers bibos como se-bi beye en ra figura, y define que només es [[Eukarya]] tienen [[reino (Biolochía)|reino]]s ([[Plantas|Plantae]], [[Animal|Animalia]], [[Fongo|Fungui]] y [[Protista]]) á mientres que ro [[taxonomía|taxón]] inmediatament inferior d'o dominio aintro de [[Archaea]] y [[Eubacteria]] ye ro '''[[Filo (biolochía)|filo]]'''.


===Diferenz cuaternazions istoricas===
===Diferenz cuaternazions istoricas===

Versión d'o 19:42 27 chi 2008

Un arbol filochenetico d'es sers bibos, alazetato en ras modernas conexenzias sobre ro rRNA, que amuestra ra trestallazión d'Eubacteria, Archaea y Eucarya.

En biolochía, dominios (también ditos superreinos ó imperios) están cadaguna d'as tres prenzipals cuaternazions d'es sers bibos: EubacteriaBacteria), Archaea y Eukarya.

Dica fa pocas añadas encara se cuaternaban es sers bibos en reinos sines d'autra clasificazión superior que no estiese la de procariotas ó eucariotas pendendo d'a suya manca ó abenzia de nuclio, respeutibament. Agora, es modernos estudeos d'o ran molecular (espezialment de l'estrutura de lipidos, proteinas y azidos nucleicos) han amostrato que, también aintro d'as procariotas bi ha diferenzias prou grans como ta trestallar-ne dos grans agrupazions, que poderban estar consideraus tan diferenz d'entre ers como yeran abantis consideraus as bacterias y eucariotas.

Autualment, es dominios están es taxons més altos d'a clasificazión biolochica, y sines de dar-lis importanzia t'os sinnificatos d'es suyos nomes, reflexen ras diferenzias ebolutibas esenzials que bi han escaizido en ros chenomas d'es organismos, á mientres de l'istoria d'a bida en ra Tierra, dica l'autualidat.

Iste sistema, clamato d'es Tres Dominios, estiere desiñato per Carl Woese en ro 1990 ta sustituir es antigos sistemas cladisticos d'es Dos Dominios (ro primero en existir) y d'es Seis Reinos (emplegau dic'á fa pocas añadas).

  • Ro Sistema d'es Dos Dominios, estió ro primero en estar presentau, cuan es zentificos d'o sieglo XIX s'afainaban á prebar nuebas clasificazions d'os sers bibos alazetadas en ro sistema d'a nomenclatura binominal de Carl von Linné. En ras suyas primeras añadas cuaternaba un "dominio" clamau Mineralia (es minerals) que se contracaraba con ro "dominio" clamau Biota ó d'es sers bibos. Dimpués d'ista clasificazión, cuan es minerals estieron separaus, s'encludiyoron es dominios Cytota (t'os sers bibos formaus per como minimo una zelula, ro cuo sinnifica tal y como los-ne consideramos güei) y Acytota t'es "sers bibos" sines de zelulas (birus, birions, prions...). Fuera d'as polemicas autuals sobre ra pertenenzia d'istas zagueras "particlas" t'es sers bibos, iste sistema estió reformato per ras escuelas "bi-doministas" de cladistica, ra mayoría norteamericanas, que encara güei resistixen-se t'abandonar-lo, y ras cuas preban de fer-lo azeptable considerando dos unicos dominios autuals: procariota y eucariota.

Autualment, ro Sistema d'es Tres Dominios de Carl Woese redefine ras agrupazions mayors d'os sers bibos como se-bi beye en ra figura, y define que només es Eukarya tienen reinos (Plantae, Animalia, Fungui y Protista) á mientres que ro taxón inmediatament inferior d'o dominio aintro de Archaea y Eubacteria ye ro filo.

Diferenz cuaternazions istoricas

Haeckel (1894)
Tres reinos
Whittaker (1969)
Zinco reinos
Woese (1977)
Seis reinos
Woese (1990)
Tres dominios
Cavalier-Smith (1998)
Dos imperios
y seis reinos
Animal Animal Animal Eucariota Eucariota Animal
Planta Fongo Fongo Fongo
Planta Planta Planta
Protista Protista Cromista
Protozou Protozou
Monera Arqueobacteria Procariota Arqueobacteria Procariota Bacteria
Eubacteria Eubacteria

an:Dominio (Biolochía)