Diferencia entre revisiones de «Trilla»
m clean up, replaced: o interior → l'interior |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Imachen:Weiditz Trachtenbuch 037-038.jpg|thumb|right|300px|''Como se trilla o grano en Espanya''. Ilustración [[Alemanya|alemana]] d'o [[sieglo XVI]].]] |
[[Imachen:Weiditz Trachtenbuch 037-038.jpg|thumb|right|300px|''Como se trilla o grano en Espanya''. Ilustración [[Alemanya|alemana]] d'o [[sieglo XVI]].]] |
||
A '''trilla''' ye o proceso por o qual se desepara mecanicament o [[grano]] d'a [[palla]] dimpués d'a cullita d'os cerials u [[siega]]. Tipicament en os países mediterranios implica o emplego d'un [[trillo]] como principal ferramienta y una [[era]] como espacio aon fer-lo, pero en tot lo mundo existen diferents tecnicas en as que s'utiliza belatras ferramientas, como [[mallal]]s u [[caballet]]z ta abatanar as [[garba]]s, u se fa en atros espacios, como |
A '''trilla''' ye o proceso por o qual se desepara mecanicament o [[grano]] d'a [[palla]] dimpués d'a cullita d'os cerials u [[siega]]. Tipicament en os países mediterranios implica o emplego d'un [[trillo]] como principal ferramienta y una [[era]] como espacio aon fer-lo, pero en tot lo mundo existen diferents tecnicas en as que s'utiliza belatras ferramientas, como [[mallal]]s u [[caballet]]z ta abatanar as [[garba]]s, u se fa en atros espacios, como l'interior d'os [[graner]]s u as [[falsa]]s. |
||
Todas as tecnicas de trilla se son perdendo en l'actualidat y se fan cada vegada menos, como conseqüencia d'a expansión d'a maquinaria que fa las fayenas agricolas. Hoi ye muit freqüent en os países desembolicaus que a [[siega]] y a trilla la faiga de conchunta una maquina [[segadera]] que desepara automaticament o grano y a palla. O dito proceso de mecanización ha feito retacular a trilla que, si bella vegada se fa, ye más que más como exhibición tradicional y ta divertimento que por utilidat. |
Todas as tecnicas de trilla se son perdendo en l'actualidat y se fan cada vegada menos, como conseqüencia d'a expansión d'a maquinaria que fa las fayenas agricolas. Hoi ye muit freqüent en os países desembolicaus que a [[siega]] y a trilla la faiga de conchunta una maquina [[segadera]] que desepara automaticament o grano y a palla. O dito proceso de mecanización ha feito retacular a trilla que, si bella vegada se fa, ye más que más como exhibición tradicional y ta divertimento que por utilidat. |
||
Linia 18: | Linia 18: | ||
== Trilla con mallals == |
== Trilla con mallals == |
||
[[Imachen:Каразин Молотьба 1902.jpg|thumb|right|250px|Camparolas [[Ucraína|ucrainesas]] remallando con [[mallal]]s.]] |
[[Imachen:Каразин Молотьба 1902.jpg|thumb|right|250px|Camparolas [[Ucraína|ucrainesas]] remallando con [[mallal]]s.]] |
||
A trilla con o [[mallal]] ye una d'as formas tradicionals más estenditas en o Mundo. O mallal ye una ferramienta simple feita de dos [[palo]]s chunius por una cadeneta y gosa servir t'abatanar a pallada en una acción que se diz «remallar». |
A trilla con o [[mallal]] ye una d'as formas tradicionals más estenditas en o Mundo. O mallal ye una ferramienta simple feita de dos [[palo]]s chunius por una cadeneta y gosa servir t'abatanar a pallada en una acción que se diz «remallar». |
||
Os golpes son os que liberan os grans de cerial d'as espigas mecanicament, y en una versión más rudimentaria puet fer-se tamién simplament con palos. A gran desavantalla d'ista tecnica ye o [[escamallo]] que dimana de fer-la, pus dexiche un gran esfuerzo fisico a qui la fa. |
Os golpes son os que liberan os grans de cerial d'as espigas mecanicament, y en una versión más rudimentaria puet fer-se tamién simplament con palos. A gran desavantalla d'ista tecnica ye o [[escamallo]] que dimana de fer-la, pus dexiche un gran esfuerzo fisico a qui la fa. |
Versión d'o 05:16 9 chul 2022
A trilla ye o proceso por o qual se desepara mecanicament o grano d'a palla dimpués d'a cullita d'os cerials u siega. Tipicament en os países mediterranios implica o emplego d'un trillo como principal ferramienta y una era como espacio aon fer-lo, pero en tot lo mundo existen diferents tecnicas en as que s'utiliza belatras ferramientas, como mallals u caballetz ta abatanar as garbas, u se fa en atros espacios, como l'interior d'os graners u as falsas.
Todas as tecnicas de trilla se son perdendo en l'actualidat y se fan cada vegada menos, como conseqüencia d'a expansión d'a maquinaria que fa las fayenas agricolas. Hoi ye muit freqüent en os países desembolicaus que a siega y a trilla la faiga de conchunta una maquina segadera que desepara automaticament o grano y a palla. O dito proceso de mecanización ha feito retacular a trilla que, si bella vegada se fa, ye más que más como exhibición tradicional y ta divertimento que por utilidat.
Trilla con trillo
A trilla con trillo ye a más común en os países d'a cuenca mediterrania. Consiste en espardir a pallada que s'ha segau sobre o suelo d'a era, desfendo os falciellos con es que de normal se transportan, y eslizar un trillo por alto, de forma que as pedretas d'o trillo creben as cabezas d'o cerial y se'n libere os grans.
O trillo se fa chirar por a era tirau por mastos u atros abríos. En alto d'o trillo, pa fer-lo más pesau, s'amonta o conductor y pueden puyar-se-ie tamién atras personas, como ninos u mullers.
Con o proceso posterior de l'aventau se vola la mezcla de grano y palla ta l'aire, con una pala, y se deseparan. A palla se a lieva l'aire y caye más t'allá, mientres que o grano cai en o mesmo puesto (o solero). Dimpués, no cal si que escobar a era con un escopallo ta replegar o grano d'o solero y almagazenar-lo.
Trilla con animals
Una maniera más rudimentaria de trillar que con o trillo ye soltar animals de peso, como equins u vacas, sobre as garbas y fer-los esbulligar y no parar de mover-se y pisar y remallar as garbas debaixo d'as patas. Ista tecnica de trilla yera poco efectiva, pus no se trilla la pallada homocheniament y cal más tiempo y ye más canso ta fer-la toda. Antimás, muitos grans s'esclafan debaixo d'os cascos. Por tot isto no se gosaba fer si que entre os qui no teneban trillo ni qui les n'amprase, y siempre ha estau minoritaria.
Trilla con mallals
A trilla con o mallal ye una d'as formas tradicionals más estenditas en o Mundo. O mallal ye una ferramienta simple feita de dos palos chunius por una cadeneta y gosa servir t'abatanar a pallada en una acción que se diz «remallar».
Os golpes son os que liberan os grans de cerial d'as espigas mecanicament, y en una versión más rudimentaria puet fer-se tamién simplament con palos. A gran desavantalla d'ista tecnica ye o escamallo que dimana de fer-la, pus dexiche un gran esfuerzo fisico a qui la fa.
Trilla con caballet
Unatro procedimiento rudimentario pa trillar, más que más cantidatz chiquetas de garba (p. ex. porque no se quiera estendillar a pallada), ye a tecnica d'estozolar os falciellos (sin desfer) contra un caballet de madera.
Ista tecnica tamién dexiche un gran esfuerzo fisico y ye cansa de fer, pero tamién ye d'as más rapidas y efectivas.