Diferencia entre revisiones de «Trilla»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
AraBot (descutir | contrebucions)
m clean up, replaced: o interior → l'interior
Linia 1: Linia 1:
[[Imachen:Weiditz Trachtenbuch 037-038.jpg|thumb|right|300px|''Como se trilla o grano en Espanya''. Ilustración [[Alemanya|alemana]] d'o [[sieglo XVI]].]]
[[Imachen:Weiditz Trachtenbuch 037-038.jpg|thumb|right|300px|''Como se trilla o grano en Espanya''. Ilustración [[Alemanya|alemana]] d'o [[sieglo XVI]].]]
A '''trilla''' ye o proceso por o qual se desepara mecanicament o [[grano]] d'a [[palla]] dimpués d'a cullita d'os cerials u [[siega]]. Tipicament en os países mediterranios implica o emplego d'un [[trillo]] como principal ferramienta y una [[era]] como espacio aon fer-lo, pero en tot lo mundo existen diferents tecnicas en as que s'utiliza belatras ferramientas, como [[mallal]]s u [[caballet]]z ta abatanar as [[garba]]s, u se fa en atros espacios, como o interior d'os [[graner]]s u as [[falsa]]s.
A '''trilla''' ye o proceso por o qual se desepara mecanicament o [[grano]] d'a [[palla]] dimpués d'a cullita d'os cerials u [[siega]]. Tipicament en os países mediterranios implica o emplego d'un [[trillo]] como principal ferramienta y una [[era]] como espacio aon fer-lo, pero en tot lo mundo existen diferents tecnicas en as que s'utiliza belatras ferramientas, como [[mallal]]s u [[caballet]]z ta abatanar as [[garba]]s, u se fa en atros espacios, como l'interior d'os [[graner]]s u as [[falsa]]s.


Todas as tecnicas de trilla se son perdendo en l'actualidat y se fan cada vegada menos, como conseqüencia d'a expansión d'a maquinaria que fa las fayenas agricolas. Hoi ye muit freqüent en os países desembolicaus que a [[siega]] y a trilla la faiga de conchunta una maquina [[segadera]] que desepara automaticament o grano y a palla. O dito proceso de mecanización ha feito retacular a trilla que, si bella vegada se fa, ye más que más como exhibición tradicional y ta divertimento que por utilidat.
Todas as tecnicas de trilla se son perdendo en l'actualidat y se fan cada vegada menos, como conseqüencia d'a expansión d'a maquinaria que fa las fayenas agricolas. Hoi ye muit freqüent en os países desembolicaus que a [[siega]] y a trilla la faiga de conchunta una maquina [[segadera]] que desepara automaticament o grano y a palla. O dito proceso de mecanización ha feito retacular a trilla que, si bella vegada se fa, ye más que más como exhibición tradicional y ta divertimento que por utilidat.
Linia 18: Linia 18:
== Trilla con mallals ==
== Trilla con mallals ==
[[Imachen:Каразин Молотьба 1902.jpg|thumb|right|250px|Camparolas [[Ucraína|ucrainesas]] remallando con [[mallal]]s.]]
[[Imachen:Каразин Молотьба 1902.jpg|thumb|right|250px|Camparolas [[Ucraína|ucrainesas]] remallando con [[mallal]]s.]]
A trilla con o [[mallal]] ye una d'as formas tradicionals más estenditas en o Mundo. O mallal ye una ferramienta simple feita de dos [[palo]]s chunius por una cadeneta y gosa servir t'abatanar a pallada en una acción que se diz «remallar».
A trilla con o [[mallal]] ye una d'as formas tradicionals más estenditas en o Mundo. O mallal ye una ferramienta simple feita de dos [[palo]]s chunius por una cadeneta y gosa servir t'abatanar a pallada en una acción que se diz «remallar».


Os golpes son os que liberan os grans de cerial d'as espigas mecanicament, y en una versión más rudimentaria puet fer-se tamién simplament con palos. A gran desavantalla d'ista tecnica ye o [[escamallo]] que dimana de fer-la, pus dexiche un gran esfuerzo fisico a qui la fa.
Os golpes son os que liberan os grans de cerial d'as espigas mecanicament, y en una versión más rudimentaria puet fer-se tamién simplament con palos. A gran desavantalla d'ista tecnica ye o [[escamallo]] que dimana de fer-la, pus dexiche un gran esfuerzo fisico a qui la fa.

Versión d'o 05:16 9 chul 2022

Como se trilla o grano en Espanya. Ilustración alemana d'o sieglo XVI.

A trilla ye o proceso por o qual se desepara mecanicament o grano d'a palla dimpués d'a cullita d'os cerials u siega. Tipicament en os países mediterranios implica o emplego d'un trillo como principal ferramienta y una era como espacio aon fer-lo, pero en tot lo mundo existen diferents tecnicas en as que s'utiliza belatras ferramientas, como mallals u caballetz ta abatanar as garbas, u se fa en atros espacios, como l'interior d'os graners u as falsas.

Todas as tecnicas de trilla se son perdendo en l'actualidat y se fan cada vegada menos, como conseqüencia d'a expansión d'a maquinaria que fa las fayenas agricolas. Hoi ye muit freqüent en os países desembolicaus que a siega y a trilla la faiga de conchunta una maquina segadera que desepara automaticament o grano y a palla. O dito proceso de mecanización ha feito retacular a trilla que, si bella vegada se fa, ye más que más como exhibición tradicional y ta divertimento que por utilidat.

Trilla con trillo

Trilla con trillo.

A trilla con trillo ye a más común en os países d'a cuenca mediterrania. Consiste en espardir a pallada que s'ha segau sobre o suelo d'a era, desfendo os falciellos con es que de normal se transportan, y eslizar un trillo por alto, de forma que as pedretas d'o trillo creben as cabezas d'o cerial y se'n libere os grans.

O trillo se fa chirar por a era tirau por mastos u atros abríos. En alto d'o trillo, pa fer-lo más pesau, s'amonta o conductor y pueden puyar-se-ie tamién atras personas, como ninos u mullers.

Con o proceso posterior de l'aventau se vola la mezcla de grano y palla ta l'aire, con una pala, y se deseparan. A palla se a lieva l'aire y caye más t'allá, mientres que o grano cai en o mesmo puesto (o solero). Dimpués, no cal si que escobar a era con un escopallo ta replegar o grano d'o solero y almagazenar-lo.

Trilla con animals

Una maniera más rudimentaria de trillar que con o trillo ye soltar animals de peso, como equins u vacas, sobre as garbas y fer-los esbulligar y no parar de mover-se y pisar y remallar as garbas debaixo d'as patas. Ista tecnica de trilla yera poco efectiva, pus no se trilla la pallada homocheniament y cal más tiempo y ye más canso ta fer-la toda. Antimás, muitos grans s'esclafan debaixo d'os cascos. Por tot isto no se gosaba fer si que entre os qui no teneban trillo ni qui les n'amprase, y siempre ha estau minoritaria.

Trilla con mallals

Camparolas ucrainesas remallando con mallals.

A trilla con o mallal ye una d'as formas tradicionals más estenditas en o Mundo. O mallal ye una ferramienta simple feita de dos palos chunius por una cadeneta y gosa servir t'abatanar a pallada en una acción que se diz «remallar».

Os golpes son os que liberan os grans de cerial d'as espigas mecanicament, y en una versión más rudimentaria puet fer-se tamién simplament con palos. A gran desavantalla d'ista tecnica ye o escamallo que dimana de fer-la, pus dexiche un gran esfuerzo fisico a qui la fa.

Trilla con caballet

Camparol esloveno batendo es falciellos contra un caballet de trillar.

Unatro procedimiento rudimentario pa trillar, más que más cantidatz chiquetas de garba (p. ex. porque no se quiera estendillar a pallada), ye a tecnica d'estozolar os falciellos (sin desfer) contra un caballet de madera.

Ista tecnica tamién dexiche un gran esfuerzo fisico y ye cansa de fer, pero tamién ye d'as más rapidas y efectivas.

Se veiga tamién

Vinclos externos