Diferencia entre revisiones de «Griego bizantín»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Replacing Flag_of_PalaeologusEmperor.svg with Flag_of_Palaeologus_Emperor_-_Libro_del_conosçimiento_de_todos_los_rregnos.svg.
Linia 9: Linia 9:
|nombre imachen= Distribución d'o griego bizantín
|nombre imachen= Distribución d'o griego bizantín
|charradors=
|charradors=
|localización= [[Imachen:Flag of PalaeologusEmperor.svg|22px|border]] [[Imperio Bizantín]]
|localización= [[Imachen:Flag of Palaeologus Emperor - Libro del conosçimiento de todos los rregnos.svg|22px|border]] [[Imperio Bizantín]]
|familia1=[[Luengas indoeuropeas|Indoeuropea]]
|familia1=[[Luengas indoeuropeas|Indoeuropea]]
|familia2=[[Luengas helenicas|Helenica]]
|familia2=[[Luengas helenicas|Helenica]]

Versión d'o 21:18 21 oct 2021

Plantilla:Variedat dialectal O griego bizantín u griego medieval ye o resultau d'a evolución d'o griego helenistico mientres o periodo bizantín. Ye a base d'o griego moderno.

En o Imperio Román d'Orient o griego bizantín estió a luenga administrativa, a muga entre a romanización en latín y a romanización en griego se considera a Linia de Jireček en os Balcans y os desiertos d'a ribera d'o Golfo de Sidra entre Tripolitania y Cirenaica en Africa. Dende que Costantín I trasladó a capital administrativa d'o imperio ta Bizantion (dende ixe inte Constantinopolis, y d'astí Costantinoble) o griego esdevién a luenga principal en l'administración d'o imperio, y a luenga en a que os emperadors parlarán con a chent de palacio. Dica i habrá emperadors que no parlarán bien latín. O historiador Ammiano califica o latín d'o emperador Chulián l'"apostata" como aceptablement bueno, indicando que no lo parlaba tan bien u a escape como un emperador román anterior.

Bi ha bella evolución fonetica que plega dica o griego moderno:

  • En grupos de dos oclusivas a primera se fricativiza: hepta > eftá "siet", oktô > oxtó "ueito", ophtalmos > ftarmós "maldau" (en castellán mal de ojo, literalment "mal de uello").
  • En as consonants precedidas de nasal, a nasal s'asimila a la consonant vinient: nymphê > níffi > nífi "novia".
  • O resto de grupos de dos consonants se simplifican (de fueras de en Rodas, Khios y Chipre): thalassa > thálasa "mar".
  • O soniu /l/ cambia ta /r/ debant de consonant: adelphos > adherfós ‘"chermán", ophtalmos > ftarmós "maldau".
  • Debant de vocal /i/ y /e/ cambian ta /y/: paidia > pedhyá "chicos", mêlea > milya "manzanera".
  • Bella vocal pretonica desapareix: opsaria > psárya "peix", ophtalmos > ftarmós "maldau"

Bi ha influencia lexica d'o latín:

Tamién bi ha influencia lexica d'os dialectos italicos d'os chenoveses, pisans y venecians que comerciaban en as costas bizantinas d'a Edat Meya. Se calcula que encara en griego moderno bi ha 600 "italianismos" que s'introducioron en o periodo bizantín, por eixemplo síghuros ("seguro"), servitóros ("sirvient"), ecetra...

En aragonés bi ha poquismos ampres provinients d'o griego bizantín. Entre os pocos bien documentaus tenemos "galera", en muitos textos medievals galea, forma identica a lo griego bizantín galea, d'etimolochía poco clara.

Bi ha tamién parolas d'orichen griego bizantín transmesas a traviés d'o italián u o francés. Por eixemplo a parola mustaki entró en Italia gracias a los venecians, se i adaptó como mostaccio, dimpués fue amprada en francés como moustache quan a campanya italiana de Carlos VIII[1]. A parola chistabina mostaixa deriva dreitament d'esta pronunciación francesa.

O taller de traductors y escribans de Chuan Ferrández d'Heredia precisaba de conoixedors d'esta luenga. O equipe d'Heredia teneba como parlant nativo d'o griego bizantín a Dimitri Calodiqui, que traduciba dende o griego clasico a lo griego bizantín, y como buen conoixedor d'o griego bizantín a Nicolau de Drenopoli, que traduciba dende o griego bizantín a un aragonés de grau baixo que dimpués escoscaban os escribans aragoneses.

Referencias

  1. (fr) Jacqueline Picoche, Jean-Claude Rolland: Dictionnaire étymologique du français. Dictionnaires Le Robert, 2009. ISBN 2849024244, 9782849024249. p 354.

Enrastres externos