Diferencia entre revisiones de «Alessandro Stradella»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Etiqueta: Revertido
Vulcano (descutir | contrebucions)
Sin resumen de edición
Etiqueta: Revertido
Linia 1: Linia 1:
{{correchir}}
{{suprimir}}
{{Infobox artista musical
{{Infobox artista musical
|Nombre = Alessandro Stradella
|Nombre = Alessandro Stradella

Versión d'o 11:24 9 oct 2021

Plantilla:Suprimir Plantilla:Infobox artista musical Alessandro Stradella (Bolonia, Italia, enta 1643/44 - Chenova, Italia, 25 de febrero, 1682), figura important en a escuela romana d'o sieglo XVII, Stradella unió o suyo nombre a lo periodo historico d'a naixencia d'o melodrama, tot y que a suya producción, que supera a los 250 titols, estió fecunda y se refirió as operas y acciones scenicas, cantatas, motetes, serenatas a una u más voces, madrigals, canozonettas y oratorios.

Vida

Quarto fillo de l'aristocrata modenesa Simona Garofoli y de Marcantonio Stradella, vicemarqués de Vignola, en o territorio d'os Estensis, se quedó popiello enta 1655. No se sabe con certeza a qui s'encomendó o cudiau d'o chicot Alessandro y con quí aprendió este os suyos primers rudimentos de mosica. Se sabe manimenos, que Stradella estió nino cantor d'os Florentinos y en os oratorios de Santo Marcelo, en a parroquia d'o SS. Crocefisso, y d'a Vallicella, en a Chiesa Nuova. En 1663 componió un motete, Care Jesu suavissime, en honor a Santo Felipe Neri, per encargo de Cristina de Suecia, dos anyos más tarde fue nombrau compositor a lo servicio d'o gran condestable Lorenzo Onofre Colonna y d'a suya muller Maria Mancini, nieto d'o cardenal Mazzarino, per o que podio entrar a fer parte de l'ambient aristocrata romano. Entre 1565 y 1566 albandonó Roma y se tresladó enta Venecia como part d'a catafila d'os principes Colonna.

En esta ciudat levó a cabo as suyas primeras esperencias teatrals y escribió una chicota opera, Circe, d'a quala se conservan dos versions distintas, tanto por o suyo texto como por a suya mosica. En totas dos versions existe un elemento caracteristico común, como ye a referencia a Tivoli y a lo "Teatro delle Acque", d'a Villa Aldobrandini, an se creye tenió puesto l'enguero d'a opera, en mayo de 1667, representación ofrida per Olimpia Alldobrandini u per o suyo fillo Benedetto Pamphili en honor d'o nuevo cardenal Leopoldo de Médicis. A o mesmo tiempo que esta obra d'inspiración mitolochica, Stradella componió os oratorios Susana, con libreto de G.B. Giardini (1666) y Santo Gio Grisostomo, con libreto de G. Lotti (1667), en os cuals s'aprecia perfectament o dominio tecnico y la fantasia inventiva d'o músico. En este periodo empecipió a amostrar-se tamién o temperamento estremadament vivaz y inspirau de l'artista, en contina busqueda d'aventuras amorosas, con los suyos correspondiens adulterios, rinyas, duelos y bravatas de tot tipo, que caracterizaron a suya achitada vida.

Diversas biografias

Los suyos biografos, empecipiando por a más ampla y detallada, de Remo Giazotto (Vita die Alessandro Stradella, Milán, 1963), recontan que o fogoso y inquieto mosico s'enamoró d'as cantaires Pia Antinori y Giorgina Cesi, trató de quitar d'o convento a la florentina Elisabetta Marmorari, fuyió de Roma con Ortensia Contarini, muller d'o noble veneciano Vincenzo Michiely mancilló l'honor de Francesca Lomellini, muller d'un tal Giuseppe Garibaldo, consellero municipal de Génova, o que le condució a una muerte prematura quan nomás contaba 38 años d'edat, o 28 de febrero de 1682, apunyalau por un espadachin a sueldo de Giovan Battista Lomellini, chirmán de Francisca.

La suya vida tumultuosa no impidió a que el músico dedicase a la suya actividat y colaborar con o libretista y escenógrafo Filippo Accialuoli, que, entre las temporadas 1671/72 i 1672/73, estió interpresario d'o primer teatro operistico romano, o Teatro Tordinona, construyiu per o conde d'Alibert. Entre estes dos anyos estió, amás, mayestro de capiella, i escribió prológos, intermezzos y arias pa cualques d'as operas representadas en o teatro, tals como Scipione Africano y Giasone de Cavalli, y Doriy Tito, de Cesti. En 1673, quan Acciaiuoli cesó como interpresario d'o Tordinona, Stradella fue substituyiu como mayestro de capiella por Pasquini y Boretti, y tornó a componer por encargo de quantas familias nobles.

Con motivo d'o chubileu, en 1675 totz os teatros romanos, y o promero d'ells lo Tordinona, remanioron inactivos, por lo que Stradella s'entregó a composición de oratorios; a esta epoca perteneixen los oratorios Santa Pelagia (1675), pa Santo Marcelo, en a parroquia d'o SS. Crocefisso, y Santo Giovanni Battista (1675), pa l'ilesia d'os Florentinos, que gozaron de gran renombre en l'ambient musical d'a ciudat, an, manimenos, a figura d'o mosico trobaba cada vegada mayor enemistat entre os nobles y poderosos por culpa d'a suya vida desordenada y as suyas intrigas amorosas. Per esta razón, Stradella se veyió obligau a fuyir d'una ciudat a unatra (Venecia, Turín, Chenova), encara que en quan trobaba cubillar y protección de familias aristocraticas y bien situadas, como sucedió en Turín, ciudat a la quala plegó en 1677, acompanyau d'Ortensia Contarini, y fue aculliu por la rechent Maria Giovanna de Nemours, dimpués que lo gran duque de Toscana le negase o permiso de residencia, a causa d'o suyo comportamiento, considerau inmoral y escandaloso. Ixo no impidió que, o 10 de noviembre de 1667, Stradella estase abordau en Turín per dos espadachines plegaus dende Venecia, que le infirioron quatro punyaladas, los matons aconsiguioron refuchiar-se en casa d'o marqués de Villars, ambaixador de Francia, consellaus per l'ambaixador francés en Venecia. A rechent de Nemours tractó, en vano, d'arrestar a los dos esbirros, que aconsiguioron salir d'o territorio turinés, y que a suya fuga suscitó polemicas y intercambios de notas de protesta sobre o posible abuso d'as prerogativas diplomaticas.

Personache problematico

Lochicament, Stradella estió un pesonache tamién incomodo pa os suyos protectors, dica o punto que, dimpués d'haber-se repuesto d'o suyo atentau, habió d'abandonar Turín a primers de 1678 y tresladar-se a Chenova, an siguió componendo oratorios y mosica instrumental, entre as qualas destaca una serenata alegorica, clamada Invenzione per un barcheggio, que fue enguerada o 4 de chulio de 1681, con motivo d'as vodas de Brignole Sale-Spinola, en Chenova. Stradella, manimenos, no albandonó o suyo desordenau modo de vivir entre amorios, chuegos d'azar y negocios extramusicals con amigos aventurers y sin escruplos. En este ambient maturó o segundo atentau contra o mosico, que murió estando encara muito choven, victima d'una trama delictiva ixuplidada muito luego dimpués d'un escandalo resuelto por medio d'a intervención de poderosos personaches y o pago de fianzas.

Las suyas obras

Amás d'as obras ya citadas, cal mencionar os oratorios Santa Editta, Vergine y monarca, regina d'Inghilterra (1666) y Esther liberatrice d'o popolo ebreo (1673), y as operas Il corispero (1673), en dos actos, con elementos serios y populars, Floridoro ovvero il Moro per amore (1677), dentres actos, A forza dell'amor paterno (1678), en tres actos que oscilan entre o drama y a comedia d'intriga, y Horatio Cocie sul mete-te (1680/81), dentres actos de sisanta scenas, con arias con acompanyamiento instrumental u emparadas por lo contino de dos vriolins obligati, con danzas y estrebillos instrumentals, basaus a vegadas en episodiso comicos populars. En zaguerías d'o sieglo XX, se descubrió una nueva opera d'o compositor, Doriclea, trobada en o Fichero d'a Basilica de Rieti, muito interesant per una diferenciación expresiva d'o mundo aristocrata y d'o d'a plebe, per no charrar de la mescla de motivos serios y comicos (esperreco común a quantos textos teatrals de Stradella) y de bella caracterización psicolochica d'os seis personaches que intervienen en l'acción.

Pa comprender lo significau y valor d'este compositor, que desembolicó a suya actividat, como tantos atros d'a suya epoca, en o sino d'as cortes palatinas y eclesiasticas, que constituyen os puntos de referencia obligaus d'a sociedat d'a Roma barroca, será convenient estudiar o luengache musical de Stradella. En primer puesto cal subrayar a modernidat harmonica d'a suya mosica, que deixó d'estar ligada a los antigos modulos ""staticos" d'o estilo eclesiastico y s'ubrió a una mayor variedad expresiva y a un sentiu ritmico más vivo en os suyos contrastes, a fin d'evidenciar millor lo pathos y o que yera definida como ternura en mosica. En este sentiu adquiere particular relevancia a cantata con acompanyamiento instrumental, que asume con Stradella a suya forma tipica, a traviés d'a versatil combinación de l'oratorio y d'o recitativo, y en l'achil fluidez d'o suyo estilo.

En ista mesma dirección alcanzó resultaus encara más fecundos o napolitano Alessandro Scarlatti, que, con as suyas cantatas, nos legó un inacorable tresoro d'invención melodica y d'elegant disenyo formal. Puede decir-se, como afirman los musicologos, que en Stradella "ye agún mayor a variedat d'as arias; arias ubiertas, en as qualas a cada frase poetica corresponde una nueva frase melodica y a suya unidat corre a cargo de l'afinidat melodica, y arias zarradas en as qualas lo torno d'o texto a los concepos inicials conduz a una mención más u menos modificada d'os temas inicials". Naturalment, no faltan moments de rigidesa en as obras de Stradella, quan prevale o sentiu de respeto a lo noble y a lo sacro, tal como imposan las normas compositivas d'a epoca, pero o temperamento más sincero y autentico d'iste artista se torna a trobar en as situacions musicals más inmediatas y marcadas por una vena popular, como o Trespolo tutore balordo, an a linea de canto s'adecua a la comicidad verbal y a lo rítmo rapido de l'acción.

A causa d'a suya innegable robustez polifonica instrumental, han estau infravaloradas as sinfonias d'introdución de Stradella como las d'a cantata scenica Circe y d'a opera Horatio Cocle sul mete-te, que, per vegada primera en o sieglo XVII, incluyen o crescendo d'a orquesta. Stradella, por tanto, ye un mosico que ocupa un puesto muito preciso en o momento historico en que desembolicó a suya actividat, y as suyas composicions evidencian una sensibilidat tonal y contrapuntista brenca mediocre u limitativa, digna d'una vocación artistica d'extraordiaria vitalidat humana y estetica.

Referencias

  • Editorial Sarpe. Gran Enciclopedia de la Música Clásica, vol. IV, pàg. 1384/85 (ISBN 84-7291-327-9)