Diferencia entre revisiones de «Alessandro Stradella»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Vulcano (descutir | contrebucions)
Vulcano (descutir | contrebucions)
Sin resumen de edición
Linia 12: Linia 12:
'''Alessandro Stradella''' ([[Bolonia]], ([[Italia]]), enta 1643/44 - [[Chenova]] (Italia), [[25 de febrero]], [[1682]]), estió un compositor importán d'a escuela romana d'o sieglo XVII, Stradella unió lo suyo nombre a lo periodo istorico d'a naixenzia d'o melodrama, tot y que la suya produzión, que supera los 250 titulos, estió releván y fecunda y se refirió a las operas y azions esccénicas, cantatas, motetes, serenatas a una u más vozes, madrigals, ''canzonettas'' y oratorios.
'''Alessandro Stradella''' ([[Bolonia]], ([[Italia]]), enta 1643/44 - [[Chenova]] (Italia), [[25 de febrero]], [[1682]]), estió un compositor importán d'a escuela romana d'o sieglo XVII, Stradella unió lo suyo nombre a lo periodo istorico d'a naixenzia d'o melodrama, tot y que la suya produzión, que supera los 250 titulos, estió releván y fecunda y se refirió a las operas y azions esccénicas, cantatas, motetes, serenatas a una u más vozes, madrigals, ''canzonettas'' y oratorios.


== Vida ==
Cuarto hijo de la aristocrata modenesa Simona Garofoli i de Marcantonio Stradella, vicemarqués de Vignola, en el territorio de los Estensis, se quedó huerfano hacia 1655. No se sabe con certeza a quien se encomendó el cuidado del pequeño Alessandro y con quién aprendió éste sus primeros rudimentos de música. Sabemos, sin embargo, que Stradella fue niño cantor de los Florentinos y en los oratorios de San Marcelom en la parroquia del SS. Crocefisso, y de la Vallicella, en la Chiesa Nuova. En 1663 compuso un motete, ''Care Jesu suavissime'', en onor a [[San Felipe Neri]], por encargo de [[Cristina de Suecia]]; dos años más tarde fue nombrado compositor al servicio del gran condestable Lorenzo Onofrio Colonna y de su mujer Maria Mancini, nieto del cardenal [[Giulio Raimondo Mazzarino|Mazzarino]], por lo que pudo entrar a formar parte del sequito de los principes Colonna. En ista ciudat levó a cabo las suyas primeras esperenzias teatrals y escribió una chicota opera, ''[[Circe]]'', d'a cuala se conservan dos versions distintas, tanto por lo suyo testo como por la suya mosica. En totas dos versions esiste un elemento caracteristico común, com ye a referenzia a Tivoli y a lo "Teatro delle Acque" , d'a Villa Aldobrandini, an se creye tenió puesto l'enguero d'a opera, en mayo de 1667, representación ofrida per Olimpia Alldobrandini u per lo suyo fillo Benedetto Pamphili en honor d'o nuevo cardenal [[Leopoldo de Médicis]]. A lo mesmo tiempo que ista obra d'inspirazión mitolochica, Stradella componió os oratorios ''Susana'', con libreto de G.B. Giardini (1666) y ''Santo Gio Grisostomo'', con libreto de G. Lotti (1667), en os cuals s'aprezia/aprezía perfectamén o dominio tecnico y a fantesía inventiva d'o mosicaire. En iste periodo empezó a amostrar-se tamién o temperamento estremadamén vivaz y inspirau de l'artista, en contina busqueda d'aventuras amorosas, con os suyos correspondiens adulterios, riñas, duelos y roncas de tot tipo, que carauterizoron a suya achitada vida.
Cuarto hijo de la aristocrata modenesa Simona Garofoli i de Marcantonio Stradella, vicemarqués de Vignola, en el territorio de los Estensis, se quedó huerfano hacia 1655. No se sabe con certeza a quien se encomendó el cuidado del pequeño Alessandro y con quién aprendió éste sus primeros rudimentos de música. Sabemos, sin embargo, que Stradella fue niño cantor de los Florentinos y en los oratorios de San Marcelom en la parroquia del SS. Crocefisso, y de la Vallicella, en la Chiesa Nuova. En 1663 compuso un motete, ''Care Jesu suavissime'', en onor a [[San Felipe Neri]], por encargo de [[Cristina de Suecia]]; dos años más tarde fue nombrado compositor al servicio del gran condestable Lorenzo Onofrio Colonna y de su mujer Maria Mancini, nieto del cardenal [[Giulio Raimondo Mazzarino|Mazzarino]], por lo que pudo entrar a formar parte del sequito de los principes Colonna. En ista ciudat levó a cabo las suyas primeras esperenzias teatrals y escribió una chicota opera, ''[[Circe]]'', d'a cuala se conservan dos versions distintas, tanto por lo suyo testo como por la suya mosica. En totas dos versions esiste un elemento caracteristico común, com ye a referenzia a Tivoli y a lo "Teatro delle Acque" , d'a Villa Aldobrandini, an se creye tenió puesto l'enguero d'a opera, en mayo de 1667, representación ofrida per Olimpia Alldobrandini u per lo suyo fillo Benedetto Pamphili en honor d'o nuevo cardenal [[Leopoldo de Médicis]]. A lo mesmo tiempo que ista obra d'inspirazión mitolochica, Stradella componió os oratorios ''Susana'', con libreto de G.B. Giardini (1666) y ''Santo Gio Grisostomo'', con libreto de G. Lotti (1667), en os cuals s'aprezia/aprezía perfectamén o dominio tecnico y a fantesía inventiva d'o mosicaire. En iste periodo empezó a amostrar-se tamién o temperamento estremadamén vivaz y inspirau de l'artista, en contina busqueda d'aventuras amorosas, con os suyos correspondiens adulterios, riñas, duelos y roncas de tot tipo, que carauterizoron a suya achitada vida.



Versión d'o 12:09 22 ago 2021

Un u más biquipedistas son treballando actualment enamplando iste articlo.

Puede estar que, por ixo, bi haiga lagunas de conteniu u deficiencias de formato. Por favor, antis de realizar correccions mayors u reescrituras, contacte con ells en a suya pachina d'usuario u a pachina de descusión de l'articlo ta poder coordinar-ne la redacción.

Plantilla:Infobox famosos Alessandro Stradella (Bolonia, (Italia), enta 1643/44 - Chenova (Italia), 25 de febrero, 1682), estió un compositor importán d'a escuela romana d'o sieglo XVII, Stradella unió lo suyo nombre a lo periodo istorico d'a naixenzia d'o melodrama, tot y que la suya produzión, que supera los 250 titulos, estió releván y fecunda y se refirió a las operas y azions esccénicas, cantatas, motetes, serenatas a una u más vozes, madrigals, canzonettas y oratorios.

Vida

Cuarto hijo de la aristocrata modenesa Simona Garofoli i de Marcantonio Stradella, vicemarqués de Vignola, en el territorio de los Estensis, se quedó huerfano hacia 1655. No se sabe con certeza a quien se encomendó el cuidado del pequeño Alessandro y con quién aprendió éste sus primeros rudimentos de música. Sabemos, sin embargo, que Stradella fue niño cantor de los Florentinos y en los oratorios de San Marcelom en la parroquia del SS. Crocefisso, y de la Vallicella, en la Chiesa Nuova. En 1663 compuso un motete, Care Jesu suavissime, en onor a San Felipe Neri, por encargo de Cristina de Suecia; dos años más tarde fue nombrado compositor al servicio del gran condestable Lorenzo Onofrio Colonna y de su mujer Maria Mancini, nieto del cardenal Mazzarino, por lo que pudo entrar a formar parte del sequito de los principes Colonna. En ista ciudat levó a cabo las suyas primeras esperenzias teatrals y escribió una chicota opera, Circe, d'a cuala se conservan dos versions distintas, tanto por lo suyo testo como por la suya mosica. En totas dos versions esiste un elemento caracteristico común, com ye a referenzia a Tivoli y a lo "Teatro delle Acque" , d'a Villa Aldobrandini, an se creye tenió puesto l'enguero d'a opera, en mayo de 1667, representación ofrida per Olimpia Alldobrandini u per lo suyo fillo Benedetto Pamphili en honor d'o nuevo cardenal Leopoldo de Médicis. A lo mesmo tiempo que ista obra d'inspirazión mitolochica, Stradella componió os oratorios Susana, con libreto de G.B. Giardini (1666) y Santo Gio Grisostomo, con libreto de G. Lotti (1667), en os cuals s'aprezia/aprezía perfectamén o dominio tecnico y a fantesía inventiva d'o mosicaire. En iste periodo empezó a amostrar-se tamién o temperamento estremadamén vivaz y inspirau de l'artista, en contina busqueda d'aventuras amorosas, con os suyos correspondiens adulterios, riñas, duelos y roncas de tot tipo, que carauterizoron a suya achitada vida.

Diversas biografias

Os suyos biografias, empecipiando por a más amplia y detallada, de Remo Giazotto (Vita die Alessandro Stradella, Milán, 1963), recontan que o fogoso y inquieto mosicaire s'enamoró d'as cantantes Pia Antinori y Giorgina Cesi, trató de quitar d'o convento a la fiorentina Elisabetta Marmorari, fuyió de Roma con Ortensia Contarini, muller d'o noble veneziano Vincenzo Michiely mancilló a onor de Francesca Lomellini, muller d'un tal Giuseppe Garibaldo, consellero munizipal de Génova, lo que le conduzió a una muerte prematura cuan nomás contaba 38 años d'edat, lo 28 de febrero de 1682, apuñalau por un espadachin a soldata de Giovan Battista Lomellini, chirmán de Francisca.

La suya vida tumultuosa no impidió a lo mosicaire dedicase a la suya actividat y colaborar con o libretista y escenógrafo Filippo Accialuoli, que, entre las temporadas 1671/72 i 1672/73, estió empresario d'o primer teatro operistico romano, o Teatro Tordinona, construyiu por o conde d'Alibert. Entre istos dos años estió, amás, mayestro de capiella, escribió prológos, intermezzos y arias pa cualques d'as operas representadas en o teatro, tals como Scipione Africano y Giasone de Cavalli, y Doriy Tito, de Cesti. En 1673, cuan Acciaiuoli. Stradella estió sustituyiu como mayestro de capiella por Pasquini y Boretti, y tornó a componer por encargo de cuantas familias nobles.

Con motivo d'o chubileu, en 1675 toz os teatros romanos, y o primer d'els o Tordinona, permanecierón inactivos, por o que Stradella s'entregó a la composizión d'oratorios a ista epoca pertenexen os oratorios Santa Pelagia (1675), pa Santo Marcelo, en a parroquia d'o SS. Crocefisso, y Santo Giovanni Battista (1675), pa la ilesia d'os Florentinos, que gozaban de gran renombre en l'ambién mosical d'a ziudat, an, manimenos, la fegura d'o mosicaire trobaba cada vez mayor enemistat entre os nobles y poderosos por culpa d'a suya desordenada vida y las suyas intrigas amorosas. Por ista razón, Stradella se veyió obligau a fuyir d'una ziudat a unatra (Venecia, Turín, Génova), anque de vez en cuan trobaba cobexo y protezión de familias aristocraticas y bien situadas, como suzedió en Turín, ciuda a la cuala plegó en 1677, acompañau d'Ortensia Contarini, y estió aculliu por la rechente Maria Giovanna de Nemours, dimpués que o gran duque de Toscana le negase o permiso de residenzia, a causa d'o suyo comportamiento, considerau inmoral y escandaloso. Ixo no impidió que, lo 10 de noviembre de 1667, Stradella ise abordau en Turín por dos espadachines plegaus dende Venecia, que le infirioron cuatre puñaladas, os matons adubioron acubillar-se en casa d'o marqués de Villars, ambaixador de Francia, consellaus por l'ambaixador franzés en Venecia. La rechente de Nemours trató, en vano, d'arrestar a los dos esbirros, que adubioron salir de territorio turinés, y cual fuga suszitó polemicas y intercanvios de notas de protesta sobre o posible abuso d'as prerogatibas diplomaticas.

Personache problematico

Lochicamén, Stradella estió un pesonaje tamién incomodo pa los suyos protectors, dica o punto que, dezaga d'aber-se remeso d'o suyo atentau, abió d'abandonar Turín a primers de 1678 i tresladar-se a Génova, an siguió componendo oratorios y mosica instrumental, entre las cualas destaca una serenata alegórica, clamada Invenzione per un barcheggio, que estió enguerada o 4 de chulio de 1681, con motivo d'as vodas de Brignole Sale-Spinola, en Génova. Stradella, manimenos, no abandonó o suyo desordenau modo de vivir entre amorios chuegos d'azar y negozios extramusicales con amigos aventurers y sin escruplos. En iste ambién maturó o segundo atentau contra o mosicaire, que murió estando agún mui choven, victima d'una trama delictiva ixuplidada muito luego dimpues d'un escandalera resuelto por medio d'a intervenzión de poderosos personaches y o pago de capletas.

Las suyas obras

Amás d'as obras ya zitadas, cal menzionar los oratorios Santa Editta, Vergine y monarca, regina d'Inghilterra (1666) i Esther liberatrice d'o popolo ebreo (1673), i las operas Il corispero (1673), en dos actos, con elementos serios y populars, Floridoro ovvero il Moro per amore (1677), en tres actos, A forza dell'amor paterno (1678), en tres actos que oszilan entre o drama y la comedia d'intriga, y Horatio Cocie sul mete-te (1680/81), en tres actos de sixanta eszenas, con arias con acompañamiento instrumental u apoyadas por o contino de dos vigulins oblgati, con danzas y estrebillos instrumentals,basaus a vezes en episodiso comicos populars. A zaguers d'o sieglo XX se descubrió una nueva opera d'o compositor, Doriciea, trobada en o Fichero d'a Basilica de Rieti, muito interesán por una diferenziazión espresiva d'o mundo aristocrata y d'o d'a plebe, por no fablar d'a mestura de motivos serios y comicos (traza común a cuantos testos teatrals de Stradella) i de bella caracterizazión psicolochica d'os seis personaches que intervienen en l'azión.

Referencias

  • Editorial Sarpe. Gran Enciclopedia de la Música Clásica, vol. IV, pàg. 1384/85 (ISBN 84-7291-327-9)