Diferencia entre revisiones de «Dietrich Buxtehude»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Vulcano (descutir | contrebucions)
Sin resumen de edición
Meto a plantilla correchir pa que un corrector faiga un uello a l'articlo
Linia 1: Linia 1:
{{correchir}}

{{Infobox famosos
{{Infobox famosos
|nombre = Dietrich Buxtehude
|nombre = Dietrich Buxtehude
Linia 9: Linia 11:
|ocupación = [[Organista]]
|ocupación = [[Organista]]
}}
}}

'''Dietrich Buxtehude''' ([[Helsingborg]] (Suecia), 1637.? - [[Lübeck]], (alemaña), [[9 de mayo]], 1707), estió un compositor y organista, quizas o más destacau d'os precursors de [[johann Sebastian Bach|Bach]], sobre o cual exerzió una gran influenzia.
'''Dietrich Buxtehude''' ([[Helsingborg]] (Suecia), 1637.? - [[Lübeck]], (alemaña), [[9 de mayo]], 1707), estió un compositor y organista, quizas o más destacau d'os precursors de [[johann Sebastian Bach|Bach]], sobre o cual exerzió una gran influenzia.



Versión d'o 19:40 21 ago 2021

Ista pachina ha menester d'una revisión por un corrector ta amillorar a suya ortografía, a suya gramatica u o suyo vocabulario.

Plantilla:Infobox famosos

Dietrich Buxtehude (Helsingborg (Suecia), 1637.? - Lübeck, (alemaña), 9 de mayo, 1707), estió un compositor y organista, quizas o más destacau d'os precursors de Bach, sobre o cual exerzió una gran influenzia.

Como ocurria a ormino en Europa septentrional, Dietrich Buxtehude estió destinau a la profesión de mosicaire dende a suya naixenzia --ocurrida en 1637,? en Oldesloe, amán de Lübeck, no luen d'a frontera con Dinamarca-- por o simple feito que o suyo pai, Johannes yera organista y pertenecia por tanto a la corporazión d'os mosicaires. En morir a suya mai, o 1639 a família se tresladó a Helsingborg y, en 1642, a Elsingør, en a isla danesa de Sjælland, an asumió o cargo d'organista en a ilesia de Santo Olaus. D'un segundo matrimonio d'o suyo pai con Hella Jaspersdaater Dietrich tenió tres chirmans. Por o que se sabe tenió como unico mayestro a lo suyo pai. A los vinte años lo trobamos como organista en Helsingborg; luego, l'aprendizache siguió en Helsingør, an en 1660 estió logau por a ilesia de Santa Maria. En 1667, o prenzipal organista de Lübeck, Franz Tunder, murió no sin dinantes aber designau Buxtehude como o suyo sucesor en l'organo d'a Marienkirche. Dietrich asumió o nuevo cargo y, pocos meses dimpués, seguntes os convenzionalismos d'a corporazión d'os mosicaires, desposó a la filla de Tunder, Anna Margaretha.

A existenzia de Buxtehude se desarrolló sin acontezimientos dignos de menzión, en a ordenada cotidianeidad d'o servizio; pero en dita rotina caler subrayar a importanzia que él tenió en o establimiento d'as funzions d'os mosicaires en o sino d'a organizazión eclesiàstica. Dietrich continó l'actividat de Tunder, pero a mayor calidat d'a suya mosica convirtió en fundamentals cualques aspectos que, dica alavez, eban estau marguinals en a vida mosical de Lübeck. Buxtehude dió de feito un gran empenta a las Abendmusiken (nueiz mosicals) fundadas por Tunder, desplazando istos conziertos publicos organizaus en a ilesia (estase d'o servizio liturchico) d'os días festivos a los dos zagueros domingos de Pentecostés y a los tres zagueros domingos d'Aviento. En l'ambito d'istos prestigiosos conziertos se desarrolló a Cantata sacra protestán, una composició tipicamén alemana, cual testo s'extraia de paráfrasis d'as Sagradas Escrituras u bien yera inspirau en a litúrgia, y cual arquitectura se componeba de piezas vocals pa coro u pa soli y por piezas instrumentals. No s'han de barafundiar con a Cantata italiana, de caracter profano y de naturaleza teatral (os que más cautivoron iste chenero de composizión estioron Alessandro Stradella i Alessandro Scarlatti). A Cantata alemana no nomás yera estreitamén ligada a la ilesia, sino que con Buxtehude s'organizó en ziclos adaptaus a las festividaz; como a funció pasó a J.S.Bach, en particular en o ziclo nadalenco, en o que se conoxe con o nombre de Oratorio de Nadal.

En o momento d'a suya muerte, Buxtehude ya habia adquiriu un sitial preziso dentro d'a istoria d'a mosica alemana: a suya produzión constituyiba una fase importán d'a transizión entre Heinrich Schutz, o mayor compositor d'a primera mitad d'o sieglo XVII, y Bach. O suyo puesto d'organista l'heredó d'un mayestro de segunda ran, Johann Christian Schieferdecker, que se sozmetió a la condició de desposar a la filla de Buxtehude, pero o verdadero herenzio artistico d'o mosicaire pasó, como emos dito, referén a o estilo organístico y a las Cantatas, a J. S. Bach.

As obras pa organo de Buxtehude, que se publicoron a remolque d'a clamada <<Bach-Renaissance>> d'o sieglo XIX, son dos cheneros variaus pero cuasi totas tienen como base o Coral y se desarrolllan a traviés d'una tecnica de transformazión d'o material de base. Ista tecnica d'orichen italián se compendia prenzipalmén en dos tipos de conducta; a virtuosística y a contrapuntística; u sía, en una forma de libre invenzión virtuosística u en unatra de rigorosa superposizión d'a vozes a traviés d'a transformazión d'as figurazions mosicals por lo que fa a lo ritmo, a los intervalos y a la tímbrica de l'organo. L'arquetipo d'ista conducta dual lo construye o díptico Fantasia y Fuga, pero atras formas analogas yeran as d'o Preludio-Coral y d'a Variazión sobre Coral. O esito peculiar de Buxtehude consistió en una estraordinaria capazidat pa construyir arquitecturas vastas y complexas an, espezialmén en as sezions contrapuntísticas, a superposizión d'as vozes da puesto a armonías y a sonoridaz mui robustas. Comparadas con as suzesivas y analogas composizions bachianas, se puede fablar d'una espezie de primitivismo de Buxtehude, por a caracteristica monumentalidad en a cuala se reconoxe o estilo <<septentrional>> d'a escuela alemana. En a piezas pa organo de Buxtehude, esisten tamién aspectos elaboraus con espezial eleganzia, por o que a virtuosismo se refiere, mientres queda afirmada a funzión armonica d'a parte grieu, que ye normalmén encomendada a los pedals de l'instrumento.

Atras composizions

Amás d'a mosica pa organo, Buxtehude componió tamién dezinueu Suites pa clavicémbalo y dos celocciones de Sondre a tre (u sía, pa dos instrumentos y baxo contino) que en conchunto constituyen o suyo producció de cambra. As Suites obedexen a la regla cheneral d'iste tipo de composiciciones, que consiste en un suzesión de danzas seguntes una arquitectura ya solidamén establida en a mosica instrumental d'o sieglo XVIII europeu. Buxtehude s'atenió, seguindo l'exemplo de Froberger, a lo esquema Allemande-Courante-Sarabande-Giga, que permanexió invariado en a mosica alemana pa istrumentos de teclau, fueras d'a introduzión, debida a la influenzia franzés, d'o clamau Double, u sía, d'un episodio nuevo a ficar entre as distintas danzas. Una particularidat d'as Suites de Buxtehude consiste en a eslezión d'as tonalidaz fundamentals. As dezinueu composizions son distribuyidas de traza que as distintas tonalidaz sían basadas sobre as seis notas, de Do a La, que constituyiban l'antigo exacordo natural de Guido d'Arezzo: A = La; C = Do; D = Re; E = Mi; F = Fa; G = Sol (s'omitia a nota Si que yera ambiga, u sía B = Si bemol i H = Si natural).

Lo proposito d'ista distribuzión yera evidenmén didactico, ya que zinco Suites son en Do mayor y nueu estan equitativamént subdivididas en series de tres pa las tonalidaz de Re menor, Mi menor y Sol menor; as de demás son Re mayor, Fa mayor, en Sol mayor, en La mayor y en La menor. En a practica, Buxtehude esclató as posibilidaz armonicas de tot l'hexacordo, asinas como J.S. Bach en o suyo tiempo agotó con esprito moderno, no l'hexacordo d'aszendenzia medieval, sino a más autual división d'a octava en doze semitonos iguals, como queda testimoniado en os dos ziclos de vinticuatro Preludios y Fugas cadagún, que componen O clau bien temperado. En ista diferenzia de conzepzión d'o espazio sonoro --l'hexacordo natural de Buxtehude y a escala cromatica en Bach-- reside tota a diferenzia de posició istorica d'os dos compositors. En a produzión pa clevicémbalo de Buxtehude fa falta añadir a las Suites un atro chicot grupo de piezas: siet series de Variazions y dos Tocatas, que pertenexen a lo chenero de literatura clamada cémbalo-organístico por estar susceptible d'estar interpretada en toz dos trastes.

Las dos recopilazions de Sonata a tre, de siet composizions cadaguna, rezibioron de Buxtehude un titulo italián: VII Suonate à due, Violino & Viola da gamba, con Cembalo, die Diieterico Buxtehude, direttore dell'organo d'o glorioso Templo Santa Maria in Lubecca (respectivament Opera prima y Opera seconda). Totas dos s'imprentoron en Hamburgo en 1696 y se remitian a los modelos italians que, pocos años dimpués, estioron establius por a edizions d'as Sonatas de Arcangelo Corelli. Se tratcaba de composizions cual alazet de l'armonía (o clamau baixo contino) se confiabba a lo traste polifónico o, lo que ye lo mesmo, a lo clavicémbalo, capaz de realizar las partes armonicas, mientres que a los atros dos instrumentos s'encomendaban las partes prenzipals, en una espezie de Duetto instrumental, cual no guaire lexanas aszendenzias se trobaban en os Madrigals de Monteverdi.

En o estilo italián, manimenos, o Duetto se confiaba a los vigulins (U, a lo menos, a trastes agudos d'igual estensión, como por exemplo, dos flautas), mientres que en as Sonatas de Buxtehude sugue vichen a convenzión adoptada en Francia y en Inglaterra: confiar en as dos partes prenzipals a instrumenos d'estensión y timbres desiguals, como son de feito o vigulín y la viola de gamba. Referén a a estructura, las Sonatas se basan por lo cheneral en parellas de movimientos lento vivace y en l'adopzión d'esquemas de danza y de pasajes contrapuntísticos. En las Sonatas de Buxtehude se troba una forma mosical que conzentra a danza y o contrapunto; se trata d'o Pasacalle u la Chacona (los musicologos no han plegau a esferenziar esautamén as formas correspondiens a istos dos termins que son, en substanzia, sinonimos) en a linea d'o baxo contino permannnece siempre invariable (basso óbstinat), mientres cambia a conducta d'a melodia y d'as partes armonicas. O prozedimiento yera común en o sieglo XVII (y o más suchestivo exemplo nos lo proporziona lo Lamento de Dido en a conclusión de Dido y Eneas, de Purcell.

Per zaguer, las Cantats de Buxtehude, constituyen l'antezedén más importán d'as de J. S. Bach, tanto por a suya estructura como por a suya disposizión en ziclos seguntes as festividtaz liturchicas. En a vocalidad de Buxtehude s'entrecruzandos influenzias; por una parte, lo airoso expressivo, d'aszendenzia italiana, bien conoxiu en tota Europa grazias a la zelebre recopilazión de piezas vocals, titulada Nuove Musiche, de Giulio Caccini; por unatra, lo canto estrófico aleman, lo Lied, que habia dentrau en l'uso liturchico d'o canto d'os fidels des d'os tiempos de Lutero y d'o suyo reforma, tamién en o campo mosical. J. S. Bach definió a Cantata de manera licherament diferent, introducindo en ella o Recitativo secco y lo aria d'aszendenzia italiana. Referén a las Abendmusiken, la mosica y los testos s'han perdiu en o suyo mayoria: queda lo texo d'un ziclo de Cantatas sacras, <<Die Hochzeit des Lammes>> (Las nupcias d'o cordero), y la Abendmusik completa.

Obras prenzipals

  • Mosica pa organo. 26 Preludios y fugas u toccatas; 3 Pasacaglia; 25 Corals; 7 Variazions de coral; 8 Fantasias de coral; 8 Canzone y Canzonette.
  • Mosica pa clau: 21 Suites; 6 Variazions; 2 Toccatas.
  • Mosica de cambra: 14 sonatas pa un u dos vigulins, viola de gamba y baxo contino; Suite pa cuantos trastes; 4 Sonatas para viola da gamba y baxo contino.
  • Obra vocal: Más d'un zentenar de cantatas, entre las cualas destacan Also at Goff die Welt geliebet, Canite Jesu nostro, Das neuge bornio Kindelein, Dixit Dominus Domino pixo, Ecce nunc banedicte Domino, Eins bitte ich vom Herrn, Fallax mundus, ornat vultus, Gen Himmel zu dem Vater min, Ich bin habe Lust abzuscheiden, Ist ye recht, Mein Herz ist bereit, Membra Jesu nostri, Nun danket alle Gott, Sicut Moses exaltavit serpentem, Wie wird erneuet, wie wird arfreuet.

Cronolochía

  • 1637 Prebable año d'a naixenzia d'o compositor, en Oldesloe.
  • 1639 La suya familia se treslada a Hälsingborg. Allí encietaa, enta 1650, l'aprendizache musical baixo l'adreza d'o suyo pai, mayestro d'organo.
  • 1657 Nombrau organista d'a Marienkirche de Hälsingborg
  • 1660 Ye clamau a Helsingor pa ocupar un cargo d'organista.
  • 1668 Suzede, en o mes d'abril a Franz Tunder, como organista d'a Marienkirche de Lübeck, plaza que ucupará la resta d'a suya vida. En chulio contraye matrimonio con Anna Margarethe Tunder.
  • 1676 Empenta los <<Abendmisiken>>, que trobarán una gran repercusión.
  • 1687 Viache esporadico a Hamburgo.
  • 1699 Johann Pachelbel le dedica lo suyo Hexachordum Apollinis.
  • 1703 A suya mosica ye admirada en tot l'ambito alemán.
  • 1705 Johann Sebastian Bach viachea a piet dica Lübeck pa escuitar a lo viello mayestro.
  • 1707 Muere en Lübeck, lo 9 de mayo.

Referencias

  • Planeta-DeAgostini, volumen nº. I. pàgs. 69/72 (ISBN: 84-395-3771-9)