Diferencia entre revisiones de «Fonetica»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Dexbot (descutir | contrebucions)
m Removing Link FA template (handled by wikidata)
AraBot (descutir | contrebucions)
→‎Historia: participios, replaced: Estatos Unitos → Estaus Unius, Reino Unito → Reino Uniu
Linia 12: Linia 12:
A fonetica ya yera un campo estudiato en a India antiga, habe 2.500 anyos, quan o gramatico [[Panini|Pānini]] fabló d'o puesto y d'as trazas d'articulación de consonants en o suyo tractato d'o [[sanscrito]] en o sieglo V aC. Os principals [[alfasilabarios indicos]] de l'actualidat, fueras d'o [[alfasilabario tamil|tamil]], ordinan as suyas consonants seguntes l'antiga clasificación de Pānini.
A fonetica ya yera un campo estudiato en a India antiga, habe 2.500 anyos, quan o gramatico [[Panini|Pānini]] fabló d'o puesto y d'as trazas d'articulación de consonants en o suyo tractato d'o [[sanscrito]] en o sieglo V aC. Os principals [[alfasilabarios indicos]] de l'actualidat, fueras d'o [[alfasilabario tamil|tamil]], ordinan as suyas consonants seguntes l'antiga clasificación de Pānini.


En o mundo occidental muderno, o primer fonetista estió lo [[Dinamarca|danés]] [[J. Matthias]], autor d'o tractato ''De Litteris'' ([[1586]]). O matematico [[Reino Unito|anglés]] [[John Wallis]], mayestro de surdomutos, estió lo primer a clasificar as vocals seguntes o suyo punto d'articulación ([[1653]]). L'[[Alemania|alemán]] [[C. F. Hellwag]] inventó lo trianglo vocalico en [[1781]]. Diez anyos dimpués o fisico [[austria]]co [[Wolfgang von Kempelen]] inventó una maquina que preduciba sonitos. O medico alemán [[Hermann Helmholtz]] encetó lo estudio d'a fonetica acustica. L'abat [[Francia|francés]] [[Jean Pierre Rousselot]] estió lo primero en investigar en o campo d'a fonetica experimental y escribió es ''Principes de phonétique experimentale'', que se publicoron entre os anyos [[1897]] y [[1908]].
En o mundo occidental muderno, o primer fonetista estió lo [[Dinamarca|danés]] [[J. Matthias]], autor d'o tractato ''De Litteris'' ([[1586]]). O matematico [[Reino Uniu|anglés]] [[John Wallis]], mayestro de surdomutos, estió lo primer a clasificar as vocals seguntes o suyo punto d'articulación ([[1653]]). L'[[Alemania|alemán]] [[C. F. Hellwag]] inventó lo trianglo vocalico en [[1781]]. Diez anyos dimpués o fisico [[austria]]co [[Wolfgang von Kempelen]] inventó una maquina que preduciba sonitos. O medico alemán [[Hermann Helmholtz]] encetó lo estudio d'a fonetica acustica. L'abat [[Francia|francés]] [[Jean Pierre Rousselot]] estió lo primero en investigar en o campo d'a fonetica experimental y escribió es ''Principes de phonétique experimentale'', que se publicoron entre os anyos [[1897]] y [[1908]].


En o [[sieglo XIX]], a fonetica empecipia a estudiar-se dende un anglo diferent. [[Jan Baudouin de Courtenay]] atraza la teoría d'o [[fonema]], que remata formulando lo fundador d'a [[escuela estructuralista]], o [[Suiza|suizo]] [[Ferdinand de Saussure]]. En a escuela d'a fonetica descriptiva y articulatoria, i treballa lo [[Espanya|espanyol]] [[Tomás Navarro Tomás]], qui escribió ''Manual de pronunciación espanyola''. O suyo desciplo [[Samuel Gili Gaya]] publicó en [[1961]] ''Elementos de fonética general''. En os [[Estatos Unitos]], o lingüista [[Leonard Bloomfield]] y l'antropologo [[Edward Sapir]] contribuyoron de trazas decisivas t'a teoría fonetica, mientres que o creyador d'o [[Cerclo de Praga]], o [[Rusia|ruso]] [[Roman Jakobson]], desembolicó la teoría d'as caracteristicas universals de toz es sistemas fonemicos.
En o [[sieglo XIX]], a fonetica empecipia a estudiar-se dende un anglo diferent. [[Jan Baudouin de Courtenay]] atraza la teoría d'o [[fonema]], que remata formulando lo fundador d'a [[escuela estructuralista]], o [[Suiza|suizo]] [[Ferdinand de Saussure]]. En a escuela d'a fonetica descriptiva y articulatoria, i treballa lo [[Espanya|espanyol]] [[Tomás Navarro Tomás]], qui escribió ''Manual de pronunciación espanyola''. O suyo desciplo [[Samuel Gili Gaya]] publicó en [[1961]] ''Elementos de fonética general''. En os [[Estaus Unius]], o lingüista [[Leonard Bloomfield]] y l'antropologo [[Edward Sapir]] contribuyoron de trazas decisivas t'a teoría fonetica, mientres que o creyador d'o [[Cerclo de Praga]], o [[Rusia|ruso]] [[Roman Jakobson]], desembolicó la teoría d'as caracteristicas universals de toz es sistemas fonemicos.


En [[Espanya]], a escuela de fonetica conta con dos linias de treballo principals: a estructuralista, que represienta [[Emilio Alarcos Llorach]] con a obra ''Fonología Espanyola'', publicata en [[1969]]; y l'acustica, representata per [[Antonio Quilis]], colaborador d'o fonetista danés [[Bertil Malmberg]], que publicó ''Fonética y fonología del espanyol'' en [[1963]].
En [[Espanya]], a escuela de fonetica conta con dos linias de treballo principals: a estructuralista, que represienta [[Emilio Alarcos Llorach]] con a obra ''Fonología Espanyola'', publicata en [[1969]]; y l'acustica, representata per [[Antonio Quilis]], colaborador d'o fonetista danés [[Bertil Malmberg]], que publicó ''Fonética y fonología del espanyol'' en [[1963]].

Versión d'o 22:36 3 abr 2021

A fonetica (d'a parola griega φωνή foné, "sonito", "voz") ye o estudio d'os sonitos articulatos per a voz humana. S'adedica a analisar as propiedatz d'os sonitos d'o parlache (u fonos), devez que a suya producción, audición y percepción, a diferiencia d'a fonolochía, devotata a lo estudio d'os sistemas de sonitos y t'as unidatz de sonitos abstractas (como los fonemas). A fonetica estudeya os sonitos de traza individual més que no es contextos a on que s'usan, sin que i interviengan discusions semanticas.

Seguntes l'Asociación de Fonetica Internacional, bi ha més de cient fonos diferens, reconoixitos como distintivos y transcritos en o suyo amplament usato Alfabeto Fonetico Internacional.

Brancas d'a fonetica

A fonetica puet estallar-se en tres brancas principals:

Historia

A fonetica ya yera un campo estudiato en a India antiga, habe 2.500 anyos, quan o gramatico Pānini fabló d'o puesto y d'as trazas d'articulación de consonants en o suyo tractato d'o sanscrito en o sieglo V aC. Os principals alfasilabarios indicos de l'actualidat, fueras d'o tamil, ordinan as suyas consonants seguntes l'antiga clasificación de Pānini.

En o mundo occidental muderno, o primer fonetista estió lo danés J. Matthias, autor d'o tractato De Litteris (1586). O matematico anglés John Wallis, mayestro de surdomutos, estió lo primer a clasificar as vocals seguntes o suyo punto d'articulación (1653). L'alemán C. F. Hellwag inventó lo trianglo vocalico en 1781. Diez anyos dimpués o fisico austriaco Wolfgang von Kempelen inventó una maquina que preduciba sonitos. O medico alemán Hermann Helmholtz encetó lo estudio d'a fonetica acustica. L'abat francés Jean Pierre Rousselot estió lo primero en investigar en o campo d'a fonetica experimental y escribió es Principes de phonétique experimentale, que se publicoron entre os anyos 1897 y 1908.

En o sieglo XIX, a fonetica empecipia a estudiar-se dende un anglo diferent. Jan Baudouin de Courtenay atraza la teoría d'o fonema, que remata formulando lo fundador d'a escuela estructuralista, o suizo Ferdinand de Saussure. En a escuela d'a fonetica descriptiva y articulatoria, i treballa lo espanyol Tomás Navarro Tomás, qui escribió Manual de pronunciación espanyola. O suyo desciplo Samuel Gili Gaya publicó en 1961 Elementos de fonética general. En os Estaus Unius, o lingüista Leonard Bloomfield y l'antropologo Edward Sapir contribuyoron de trazas decisivas t'a teoría fonetica, mientres que o creyador d'o Cerclo de Praga, o ruso Roman Jakobson, desembolicó la teoría d'as caracteristicas universals de toz es sistemas fonemicos.

En Espanya, a escuela de fonetica conta con dos linias de treballo principals: a estructuralista, que represienta Emilio Alarcos Llorach con a obra Fonología Espanyola, publicata en 1969; y l'acustica, representata per Antonio Quilis, colaborador d'o fonetista danés Bertil Malmberg, que publicó Fonética y fonología del espanyol en 1963.