Diferencia entre revisiones de «Sistema Solar»
Formación |
→Obchectos d'o sistema solar: >tabla planetas |
||
Linia 4: | Linia 4: | ||
[[Imachen:Planets2013.svg|thumb|O Sol y os planetas (en [[anglés]])]] |
[[Imachen:Planets2013.svg|thumb|O Sol y os planetas (en [[anglés]])]] |
||
⚫ | |||
== Obchectos d'o sistema solar == |
== Obchectos d'o sistema solar == |
||
Ye formato por una sola [[estrela]] dita [[Sol]], que da nombre a iste Sistema; mas ueito [[planeta]]s que orbitan arredol d'a estrela: [[Mercurio (planeta)|Mercurio]], [[Venus (planeta)|Venus]], a [[Tierra]], [[Marte (planeta)|Marte]], [[Chupiter (planeta)|Chupiter]], [[Saturno (planeta)|Saturno]], [[Urano (planeta)|Urano]] y [[Neptuno (planeta)|Neptuno]]; amás d'un conchunto d'atros cuerpos menors: [[Planeta nana|planetas nanas]] ([[Plutón (astronomía)|Plutón]], [[(136199) Eris|Eris]], [[(136472) Makemake|Makemake]], [[Haumea]], [[(90377) Sedna|Sedna]] y [[(1) Ceres|Ceres]]), [[asteroide]]s, [[satelite natural|lunas]], [[cometa]]s... asinas como lo espacio interplanetario entre totz ells. |
Ye formato por una sola [[estrela]] dita [[Sol]], que da nombre a iste Sistema; mas ueito [[planeta]]s que orbitan arredol d'a estrela: [[Mercurio (planeta)|Mercurio]], [[Venus (planeta)|Venus]], a [[Tierra]], [[Marte (planeta)|Marte]], [[Chupiter (planeta)|Chupiter]], [[Saturno (planeta)|Saturno]], [[Urano (planeta)|Urano]] y [[Neptuno (planeta)|Neptuno]]; amás d'un conchunto d'atros cuerpos menors: [[Planeta nana|planetas nanas]] ([[Plutón (astronomía)|Plutón]], [[(136199) Eris|Eris]], [[(136472) Makemake|Makemake]], [[Haumea]], [[(90377) Sedna|Sedna]] y [[(1) Ceres|Ceres]]), [[asteroide]]s, [[satelite natural|lunas]], [[cometa]]s... asinas como lo espacio interplanetario entre totz ells. |
||
=== Planetas === |
|||
⚫ | |||
{| class="wikitable sortable" border=1 cellspacing=0 cellpadding=2 style="text-align:center; border-collapse:collapse;" |
|||
|+align=bottom style="text-align:left;"| |
|||
|- bgcolor=#ccccff |
|||
! Planeta |
|||
! Diametro equatorial<sup>*</sup> |
|||
! Diametro equatorial ([[km]]) |
|||
! [[Masa]]<sup>*</sup> |
|||
! Radio orbital ([[Unidat astronomica|UA]]) |
|||
! [[Periodo orbital]] (anyadas) |
|||
! [[Periodo de rotación]] (diyas) |
|||
! Incl.<sup>**</sup> |
|||
! [[Satelite natural|Sat.]]<sup>***</sup> |
|||
! Composición de l'atmosfera |
|||
|- |
|||
|| [[Mercurio (planeta)|Mercurio]] || 0,39 || 4878 || 0,06 || 0,39 || 0,24 || 58,6667 || 7° || 0 || Trazas de hidrochén y helio |
|||
|- |
|||
|| [[Venus (planeta)|Venus]] || 0,95 || 12100 || 0,82 || 0,72 || 0,615 || 243 || 3,4° || 0 || 96 % CO<sub>2</sub>, 3 % nitrochén,0.1 % augua |
|||
|- |
|||
|| [[Tierra]] || 1,00|| 12756 || 1,00 || 1,00 || 1,00 || 1,00 || 0° || 1 || 78 % nitrochén, 21 % oxichén, 1 % argón |
|||
|- |
|||
|| [[Marte (planeta)|Marte]] || 0,53 || 6787 || 0,11 || 1,52 || 1,88 || 1,03 || 1,9° || 2 || 95 % CO<sub>2</sub>, 1.6 % argón, 3 % nitrochén |
|||
|- |
|||
|| [[Chupiter (planeta)|Chupiter]] || 11,2 || 142984 || 318 || 5,20 || 11,86 || 0,414 || 1,3° || 63 || 90 % hidrochén, 10 % helio, trazas de metano |
|||
|- |
|||
|| [[Saturno (planeta)|Saturno]] || 9,41 || 120536 || 95 || 9,54 || 29,46 || 0,426 || 2,5° || 61 || 96 % hidrochén, 3 % helio, 0.5 % metano |
|||
|- |
|||
|| [[Urano (planeta)|Urano]] || 3,98 || 51108 || 14,6 || 19,19 || 84,01 || 0,718 || 0,8° || 27 || 84 % hidrochén, 14 % helio, 2 % metano |
|||
|- |
|||
|| [[Neptuno (planeta)|Neptuno]] ||3,81 || 49538 || 17,2 || 30,06 || 164,79 || 0,6745 || 1,8° || 13 || 74 % hidrochén, 25 % helio, 1 % metano |
|||
|} |
|||
<small>* O diametro y masa s'expresan en relación a la [[Tierra]]</small> |
|||
<small>** Inclinación d'orbita (en relación con l'ecliptica)</small> |
|||
<small>*** Satelites naturals</small> |
|||
== Formación == |
== Formación == |
Versión d'o 17:45 5 nov 2020
O Sistema Solar ye formato por un conchunto d'astros en orbita arredol d'o Sol, ligatos por a fuerza d'a gravedat, que se creyó a partir d'o colapso d'una gran boira molecular, fa bells 4,6 billons d'anyos alto u baixo. Seguntes as zagueras estimacions, o Sistema Solar se troba a bells 28 mil anyos luz d'o centro d'a Carrera de Sant Chaime.[1]
Obchectos d'o sistema solar
Ye formato por una sola estrela dita Sol, que da nombre a iste Sistema; mas ueito planetas que orbitan arredol d'a estrela: Mercurio, Venus, a Tierra, Marte, Chupiter, Saturno, Urano y Neptuno; amás d'un conchunto d'atros cuerpos menors: planetas nanas (Plutón, Eris, Makemake, Haumea, Sedna y Ceres), asteroides, lunas, cometas... asinas como lo espacio interplanetario entre totz ells.
Planetas
Planeta | Diametro equatorial* | Diametro equatorial (km) | Masa* | Radio orbital (UA) | Periodo orbital (anyadas) | Periodo de rotación (diyas) | Incl.** | Sat.*** | Composición de l'atmosfera |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mercurio | 0,39 | 4878 | 0,06 | 0,39 | 0,24 | 58,6667 | 7° | 0 | Trazas de hidrochén y helio |
Venus | 0,95 | 12100 | 0,82 | 0,72 | 0,615 | 243 | 3,4° | 0 | 96 % CO2, 3 % nitrochén,0.1 % augua |
Tierra | 1,00 | 12756 | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 1,00 | 0° | 1 | 78 % nitrochén, 21 % oxichén, 1 % argón |
Marte | 0,53 | 6787 | 0,11 | 1,52 | 1,88 | 1,03 | 1,9° | 2 | 95 % CO2, 1.6 % argón, 3 % nitrochén |
Chupiter | 11,2 | 142984 | 318 | 5,20 | 11,86 | 0,414 | 1,3° | 63 | 90 % hidrochén, 10 % helio, trazas de metano |
Saturno | 9,41 | 120536 | 95 | 9,54 | 29,46 | 0,426 | 2,5° | 61 | 96 % hidrochén, 3 % helio, 0.5 % metano |
Urano | 3,98 | 51108 | 14,6 | 19,19 | 84,01 | 0,718 | 0,8° | 27 | 84 % hidrochén, 14 % helio, 2 % metano |
Neptuno | 3,81 | 49538 | 17,2 | 30,06 | 164,79 | 0,6745 | 1,8° | 13 | 74 % hidrochén, 25 % helio, 1 % metano |
* O diametro y masa s'expresan en relación a la Tierra ** Inclinación d'orbita (en relación con l'ecliptica) *** Satelites naturals
Formación
O sistema solar se formó fa 4568 millons d'anyos por o colapso gravitatorio d'una parti d'una boira molecular chigant. Ista boira primichenia teneba quantos anyos luz de diametro y prebablement dio a luz a quantas estrelas. Como que ye normal en as boiras moleculars, consistiba prencipalment de hidrochén, bella mica de helio y chicotas cantidatz d'elementos pesaus surtius de previas cheneracions estelars. A medida que a rechión, conoixida como que boira protosolar, se convertiba en o sistema solar, colapsaba y a conservación d'o momento angular fació que rotase mas aprisa. O centro, an s'acumuló a mayor parti d'a masa, se tornó cada vegada mas calient que o disco circumdant. A medida que a boira en contracción rotaba mas aprisa, prencipió a aplanarse en un disco protoplanetario con un diametro d'arredol de 200 UA y una densa y calient protoestrela en o suyo centro. As planetas se formoron por acreción a partir d'iste disco en o qual o gas y o polvo atraitos gravitatoriament entre ell s'unen pa formar cuerpos cada vegada mas grans. En iste escenario, cientos de protoplanetas podrían haber surtiu en o temprano sistema solar que acaboron fusionondose u estioron destruius deixando as planetas, as planetas nanas y a resta de cuerpos menors.
Atros sistemas solars
Se conoixen tamién atros 2,970 sistemas planetarios (a 1 de febrero de 2019) orbitando arredol d'atras estrelas. En 653 de ells, se conoixen dos u mas exoplanetas.
Referencias
Vinclos externos
- Se veigan as imáchens de Commons sobre Sistema Solar.
- (en) Información d'o Sistema Solar.
Solar |
|
---|---|
Planetas · Nanas | Sol · Mercurio · Venus · Tierra · Marte · Ceres · Chupiter · Saturno · Urano · Neptuno · Orcus · Plutón · Haumea · Quaoar · Makemake · Gonggong · Eris · Sedna |