Diferencia entre revisiones de «Fiemo»
etimo |
ref |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Imachen:Hestemøj.jpg|thumb|300px|right|'''Fiemo'''.]] |
[[Imachen:Hestemøj.jpg|thumb|300px|right|'''Fiemo'''.]] |
||
O '''fiemo''' (pron. /''fjémo''/ ~ [''fjæmo'']) (d'o [[latín]] ''< FIMUS'') ye lo conchunto d'es [[excremento]]s [[animal]]s emplegatos en a [[fertilización]] d'es [[agricultura|cautivos agricolas]]. A sobén, a més d'es excrementos, tamién se bi incluye restas de [[palla]], [[alfalz]], [[cazcarria]]s y altros materials d'es leitos d'as bestias que han estau replegatos en escobar o local. O puesto a on se disposa lo fiemo ta que madure ye clamato '''femero''' u '''femera'''. |
O '''fiemo''' (pron. /''fjémo''/ ~ [''fjæmo'']) (d'o [[latín]] ''< FIMUS'')<ref> {{es}} [[Rosa María Castañer Martín]]:''Estudio del léxico de la casa en Aragón, Navarra y Rioja'', [[Gubierno d'Aragón]], [[1990]], ISBN 84-7753-146-3, p.302</ref> ye lo conchunto d'es [[excremento]]s [[animal]]s emplegatos en a [[fertilización]] d'es [[agricultura|cautivos agricolas]]. A sobén, a més d'es excrementos, tamién se bi incluye restas de [[palla]], [[alfalz]], [[cazcarria]]s y altros materials d'es leitos d'as bestias que han estau replegatos en escobar o local. O puesto a on se disposa lo fiemo ta que madure ye clamato '''femero''' u '''femera'''. |
||
Os [[excremento]]s més emplegatos son os de [[uella]], [[craba]], u [[gallina]], y as [[bonya]]s as de [[vaca]] u [[caballo]]. As d'es [[tocín|tocins]] gosan dechenerar-se ta formas [[liquido|liquidas]] que son clamadas [[purín|purins]] y que han d'estar tractadas antis no sían usadas per a suya [[acideza]] quimica. |
Os [[excremento]]s més emplegatos son os de [[uella]], [[craba]], u [[gallina]], y as [[bonya]]s as de [[vaca]] u [[caballo]]. As d'es [[tocín|tocins]] gosan dechenerar-se ta formas [[liquido|liquidas]] que son clamadas [[purín|purins]] y que han d'estar tractadas antis no sían usadas per a suya [[acideza]] quimica. |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
A parola ''fiemo'' ye una d'as que més significativament han quedato afixadas también en o [[charrar baturro|castellán d'Aragón]], amostrando o significativo sustrato [[Idioma aragonés|aragonés]] que iste tien. |
A parola ''fiemo'' ye una d'as que més significativament han quedato afixadas también en o [[charrar baturro|castellán d'Aragón]], amostrando o significativo sustrato [[Idioma aragonés|aragonés]] que iste tien. |
||
== Referencias == |
|||
{{Listaref}} |
|||
[[Categoría:Agricultura]] |
[[Categoría:Agricultura]] |
||
Versión d'o 12:59 12 oct 2020
O fiemo (pron. /fjémo/ ~ [fjæmo]) (d'o latín < FIMUS)[1] ye lo conchunto d'es excrementos animals emplegatos en a fertilización d'es cautivos agricolas. A sobén, a més d'es excrementos, tamién se bi incluye restas de palla, alfalz, cazcarrias y altros materials d'es leitos d'as bestias que han estau replegatos en escobar o local. O puesto a on se disposa lo fiemo ta que madure ye clamato femero u femera.
Os excrementos més emplegatos son os de uella, craba, u gallina, y as bonyas as de vaca u caballo. As d'es tocins gosan dechenerar-se ta formas liquidas que son clamadas purins y que han d'estar tractadas antis no sían usadas per a suya acideza quimica.
Existiba l'oficio tradicional de fematero, qui replegaba fiemo, en os lugars que viviban sobretot de l'agricultura, en especial d'os reganos. Caro Baroja en da notorio en a suya obra etnografica. En Alcanyiz i heba un fematero dica os anyos 50.
Con es fertilizants quimicos, o fiemo yera desplazato de l'agricultura regular, pero actualment l'agricultura ecolochica ye recuperando-lo no només per que aporta nutrients ta lo suelo sique antimás incrementa o numbro de microorganismos en a tierra.
A parola fiemo ye una d'as que més significativament han quedato afixadas también en o castellán d'Aragón, amostrando o significativo sustrato aragonés que iste tien.
Referencias
- ↑ (es) Rosa María Castañer Martín:Estudio del léxico de la casa en Aragón, Navarra y Rioja, Gubierno d'Aragón, 1990, ISBN 84-7753-146-3, p.302