Diferencia entre revisiones de «Espanya»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
error ortográfico
Etiquetas: Revertido Edición dende móbil Edición vía web móbil
m S'han revertito as edicions de 82.158.227.188 (Descusión); tornando t'a zaguera versión editada por AraBot
Etiqueta: Reversión
Linia 1: Linia 1:
{{Articlo 1000|+10}}
{{Articlo 1000|+10}}
{{Infobox_País | nombre_oficial = Reino de España
{{Infobox_País | nombre_oficial = Reino de España
| nombre_común = España
| nombre_común = Espanya
| de = de 
| de = de 
| imachen_bandera = Flag of Spain.svg
| imachen_bandera = Flag of Spain.svg

Versión d'o 17:56 3 oct 2020

Articlo d'os 1000

Plantilla:Infobox País

O Reino d'Espanya ye un estato miembro d'a Unión Europea (UE) situato en o sudueste d'Europa, aon que ocupa 6 setenas partis d'a Peninsula Iberica, que comparte con Portugal. Tamién poseye partis d'o suyo territorio en a mar Mediterrania (as islas Balears), en l'Ocián Atlantico (as islas Canarias), asinas como dos enclaus en o norte d'o continent africán (as ciudatz autonomas de Ceuta y Melilla) y o enclau de Llívia en os Pireneus franceses.

En o suyo territorio peninsular tien mugas terrestres con Francia, a on se troba o enclau de Llívia y o Prencipato d'Andorra en o norte, con Portugal en l'ueste, asinas como con a colonia britanica de Chibraltar en o sud. En os suyos territorios africans, muga por tierra y mar con Marruecos.

Antimás, tien atra serie de distritos y posesions menors no continentals como as islas Chafarinas, o Penyón de Vélez d'a Gomera y as islas d'o Penyón d'Alhucemas, totz debant d'a costa de Marruecos; asinas mesmo, reclama a soberanía d'o isleta Prexil, hue litigato con Marruecos, sin estar posesión oficial de denguno d'os dos. A isla d'Alborán, as islas Columbretz y una serie d'islas y isletas debant d'a as suyas costas completan os suyos territorios.

Se mantién tamién o pleito por a soberanía d'o penyón de Chibraltar con o Reino Unito, de vez que Portugal no reconoixe a soberanía espanyola sobre a comarca pacense d'Olivença.

Etimolochía

O nombre d'Espanya deriva d'Hispania, nombre latín con que os romans designaban cheograficament a o conchunto d'a Peninsula Iberica. Hispania ye alavez una adaptación d'o nombre en griego emplegato por Artemidoro d'Efeso (sieglo I aC), autor d'o más antigo mapa d'occident en que se describe a Hispania romana.[1]

Historia

Ta más detalles, veyer l'articlo Historia d'Espanyaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Os ibers estioron os primers pueblos de qualos se sabe que ocuporon a peninsula Iberica. Se sabe que heba poblacions proto-iberas, por restos arqueolochicos. Os griegos y fenicios estioron os que deixoron os primers escritos, anque no nunca tenioron contacto con ells. Os vascons serían d'ista categoría. Actualment, os ibers son definitos por os suyos rasgos culturals.

Gubierno y politica

Ta más detalles, veyer l'articlo Gubierno y politica d'Espanyaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Gubierno

Espanya ye establita como una monarquía parlamentaria dende a fundación d'a suya Constitución en 1978. As ditas Altas Institucions d'o Estato son:

A suya función ye d'articular os poders d'o Estato (executivo, lechislativo y chudicial) y equilibrar-ne as relacions de poder.

Politica

Os partitos politicos y coalicions que actualment tienen representación en o Congreso u o Senato son, por orden alfabetico:

Os partitos politicos y coalicions presents nomás en concellos u parlamentos autonomicos en l'actualidat, antiparte d'os debant ditos son:

Comunidatz autonomas y provincias

Mapa d'Espanya, división territorial.
Habitadors
(2015)
Habitadors
(2020)
Andalucía 8.399.618 8.476.718
Aragón 1.326.403 1.330.445
Prencipato d'Asturias 1.049.875 1.018.775
Islas Balears 1.124.972 1.210.750
Canarias 2.126.144 2.237.309
Cantabria 585.359 582.357
Castiella-La Mancha 2.062.767 2.045.384
Castiella y Leyón 2.478.079 2.401.230
Catalunya 7.396.991 7.652.069
Estremadura 1.091.623 1.061.768
Galicia 2.734.656 2.702.244
Comunidat de Madrit 6.385.298 6.747.425
Rechión de Murcia 1.463.773 1.504.607
Comunidat Foral de Navarra 636.402 656.487
País Valencián 4.939.674 5.028.650
País Basco 2.165.100 2.189.310
A Riocha 313.569 315.926
Ceuta 84.692 84.032
Melilla 84.570 84.496

O estato, seguntes a Constitución vichent en l'actualidat (Constitución espanyola de 1978) , ye una nación, formada devez por nacionalidatz y rechions. Os oríchens d'o estato espanyol pueden trobar-se en a unión matrimonial d'os reinos medievals de Castiella y Aragón —formatos por a unión dinastica u conquiesta d'atros reinos anteriors— en zaguerías d'o sieglo XV en tiempos d'o reinato d'os Reis Catolicos, quan se produz a unificación politica, que remata con a unión d'o Reino de Navarra, o Reino Nazarí de Granada y atros territorios. Un prencipio d'unificación institucional posterior ocurre en o reinato de Felipe V, que creya una forma d'estato centralizata que se mantién dica la vichent Constitución.

O estato se divide en 17 Comunidatz Autonomas y 2 Ciudatz Autonomas que ye una organización analoga a la d'os estatos federals. Poseyen un amplo ran d'autonomía, poders lechislativos, de presupuesto, administrativos y executivos en as competencias exclusivas que o estato central guarancia a cada comunidat a traviés d'un Estatuto d'autonomía.

Cada comunidat autonoma se divide en una u quantas provincias, fendo un total de 52.

Cheografía

Ta más detalles, veyer l'articlo Cheografía d'Espanyaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Situata en Europa Occidental, ocupa la mayor parti d'a Peninsula Iberica y, difuera d'ella, dos archipielagos (o d'as Islas Canarias en l'Ocián Atlantico y o d'as Islas Balears en a Mar Mediterrania) y dos ciudatz, Ceuta y Melilla, en o norte d'Africa.

En amplaria territorial (superficie) ye o tercer país d'Europa (excluita Rusia), por dezaga d'Ucraína y Francia, y o segundo mayor d'a Unión Europea.

As mugas fisicas d'Espanya son, prencipalment, as d'a Peninsula Iberica, adintro d'a que muga con Portugal: iste estato y l'Ocián Atlantico a l'ueste, a Mar Mediterrania a l'este, o estreito de Chibraltar a lo sud y os Pireneus, chunto con o Golfo de Vizcaya y o Mar Cantabrico a lo norte.

Os prencipals sistemas monterizos son: Pireneus, Sistema Iberico, Carpetana, Oretana ye Cordeleras Beticas (Sozbetica y Penibetica). O Teide ye o pico mas alto d'Espanya, estando-ne a suya altaria de 3.718 metros.

O Teide, que ye o pico de mas altaria d'Espanya.

Economía

Ta más detalles, veyer l'articlo Economía d'Espanyaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Con un PIB de 798.672 millons d'euros (2004) y una renta per capita de 22.690 dólars estatounitenses (2004), Espanya ye una d'as grans economías europeas y a ueitena mundial. L'asperanza de vida d'a suya población ye entre as 3 mas altas d'o mundo y a mortalidat infantil se troba entre as mas baixas.

Demografía

Ta más detalles, veyer l'articlo demografía d'Espanyaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Luengas d'Espanya

Espanya contaba con una población humana de 40.499.791 habitants a l'1 de chinero de 2000, 45.116.894 habitants a l'1 de chinero de 2007. En 2003 acullió lo 50% d'a inmigración extracomunitaria enta la UE, sobretot de ciudadans en situación ilegal magrebís, subsaharianos y latinoamericáns. A sociedat espanyola concara en l'inte os desafíos cheneratos por as dificultatz d'asimilación y integración d'ixos treballadors.

Arias metropolitanas

As arias metropolitanas que teneban más de 300.000 habitants en 2003 son as siguients:

Cultura

Ta más detalles, veyer l'articlo cultura d'Espanyaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Fiestas
Calendata Nombre Notas
1 de chinero Cabo d'anyo
6 de chinero Epifanía Reis Magos
19 de marzo Sant Chusé
Marzo u abril Semana Santa
1 de mayo Día d'o Treballo
25 de chulio Sant Chaime
15 d'agosto Asumpción de María
12 d'octubre Fiesta Nacional Espanyola Virchen d'o Pilar
1 de noviembre Día de Totz Santos
6 d'aviento Día d'a Constitución Calendata aprebación d'a
Constitución de 1978
8 d'aviento Purisma Concepción
25 d'aviento Día de Navidat Naixencia de Chesús

Fiestas nacionals

Antiparte d'as festividatz nacionals, cada Comunidat Autonoma tien dos dias festivos, y cada municipio, atros dos más, estando en total 15 as fiestas oficials en Espanya.

Arte

Ta más detalles, veyer l'articlo arte d'Espanyaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

Esportes

  • Ta más detalles, veyer l'articlo Esporte en Espanyaveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

O esporte mes popular ye o futbol, a suya selección de futbol estió campiona en 2010 d´a copa d´o mundo. A liga espanyola ye clamata por motivos comercials liga BBVA y os suyos equipes mes importants son o Real Madrit y o Barça.

Tamién ye popular a suya liga de baloncesto mes important, a liga ACB. Os suyos equipes mes importants son Real Madrid, Regal Barça y Laboral Kutxa entre atros.

Competicions esportivas

Veyer tamién

Referencias

Vinclos externos


Estaus d'Europa
Abkhasia3 | Albania | Alemanya | Andorra | Armenia2 | Artsakh3 | Austria | Azerbaichán1 | Belarrusia | Belchica | Bosnia y Herzegovina | Bulgaria | Cazaquistán1 | Croacia | Cheorchia1 | Chipre2 | Chipre d'o Norte2, 3 | Chequia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | Espanya1 | Estonia | Finlandia | Francia1 | Grecia | Hongría | Islandia | Irlanda | Italia1 | Kosovo3 | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgo | Macedonya d'o Norte | Malta | Moldavia | Mónegue | Montenegro | Noruega | Osetia d'o Sud3 | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Uniu | Rumanía | Rusia1 | San Marino | Serbia | Suecia | Suiza | Transnistria3 | Turquía1 | Ucraína | Vaticano
Dependencias: Åland | Akrotiri y Dhekelia | Chibraltar | Guernési | Isla de Man | Islas Feroe | Jèrri | Svalbard
1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa. 2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa. 3 Parcialment reconoixiu. 4 No reconoixito