Diferencia entre revisiones de «Antioquía»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Minorax (descutir | contrebucions)
Sin resumen de edición
Linia 23: Linia 23:
|}}
|}}


[[Imachen:Passages d'outremer - BNF Fr5594 f59v - Siège d'Antioche (cropped).jpg|thumb|250||A presa d'Antioquía por os Cruzatos.]]
[[Imachen:Passages d'outremer - BNF Fr5594 f59v - Siège d'Antioche (cropped).jpg|thumb|250px|A presa d'Antioquía por os Cruzatos.]]


'''Antioquía''' (en [[Idioma turco|turco]] ''Antakya''; en [[Idioma arabe|arabe]] ''انطاكية''; en [[Idioma griego|griego]] ''Ἀντιόχεια'') ye una antiga ciudat, hue en [[Turquía]], [[capital (politica)|capital]] d'a provincia d'[[Hatay]].
'''Antioquía''' (en [[Idioma turco|turco]] ''Antakya''; en [[Idioma arabe|arabe]] ''انطاكية''; en [[Idioma griego|griego]] ''Ἀντιόχεια'') ye una antiga ciudat, hue en [[Turquía]], [[capital (politica)|capital]] d'a provincia d'[[Hatay]].

Versión d'o 12:03 2 feb 2020

Antioquía
Localidat de Turquía
O río Orontes, a lo suyo paso por Antioquía
O río Orontes, a lo suyo paso por Antioquía
Estau
 • Rechión
 • Provincia
 Turquía
Mediterranea
Hatay
Población
 • Total

354768 hab. (2014)
Altaria
 • Meyana

67 m.
Codigo postal 31
Ríos río Orontes
Coordenadas
Antioquía ubicada en Turquía
Antioquía
Antioquía
Antioquía en Turquía
Web oficial
A presa d'Antioquía por os Cruzatos.

Antioquía (en turco Antakya; en arabe انطاكية; en griego Ἀντιόχεια) ye una antiga ciudat, hue en Turquía, capital d'a provincia d'Hatay.

Situata a o canto d'o mar Mediterranio, i heba una población de 144.910 habitants en 2000.

Ye una ciudat muit antiga, que estió una d'as tres metropolis d'o Imperio Román d'Orient, y por ixo tien importancia en o Cristianismo. Estió o primer puesto en que os seguidors de Chesús recibioron a denominación de cristians.

Toponimia

O toponimo Antioquía provién de l'antroponimo Antiochos, muit corrient en a familia d'o fundador d'a ciudat. En o "Libro de los Emperadors" escriben o toponimo como Antiochia u Antiocha (a ch tien valor de k n'este caso), por eixemplo en os parrafos en os que parlan de Tomás o Eslavo y quan parlan d'Aleixo I Comneno:

E aquesto feito, se fizo coronar por el patriarca de Antiochía e recibió la fama imperial a grado de todos. E aprés partió de allí con ayuda de moros e de muitas otras gentes esforçando su tirannía.
E passaron por medio de Contastinoble, e se posaron en la part de levant. E cuando los latinos vinieron, passaron en Bitinia, la cual senyoriaban en aquel tempo los turcos. Con muitas batallas e grant destrucción de la una part e de la otra, fue presa de los latinos, los cuales la han vendida al emperador. E aprés fueron en Antiochía e la han presa.

En o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" tamién escriben Antiocha:

Et pues va hombre a antiocha q(ue) es a x. legoas / Aq(ue)lla cibdat danthiocha es muy bella cibdat & muy b(ie)n firmada de muros & de torres et es muy gra(n)da / Car ella solia au(er) .ij. legoas de lue(n)go & legoa & media de largo / Et por medio dela / Cibdat corre aq(ue)lla Rib(e)ra de ferue / o de farfar Et y solia au(er) en tor los muros .CCC.l. torres / Et a cada pilar del pue(n)t y auia vna torre esta es la mas noble cibdat del Reg(n)o de siria / Et a ix. legoas daq(ue)lla cibdat es el puerto sant Simeon / alli ent(r)a la Rib(e)ra de farfar enla mar danthiocha / Ombre va ala cibdat de Kaoma & de pues a gibel & pues a tourtousa

Historia

A fins d'o sieglo IV aC, un cheneral d'Aleixandre lo Gran fundó a ciudat. dimpués, se proclamó emperador de Siria, con o nombre de Seleuco I Nicator.

Adhibita ta o Imperio Román, Antioquía estió una d'as principals ciudatz d'o Imperio, con una población, alto u baixo, de 500.000 habitants. O emperador Aurelián i construyó molimentos, y Constancio II construyó una seu, en estilo d'a arquitectura bizantina, escachata por un tierratremo en 526.

En 540 la prenió o Imperio Persa, y reconquiesta dimpués cayó en 636 debant de l'abance d'o Islam. En o 969 la reconquirió o emperador bizantín Niceforo II Focas, pero os bizantins la perdioron de nuevo debant os turcos selchucidas en 1085.

Conquiesta por os cruzatos d'a Primera Cruzata en 1098, estió a capital d'o Prencipato d'Antioquía, semi-independient d'o reino de Cherusalem.

O soldán mameluco Baibars prenió a ciudat en 1268, y dimpués d'as suyas destruccions nunca más recuperó a suya importancia anterior.

Entre 1517 y 1918 estió una ciudat d'o Imperio Otomán. Tenió una gran diversidat etnica, con arabes, turcos, sirians cristians y armenios. En a Primera Guerra Mundial os panturquistas preboron d'acotolar a los cristians armenios y sirians. Os armenios se refuchiron en o Musa Dagh ("Mont de Moises"), entre a ciudat y la mar, pero l'armata francesa habió d'evacuar-los quan yeran "in extemis". En 1918, o Sanchac d'Alexandreta d'o que Antioquía en feba part fue ocupato por l'exercito francés, como Cilicia y Siria, fendo part d'o mandato francés de Siria. A Sociedat de Nacions teneba intinción d'adhibir Antioquía a Siria, manimenos a presencia d'una important población turca (40% en ixe sanchac) fació que s'hese de fer un referendum d'autodeterminación. Pa millorar as relacions con Turquía pa que fuese neutral en caso d'una nueva guerra mundial, lo gubierno d'Édouard Daladier dixó entrar l'exercito turco dentro d'o Sanchac en chulio de 1938 y ocupar-se d'o censo, salindo d'estas trazas un 63% de población turca.

En 1939, Antioquía y la suya rechión fuoron adhibitos a Turquía con lo nombre de Hatay. Empecipió una limpieza etnica: 14.000 armenios entre los 23.000 censatos en 1933 esleyoron emigrar, como muitos arabes sunnitas y alawitas. A Siria independient encara reclama Antioquía y lo Sanchac de Alexandreta.

Vinclos externos

Commons
Commons
Se veigan as imáchens de Commons sobre Antioquía.