Diferencia entre revisiones de «Rabanyo»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición
mSin resumen de edición
Linia 24: Linia 24:
[[Categoría:Mammalia]]
[[Categoría:Mammalia]]
[[Categoría:Substantivos colectivos]]
[[Categoría:Substantivos colectivos]]
[[Categoría:Agrupacions d'animals]]

Versión d'o 19:58 16 ago 2018

Un rabanyo de uellas.

Un rabanyo[1] ye una agrupación social d'animals d'una mesma especie, ya sían domesticos u salvaches. De regular, se fa servir o termin ta referir-se a las agrupacions de mamiferos, especialment d'ungulaus herbivoros, que son os que más tendencia natural tienen a agrupar-se asinas.

En qualques especies domesticas, o comportamiento d'agrupación en rabanyos, que fa parte natural d'a suya conducta, se potencia por man de l'hombre ta facilitar o treballo u a conducción d'os animals como ganau, especialment por l'acción d'os pastors y os cans de chirar que os acompanyan.

Anque a parola prencipal en a mayor parte d'a cheografía altoaragonesa ye «rabanyo», existe en aragonés a parola ramada[2][3], propia de a Ribagorza, y que apareix tamién espontaniament en a vicina comarca de o Sobrarbe[2] (a on que coexiste con a más habitual rabanyo). En l'actualidat tamién en a Ribagorza s'emplega a sobén o termino rabanyo[3], en estando cada vegada menos freqüent sentir dir ramada, por o que si se contimpara con l'elevado uso que teneba a finals d'o sieglo XIX (conoixiu por as indagacions de Saroïhandy) se puede dicir que en o pasau teneba más uso.

A parola rabanyo se fa servir, tamién, en sentiu metaforico, ta describir una gran cantidat d'una mesma cosa: «O crío mío tiene un rabanyo (de) chuguetes», «Tiene un rabanyo' tierras que pa' qué», «M'ha costau un rabanyo' diners», etc.

Referencias

  1. (es) Chabier Tomás Arias: El aragonés del Biello Sobrarbe. Instituto de Estudios Altoaragoneses (1999), p 250, p 288.
  2. 2,0 2,1 (es) SAROÏHANDY, Jean-Joseph, Misión lingüística en el Alto Aragón (compilación de materials ineditos dende 1906); Xordica Editorial. Zaragoza, 2005. ISBN 84-96457-06-0
  3. 3,0 3,1 (es) ARNAL PURROY, Mª Luisa, Diccionario del habla de la Baja Ribagorza Occidental -Huesca-; Gara d'Edizions. Zaragoza, 2003. ISBN 84-8094-052-2

Se veiga tamién