Diferencia entre revisiones de «Numancia»
L'uso de ''saso'' n'este caso no se chustifica porque en aragonés existe la parola ''Meseta'', porque un ''saso'' ye un atra cosa, y porque ye un macrotoponimo-oronimo present en todas las luengas d'arredol, dende Portugal dica Francia |
m imágenes |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
:''Iste articlo ye sobre a '''ciudat celtibera'''. Se veiga [[Club Deportivo Numancia de Soria]] ta o equipe de fútbol.'' |
:''Iste articlo ye sobre a '''ciudat celtibera'''. Se veiga [[Club Deportivo Numancia de Soria]] ta o equipe de fútbol.'' |
||
[[Imachen: |
[[Imachen:Numancia (10).jpg|thumb|Carreras de Numancia en l'actualidat]] |
||
[[Imachen: |
[[Imachen:Numancia (5).jpg|thumb|Carrera y ''domus'' numantina]] |
||
'''Numancia''' (''Numantia'' en [[idioma latín|latín]], ''Numancia'' en [[idioma castellán|castellán]]) estió una ciudat antiga de l'actual [[provincia de Soria]]. Yera situata a 7 km d'o puesto a on hue ye a ciudat de [[Soria]]. |
'''Numancia''' (''Numantia'' en [[idioma latín|latín]], ''Numancia'' en [[idioma castellán|castellán]]) estió una ciudat antiga de l'actual [[provincia de Soria]]. Yera situata a 7 km d'o puesto a on hue ye a ciudat de [[Soria]]. |
||
Linia 10: | Linia 10: | ||
== Armas == |
== Armas == |
||
[[Imachen:Numancia.jpg|thumb |
[[Imachen:Numancia.jpg|thumb|Murallas de Numancia]] |
||
As armas yeran forchatas en a [[Sierra de Moncayo]], a on que bi heba menas de [[fierro]] y augua en os ríos. Istas yeran mui conoixitas, sobretot por o temple que daban os numantins a las espadas, que yeran sagratas ta ells. Si o guerrero se desprendeba d'ellas, perdeba a honor, y por ixo les yera imposible de pactar a paz con os [[Antiga Roma|romans]]. Mesmo en a pira funeraria, as armas acompanyaban a o guerrero. Istas armas yeran famosas ya que podeban ferir igual de punta como de tallo. A más famosa estió a ''[[falcata]]'', que os romans fación suya dimpués. Chunto a la espata, o guerrero portaba un punyal. Antimás, teneban lanzas y venablos, iste zaguero, curto y con punta de gancho. A ''falarica'' yera un venablo cilindrico fueras d'a parte d'o fierro, que yera quadrata. S'arrullaba encendito. A ''falarica'' ye l'antecesor numantín d'o ''pilum'' román. |
As armas yeran forchatas en a [[Sierra de Moncayo]], a on que bi heba menas de [[fierro]] y augua en os ríos. Istas yeran mui conoixitas, sobretot por o temple que daban os numantins a las espadas, que yeran sagratas ta ells. Si o guerrero se desprendeba d'ellas, perdeba a honor, y por ixo les yera imposible de pactar a paz con os [[Antiga Roma|romans]]. Mesmo en a pira funeraria, as armas acompanyaban a o guerrero. Istas armas yeran famosas ya que podeban ferir igual de punta como de tallo. A más famosa estió a ''[[falcata]]'', que os romans fación suya dimpués. Chunto a la espata, o guerrero portaba un punyal. Antimás, teneban lanzas y venablos, iste zaguero, curto y con punta de gancho. A ''falarica'' yera un venablo cilindrico fueras d'a parte d'o fierro, que yera quadrata. S'arrullaba encendito. A ''falarica'' ye l'antecesor numantín d'o ''pilum'' román. |
||
Versión d'o 10:05 18 mar 2018
- Iste articlo ye sobre a ciudat celtibera. Se veiga Club Deportivo Numancia de Soria ta o equipe de fútbol.
Numancia (Numantia en latín, Numancia en castellán) estió una ciudat antiga de l'actual provincia de Soria. Yera situata a 7 km d'o puesto a on hue ye a ciudat de Soria.
Ciudat d'orichen celtibero, se i ha trobato muitas restas arqueolochicas de gran importancia ta conoixer a cultura celtiberica.
Industria
Bi habió industria de ceramica, metalurchia, y drento d'ella a fabricación d'armas ya que yera un pueblo de guerrers con una tecnolochía elevata (una d'as más altas d'a epoca). A suya especialidat estió a caballería y l'asalto por sorpresa a chicotz batallons d'o exercito enemigo, ye dicir, a guerra de guerrillas anque tamién s'atreviban a luitar en campo ubierto si yera menester, emplegando un ataque frontal y en falca.
Armas
As armas yeran forchatas en a Sierra de Moncayo, a on que bi heba menas de fierro y augua en os ríos. Istas yeran mui conoixitas, sobretot por o temple que daban os numantins a las espadas, que yeran sagratas ta ells. Si o guerrero se desprendeba d'ellas, perdeba a honor, y por ixo les yera imposible de pactar a paz con os romans. Mesmo en a pira funeraria, as armas acompanyaban a o guerrero. Istas armas yeran famosas ya que podeban ferir igual de punta como de tallo. A más famosa estió a falcata, que os romans fación suya dimpués. Chunto a la espata, o guerrero portaba un punyal. Antimás, teneban lanzas y venablos, iste zaguero, curto y con punta de gancho. A falarica yera un venablo cilindrico fueras d'a parte d'o fierro, que yera quadrata. S'arrullaba encendito. A falarica ye l'antecesor numantín d'o pilum román.
Imachen exterior
A gran parte d'as opinions exprisatas por os autors greco-latins sobre Numancia admiraban a suya capacidat de resistencia, y o suyo amor por a libertat. Pero argumentaban a favor d'a destrucción de Numancia ta civilizar-la como a totz os pueblos ibericos.
O inicio d'as guerras numantinas
A conquiesta de Numancia yera fundamental ta os romans ta empecipiar a controlar a Meseta Central d'a Peninsula Iberica.
En l'anyo 150 aC, a ciudat de Segeda, fa de casus belli entre Numancia y a poderosa Roma. Graco acordó en un tractau con os celtibers de no fortificar as suyas ciudatz, pero Segeda escomenzó a fer-lo. Isto fue considerato por os romanos como un acto de soberanía. O Senato romano les demandó que no lo fesen pero ells facioron una alianza con Numancia.
I acudioron dos expedicions, a de Quinto Fulvio Nobilior y a de Lucio Munnio. Nobilior plegó ta Ocilis y se'n fue ta Segeda con 20.000 peyons y 5.000 caballers. A chent de Segeda como no heban rematato as obras d'amilloramiento d'a muralla, se'n fuoron ta Numancia, pero en o camín, chunto con os titos, causoron muitas baixas a os romanos de Nobilior, que dioron muerte a 6.000 arevacos y cullioron a o suyo chefe, Caro. Isto escaició o 30 d'agosto d'o 153 aC y estió o escomienzo d'a Primer Guerra Numantina.
Resistencia numantina
Ista chicota ciudat se concaró con las lechions romanas mientres meyo sieglo. Escipión l'Africano la venció asetiando-la.