Diferencia entre revisiones de «Pasau imperfecto d'indicativo»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Sin resumen de edición
Linia 1: Linia 1:
{{Tiempos verbals}}
{{Tiempos verbals}}


O '''pasato imperfecto d'indicativo''' s'emplega pa indicar una acción verbal pasata pero vista en la suya [[durada]], ye dicir, en una unidat de tiempo que no ha rematato, sin importar quan encomenzó ni quan remató.
O '''pasau imperfecto d'indicativo''' s'emplega pa indicar una acción verbal pasada pero vista en la suya [[durada]], ye dicir, en una unidat de tiempo que no ha rematau, sin importar quan encomenzó ni quan remató.


O pasato imperfecto d'indicativo en [[Idioma aragonés|aragonés]] ye diferent a como ye en idiomas vicins como [[Idioma castellán|castellano]] u [[Idioma catalán|catalán]]. Manimenos ye pareixito a como ye en [[Idioma italián|italián]] y [[Idioma gascón|gascón]]. En aragonés, italían y gastón s'expresa metendo dezaga la radiz una desinencia -'''BA'''- y dimpués las desinencias presonals. Ye una traza més fidel a lo modelo latín y a conservación d'a ''-b-'' en la 2ª y 3ª conchugacions la consideran bells filologos como d'alcuerdo con una caracteristica d'a [[fonetica aragonesa]] y d'os atros dos luengaches mencionatos, on bi ha tendencia a la consonant oclusiva sonora latina como en ''remugar'', ''[[coda]]'', ''[[leixiva]]''.
O pasau imperfecto d'indicativo en [[Idioma aragonés|aragonés]] ye diferent a como ye en idiomas vicins como [[Idioma castellán|castellano]] u [[Idioma catalán|catalán]]. Manimenos ye pareixiu a como ye en [[Idioma italián|italián]] y [[Idioma gascón|gascón]]. En aragonés, italián y gascón s'expresa metendo dezaga la radiz una desinencia -'''BA'''- y dimpués las desinencias presonals. Ye una traza més fidel a lo modelo latín y a conservación d'a ''-b-'' en la 2ª y 3ª conchugacions la consideran bells filologos como d'alcuerdo con una caracteristica d'a [[fonetica aragonesa]] y d'os atros dos luengaches mencionaus, on bi ha tendencia a la consonant oclusiva sonora latina como en ''remugar'', ''[[coda]]'', ''[[leixiva]]''.


*PARTI-BA-M > *Partiva > Partiba
*PARTI-BA-M > *Partiva > Partiba
Linia 12: Linia 12:
*PARTI-BA-NT > *Partívan > Partiban
*PARTI-BA-NT > *Partívan > Partiban


== O pasato imperfecto d'indicativo en aragonés ==
== O pasau imperfecto d'indicativo en aragonés ==
{{articlo principal|Pasato imperfecto d'indicativo en aragonés}}
{{articlo principal|Pasau imperfecto d'indicativo en aragonés}}
As formas més chenerals y que se fan servir en aragonés común son:
As formas més chenerals y que se fan servir en aragonés común son:


Linia 54: Linia 54:
|}
|}


A desinencia presonal en a 1ª presona plural cambia ta ''-nos'' n'este y atros tiempos verbals: o [[pasato imperfecto de subchuntivo]] y os condicionals (que derivan d'o imperfecto d'indicativo). Ye notable tamién que as formas con ''-nos'' son tamién esdruixulas, n'un romance que huei tiende a no pronunciar [[esdrúixols en l'aragonés|esdrúixol]]s, pero que en o pasato ne pronunciaba (como en ''[[Puértolas]]'').
A desinencia presonal en a 1ª presona plural cambia ta ''-nos'' n'este y atros tiempos verbals: o [[pasau imperfecto de subchuntivo]] y os condicionals (que derivan d'o imperfecto d'indicativo). Ye notable tamién que as formas con ''-nos'' son tamién esdruixulas, n'un romance que huei tiende a no pronunciar [[esdrúixols en l'aragonés|esdrúixol]]s, pero que en o pasau ne pronunciaba (como en ''[[Puértolas]]'').


== O pasato imperfecto d'indicativo en francés ==
== O pasau imperfecto d'indicativo en francés ==
{{articlo principal|Pasau imperfecto d'indicativo en o francés}}
{{articlo principal|Pasau imperfecto d'indicativo en o francés}}
O [[pasau imperfecto d'indicativo en o francés]] se forma con as desinencias ''-ais'', ''-ais'', ''-ait'', ''-ions'', ''-iez'', ''-aient'' sobre a radiz.
O [[pasau imperfecto d'indicativo en o francés]] se forma con as desinencias ''-ais'', ''-ais'', ''-ait'', ''-ions'', ''-iez'', ''-aient'' sobre a radiz.
Linia 163: Linia 163:
|}
|}


A part d'os usos pasaus o imperfecto d'indicativo se fa servir o imperfecto d'indicativo en [[oracions condicionals en o francés|oracions condicionals]] hipoteticas ocupando o puesto que en atras luengas neolatinas corresponde a lo [[pasato imperfecto de subchuntivo|pasau imperfecto de subchuntivo]]:
A part d'os usos pasaus o imperfecto d'indicativo se fa servir o imperfecto d'indicativo en [[oracions condicionals en o francés|oracions condicionals]] hipoteticas ocupando o puesto que en atras luengas neolatinas corresponde a lo [[pasau imperfecto de subchuntivo|pasau imperfecto de subchuntivo]]:
*''Si j''''étais''' riche je ferais le tour du monde''.
*''Si j''''étais''' riche je ferais le tour du monde''.
**"Si '''fuese''' rico faría a vuelta a lo mundo".
**"Si '''fuese''' rico faría a vuelta a lo mundo".

Versión d'o 12:17 15 chi 2017

Tiempos verbals
Modo indicativo

Present
Pasau perfecto simple
Pasau imperfecto
Pasau perfecto composau
Pasau anterior
Pasau plusquamperfecto
Futuro simple
Futuro perfecto
Condicional simple
Condicional perfecto

Modo subchuntivo

Present
Pasau imperfecto
Pasau perfecto
Pasau plusquamperfecto

Modo imperativo
Impresonals

Infinitivo simple
Infinitivo composau
Participio present
Participio pasau
Cherundio

O pasau imperfecto d'indicativo s'emplega pa indicar una acción verbal pasada pero vista en la suya durada, ye dicir, en una unidat de tiempo que no ha rematau, sin importar quan encomenzó ni quan remató.

O pasau imperfecto d'indicativo en aragonés ye diferent a como ye en idiomas vicins como castellano u catalán. Manimenos ye pareixiu a como ye en italián y gascón. En aragonés, italián y gascón s'expresa metendo dezaga la radiz una desinencia -BA- y dimpués las desinencias presonals. Ye una traza més fidel a lo modelo latín y a conservación d'a -b- en la 2ª y 3ª conchugacions la consideran bells filologos como d'alcuerdo con una caracteristica d'a fonetica aragonesa y d'os atros dos luengaches mencionaus, on bi ha tendencia a la consonant oclusiva sonora latina como en remugar, coda, leixiva.

  • PARTI-BA-M > *Partiva > Partiba
  • PARTI-BA-S > *Partivas > Partibas
  • PARTI-BA-T > *Partiva > Partiba
  • PARTI-BA-MUS > *Partívanos > Partíbanos
  • PARTI-BA-TIS > *Partívatz > Partíbatz
  • PARTI-BA-NT > *Partívan > Partiban

O pasau imperfecto d'indicativo en aragonés

Ta más detalles, veyer l'articlo Pasau imperfecto d'indicativo en aragonésveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

As formas més chenerals y que se fan servir en aragonés común son:

Presona 1ª Conchugación 2ª Conchugación 3ª Conchugación
1ª Sing. Aduyaba Debeba Partiba
2ª Sing. Aduyabas Debebas Partibas
3ª Sing. Aduyaba Debeba Partiba
1ª Plur. Aduyábanos Debébanos Partíbanos
2ª Plur. Aduyábatz Debébatz Partíbatz
3ª Plur. Aduyaban Debeban Partiban

A desinencia presonal en a 1ª presona plural cambia ta -nos n'este y atros tiempos verbals: o pasau imperfecto de subchuntivo y os condicionals (que derivan d'o imperfecto d'indicativo). Ye notable tamién que as formas con -nos son tamién esdruixulas, n'un romance que huei tiende a no pronunciar esdrúixols, pero que en o pasau ne pronunciaba (como en Puértolas).

O pasau imperfecto d'indicativo en francés

Ta más detalles, veyer l'articlo Pasau imperfecto d'indicativo en o francésveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

O pasau imperfecto d'indicativo en o francés se forma con as desinencias -ais, -ais, -ait, -ions, -iez, -aient sobre a radiz.

Presona 1ª Conchugación
1ª Sing. Chantais
2ª Sing. Chantais
3ª Sing. Chantait
1ª Plur. Chantions
2ª Plur. Chantiez
3ª Plur. Chantaient

En o caso d'os verbos irregulars a radiz d'o pasau imperfecto coincide con a d'as primera y segunda presonas en plural d'o present d'indicativo.

Presona 1ª Conchugación
1ª Sing. Pouvais
2ª Sing. Pouvais
3ª Sing. Pouvait
1ª Plur. Pouvions
2ª Plur. Pouviez
3ª Plur. Pouvaient

Esto fa que os verbos remataus en -ier y en -yer d'a primera conchugación francesa presenten formas en -ii- u -yi-

Os verbos remataus en -ier en francés (étudier, remercier, oublier, apprecier) son relacionaus con beluns d'os verbos remataus en -iar no freqüentativos en aragonés (estudiar, apreciar).

Presona 1ª Conchugación
1ª Sing. Étudiais
2ª Sing. Étudiais
3ª Sing. Étudiait
1ª Plur. Étudiions
2ª Plur. Étudiiez
3ª Plur. Étudiaient

Os verbos remataus en -yer en francés (payer, employer) son relacionaus con beluns d'os verbos remataus en -gar en aragonés (pagar, emplegar).

Presona 1ª Conchugación
1ª Sing. Payais
2ª Sing. Payais
3ª Sing. Payait
1ª Plur. Payions
2ª Plur. Payiez
3ª Plur. Payaient

A part d'os usos pasaus o imperfecto d'indicativo se fa servir o imperfecto d'indicativo en oracions condicionals hipoteticas ocupando o puesto que en atras luengas neolatinas corresponde a lo pasau imperfecto de subchuntivo:

  • Si j'étais riche je ferais le tour du monde.
    • "Si fuese rico faría a vuelta a lo mundo".


O pasau imperfecto d'indicativo en aragonés y atras luengas romances
pasau imperfecto d'indicativo en galaicoportugués | pasau imperfecto d'indicativo en astur-leyonés | pasau imperfecto d'indicativo en castellano | pasau imperfecto d'indicativo en aragonés | pasau imperfecto d'indicativo en catalán | pasau imperfecto d'indicativo en occitán | pasau imperfecto d'indicativo en francés | pasau imperfecto d'indicativo en italiano | pasau imperfecto d'indicativo en rumano