Ir al contenido

Diferencia entre revisiones de «Griego bizantín»

746 bytes añadidos ,  hace 7 años
sin resumen de edición
Sin resumen de edición
Sin resumen de edición
|iso3 = grc
}}
O '''griego bizantín''' u '''griego medieval''' ye o resultatoresultau d'a evolución d'o [[griego helenistico]] mientres o periodo [[Imperio Bizantín|bizantín]]. Ye a base d'o [[griego moderno]].
 
En o [[Imperio Román d'Orient]] o griego bizantín estió a luenga administrativa, a muga entre a romanización en latín y a romanización en griego se considera a [[Linia de Jireček]] en os [[Balcans]] y os desiertos d'a ribera d'o [[Golfo de Sidra]] entre [[Tripolitania]] y [[Cirenaica]] en Africa. Dende que [[Costantín I]] trasladó a capital administrativa d'o imperio ta ''Bizantion'' (dende ixe inte ''Constantinopolis'', y d'astí [[Costantinoble]]) o griego esdevién a luenga principal en l'administración d'o imperio, y a luenga en a que os emperadors parlarán con a chent de Palaciopalacio. Dica i habrá emperadors que no parlarán bien latín. O historiador [[Ammiano]] califica o latín d'o emperador [[Chulián]] l'"apostata" como aceptablement bueno, indicando que no lo parlaba tan bien u a escape como un emperador román anterior.
 
Bi ha bellasbella evolucionsevolución foneticasfonetica que pleganplega dica o griego moderno:
*En grupos de dos oclusivas a primera se fricativiza: ''hepta'' > ''eftá'' "siet", ''oktô'' > ''oxtó'' "[[ueito]]", ''ophtalmos'' > ''ftarmós'' "[[maldau]]" (en castellán ''mal de ojo'', literalment "mal de uello").
*En as consonants preceditasprecedidas de nasal, a nasal s'asimila a la consonant vinient: ''nymphê'' > ''níffi'' > ''nífi'' "novia".
*O resto de grupos de dos consonants se simplifican (de fueras de en [[Rodas]], [[Khios]] y [[Chipre]]): ''thalassa'' > ''thálasa'' "[[mar]]".
*O sonitosoniu /l/ cambeyacambia ta /r/ debant de consonant: ''adelphos'' > ''adherfós'' ‘"hermánchermán", ''ophtalmos'' > ''ftarmós'' "maldau".
*Debant de vocal /i/ y /e/ cambeyancambian ta /y/: ''paidia'' > ''pedhyá'' "chicos", ''mêlea'' > ''milya'' "[[manzanera]]".
*BellasBella vocalsvocal pretonicaspretonica desapareixendesapareix: ''opsaria'' > ''psárya'' "[[peix]]", ''ophtalmos'' > ''ftarmós'' "[[maldau]]"
 
Bi ha [[influencia lingüistica|influencia]] lexica d'o latín:
*''portaPorta'' ("[[puerta]]")
*''saítaSaíta'' (< sagita, "[[sayeta]]")
*''palatiPalati'' (< palatium "[[palacio]]")
*''spitiSpiti'' (< hospitium "[[casa]]")
 
Tamién bi ha influencia lexica d'os dialectos italicos d'os [[Republica de Chenova|chenoveses]], [[pisa]]ns y [[Republica de Venecia|venecians]] que comerciaban en as costas bizantinas d'a Edat Meya. Se calcula que encara en griego moderno bi ha 600 "italianismos" que s'introducioron en o periodo [[Imperio Bizantín|bizantín]], por eixemplo ''síghuros'' ("seguro"), ''servitóros'' ("sirvient"), ecetra...
 
En [[idioma aragonés|aragonés]] bi ha poquismos ampres provinients d'o griego bizantín. Entre os pocos bien documentatosdocumentaus tenemos "[[galera]]", en muitos textos meyevalsmedievals ''galea'', forma identica a lo griego bizantín ''galea'', d'etimolochía poco clara.
 
Bi ha tamién parolas d'orichen griego bizantín transmesas a traviés d'o [[idioma italián|italián]] u o [[idioma francés|francés]]. Por eixemplo a parola ''mustaki'' entró en [[Italia]] gracias a los [[Republica de Venecia|venecians]], se i adaptó como ''mostaccio'', dimpués fue amprada en francés como ''moustache'' quan a campanya italiana de [[Carlos VIII de Francia|Carlos VIII]]<ref name=ETIMFRANCESROBERT>{{fr}} [[Jacqueline Picoche]], [[Jean-Claude Rolland]]: ''Dictionnaire étymologique du français''. Dictionnaires Le Robert, 2009. ISBN 2849024244, 9782849024249. p 354.</ref>. A parola chistabina ''[[mostaixa]]'' deriva dreitament d'esta pronunciación francesa.
O [[taller de traductors y escribans de Chuan Ferrández d'Heredia|taller de traductors y escribans]] de [[Chuan Ferrández d'Heredia]] precisaba de conoixedors d'esta luenga. O equipe d'Heredia teneba como parlant nativo d'o griego bizantín a [[Dimitri Calodiqui]], que traduciba dende o [[griego clasico]] a lo griego bizantín, y como buen conoixedor d'o griego bizantín a [[Nicolau de Drenopoli]], que traduciba dende o griego bizantín a un [[idioma aragonés|aragonés]] de ran baixo que dimpués escoscaban os escribans aragoneses.
 
O [[taller de traductors y escribans de Chuan Ferrández d'Heredia|taller de traductors y escribans]] de [[Chuan Ferrández d'Heredia]] precisaba de conoixedors d'esta luenga. O equipe d'Heredia teneba como parlant nativo d'o griego bizantín a [[Dimitri Calodiqui]], que traduciba dende o [[griego clasico]] a lo griego bizantín, y como buen conoixedor d'o griego bizantín a [[Nicolau de Drenopoli]], que traduciba dende o griego bizantín a un [[idioma aragonés|aragonés]] de rangrau baixo que dimpués escoscaban os escribans aragoneses.
 
== Referencias ==
{{listaref}}
 
== Enrastres externos ==
70 317

ediciones