Diferencia entre revisiones de «Gallur»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Legobot (descutir | contrebucions)
m Bot: Migrating 19 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q572779 (translate me)
Sin resumen de edición
Linia 20: Linia 20:


'''Gallur''' ye un [[municipio]] d'a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Zaragoza|Zaragoza]], situato en a comarca d'a [[Ribera Alta de l'Ebro]]. A suya [[Población humana|población]] ye de 2.921 habitants ([[2007]]), en una [[superficie]] de 41,70 [[km²]] y una [[densidat de población]] de 70,05 hab/km².
'''Gallur''' ye un [[municipio]] d'a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Zaragoza|Zaragoza]], situato en a comarca d'a [[Ribera Alta de l'Ebro]]. A suya [[Población humana|población]] ye de 2.921 habitants ([[2007]]), en una [[superficie]] de 41,70 [[km²]] y una [[densidat de población]] de 70,05 hab/km².

== Toponimia ==
O [[toponimia aragonesa|toponimo]] ''Gallur'' deriva d'una composición toponimica en [[idioma latín|latín]] feita con un substantivo ya desapareixiu seguiu d'un [[chenitivo]] plural ''GALLŌRUM'' ("d'os [[galos]]"), que quedó fosilizau.<ref name=FROMLATINTOSPANISH>{{en}} [[Paul M. Lloyd]]: ''From Latin to Spanish: Historical phonology and morphology of the Spanish language''. [[American Philosophical Society]], 1987 - pp 276-278.</ref>. En [[castellán d'Aragón]] a vegadas Gallur puede pronunciar-se ''Gallud''.

En o [[termin municipal]] de Gallur se trobó un [[bronze]] que feba mención d'a celebración d'uns chuegos en un [[pago]] d'os [[galos]], ''PAGUS GALLŌRUM''. O ''[[Pagus]]'' feba referencia a una agrupación humana intermedia entre a [[familia romana]] y a [[tribu]] y, devez, circunscripción territorial.

O [[escudo d'armas]] d'o castiello desapareixiu teneba un [[gallo]], y seguntes a [[leyenda]] se creye que por ixo o lugar prene este nombre. Manimenos, ye fácil que o escudo siga una adaptación a partir d'o nombre.
Bi ha un microtoponimo d'orichen [[Idioma aragonés|aragonés]], ''Punyigré'', que ye deformación de ''[[Pui Negret]]'' y s'escribiba latinizau como ''Podium Negret'' en [[1132]].


== Cheografía ==
== Cheografía ==
Linia 27: Linia 36:


=== Mugas ===
=== Mugas ===
O suyo [[termin municipal]] muga a o norte con [[Taust]] (en as [[Cinco Villas]]); a l'este con [[Pratiella d'Ebro]] y [[Boquinyeni]]; a o sur con [[Magallón]] (en o [[Campo de Borcha]]); y a l'ueste con Magallón y [[Mallén]], totz dos en o Campo de Borcha.
O suyo [[termin municipal]] muga a o norte con [[Taust]] (en as [[Cinco Villas]]); a l'este con [[Pratiella d'Ebro|Pradiella d'Ebro]] y [[Boquinyeni]]; a o sur con [[Magallón]] (en o [[Campo de Borcha]]); y a l'ueste con Magallón y [[Mallén]], os dos en o Campo de Borcha.


== Historia ==
== Historia ==
Gallur puet estar, seguntes bells [[historiador]]s, l'antiga ciudat [[Antiga Roma|prerromana]] de ''Forum Gallorum'', construita ta arreplegar os pueblos [[celta]]s d'a redolada. Ta la mayor parte d'historiadors, manimenos, ''Forum Gallorum'' ye l'actual [[Gurrea de Galligo]].
Gallur puet estar, seguntes bell [[historiador]], l'antiga ciudat [[Antiga Roma|prerromana]] de ''FORUM GALLŌRUM'', construita pa arreplegar os pueblos [[celta]]s d'a redolada. Pa la mayor parte d'historiadors, manimenos, ''FORUM GALLŌRUM'' ye l'actual [[Gurrea de Galligo]].


Seguntes [[Agustín Ubieto Arteta]], a primera cita documentada d'o lugar, que apareixe con os nombres de ''Gallur'', ''Gallurr'', ''Galur'', ''Galurr'' y ''Galurre'', ye en [[1125]], en l'articlo de [[José María Lacarra]] ''Documentos para el estudio de la reconquista y repoblación del valle del Ebro'', en ''Estudios de Edad Media de la Corona de Aragón'', [[Zaragoza]] ([[1946]]).<ref>{{es}} [[Agustín Ubieto Arteta|Ubieto Arteta, Agustín]]: ''Toponimia aragonesa medieval'', [[Valencia]] [[1972]].</ref>
Seguntes [[Agustín Ubieto Arteta]], a primera cita documentada d'o lugar, que apareixe con os nombres de ''Gallur'', ''Gallurr'', ''Galur'', ''Galurr'' y ''Galurre'', ye en [[1125]], en l'articlo de [[José María Lacarra]] ''Documentos para el estudio de la reconquista y repoblación del valle del Ebro'', en ''Estudios de Edad Media de la Corona de Aragón'', [[Zaragoza]] ([[1946]]).<ref>{{es}} [[Agustín Ubieto Arteta|Ubieto Arteta, Agustín]]: ''Toponimia aragonesa medieval'', [[Valencia]] [[1972]].</ref>


L'orichen d'o lugar ye l'antigo [[castiello]], ya desapareixito, d'o [[sieglo XII]].
L'orichen d'o lugar ye l'antigo [[castiello]], ya desapareixito, d'o [[sieglo XII]].

== Toponimia ==
Bi ha dos explicacions d'o [[toponimia aragonesa|toponimo]] que no son incompatibles.

En o [[termin municipal]] de Gallur se trobó un [[bronze]] que mencionaba a celebración d'uns chuegos en un [[pago]] d'os [[galos]], ''pagus Gallorum''. O ''Pagus'' feba referencia a una agrupación humana intermeya entre a familia y a tribu y, a o tiempo, circunscripción territorial.

L'[[escudo d'armas]] d'o castiello desapareixito teneba un [[gallo]], y seguntes a falordia se creye que por ixo o lugar prene este nombre. Manimenos, ye fácil que l'escuto siga una adaptación a partir d'o nombre.
En [[parla baturra]] a vegatas Gallur puede pronunciar-se ''Gallud''.

Bi ha un microtoponimo d'orichen [[Idioma aragonés|aragonés]], ''Punyigré'', que ye deformación de ''Pui Negret'' y s'escribiba latinizato como ''Podium Negret'' en [[1132]].


== Administración ==
== Administración ==

Versión d'o 22:21 27 oct 2015

Plantilla:Municipio Aragón

Gallur ye un municipio d'a provincia de Zaragoza, situato en a comarca d'a Ribera Alta de l'Ebro. A suya población ye de 2.921 habitants (2007), en una superficie de 41,70 km² y una densidat de población de 70,05 hab/km².

Toponimia

O toponimo Gallur deriva d'una composición toponimica en latín feita con un substantivo ya desapareixiu seguiu d'un chenitivo plural GALLŌRUM ("d'os galos"), que quedó fosilizau.[1]. En castellán d'Aragón a vegadas Gallur puede pronunciar-se Gallud.

En o termin municipal de Gallur se trobó un bronze que feba mención d'a celebración d'uns chuegos en un pago d'os galos, PAGUS GALLŌRUM. O Pagus feba referencia a una agrupación humana intermedia entre a familia romana y a tribu y, devez, circunscripción territorial.

O escudo d'armas d'o castiello desapareixiu teneba un gallo, y seguntes a leyenda se creye que por ixo o lugar prene este nombre. Manimenos, ye fácil que o escudo siga una adaptación a partir d'o nombre.

Bi ha un microtoponimo d'orichen aragonés, Punyigré, que ye deformación de Pui Negret y s'escribiba latinizau como Podium Negret en 1132.

Cheografía

Ye situato en materials quaternarios de l'Ebro, en a marguin dreita y entre l'Ebro y a Canal Imperial d'Aragón. Representa una crucillata de camins naturals y carreteras.

Gallur ye a una distancia de 50 km de Zaragoza, a capital d'a suya provincia y d'Aragón.

Mugas

O suyo termin municipal muga a o norte con Taust (en as Cinco Villas); a l'este con Pradiella d'Ebro y Boquinyeni; a o sur con Magallón (en o Campo de Borcha); y a l'ueste con Magallón y Mallén, os dos en o Campo de Borcha.

Historia

Gallur puet estar, seguntes bell historiador, l'antiga ciudat prerromana de FORUM GALLŌRUM, construita pa arreplegar os pueblos celtas d'a redolada. Pa la mayor parte d'historiadors, manimenos, FORUM GALLŌRUM ye l'actual Gurrea de Galligo.

Seguntes Agustín Ubieto Arteta, a primera cita documentada d'o lugar, que apareixe con os nombres de Gallur, Gallurr, Galur, Galurr y Galurre, ye en 1125, en l'articlo de José María Lacarra Documentos para el estudio de la reconquista y repoblación del valle del Ebro, en Estudios de Edad Media de la Corona de Aragón, Zaragoza (1946).[2]

L'orichen d'o lugar ye l'antigo castiello, ya desapareixito, d'o sieglo XII.

Administración

Reparto de concellers

Eleccions municipals
Partito 1979 1983 1987 1991 1995 1999 2003 2007 2011
Chunta Aragonesista 4
Partido Popular 4
Partido de los Socialistas de Aragón 3
Total 11

Alcaldes

Lista d'alcaldes
Lechislatura Nombre Partito politico
19791983 José Luis Adiego Independient
19831987 José Luis Zalaya Partido Socialista Obrero Español
19871991 José Luis Zalaya Partido Socialista Obrero Español
19911995 José Luis Zalaya Partido Socialista Obrero Español
19951999 José Luis Zalaya Partido Socialista Obrero Español
19992003 José Luis Zalaya Partido Socialista Obrero Español
20032007 Antonio Luciano Liz Gaspar Chunta Aragonesista
20072011 Antonio Luciano Liz Gaspar Chunta Aragonesista
20112015 Antonio Luciano Liz Gaspar Chunta Aragonesista

Fiestas

Vinclos externos

Referencias

  1. (en) Paul M. Lloyd: From Latin to Spanish: Historical phonology and morphology of the Spanish language. American Philosophical Society, 1987 - pp 276-278.
  2. (es) Ubieto Arteta, Agustín: Toponimia aragonesa medieval, Valencia 1972.