Diferencia entre revisiones de «Montenegro»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m replaced: nome_ofizial → nombre_oficial, nome_común → nombre_común, lema_nazional → lema_nacional, inno_nazional → himno_nacional, idiomas_ofizials → idiomas_oficials, enfiladors_tetulos → enfiladors_titols, e using AWB
Linia 82: Linia 82:
== Historia ==
== Historia ==
{{Articlo principal|Historia de Montenegro}}
{{Articlo principal|Historia de Montenegro}}
A historia de Montenegro como territorio individualizau d'as atras tierras balcanicas encomienza con a organización d'os [[serbios]] locals en chicotz principatos independients que dimpués s'organizan en reinos mes grans. Os habitants de Montenegro podioron mantener-sen independients d'os [[Imperio Otomán|otomans]] a diferencia d'os serbios d'atras zonas y desarrolloron una idendidat propia aislaus entre montanyas. Dimpués d'a [[primera Guerra Mundial]] os montenegrins s'unioron a los serbios y atros eslavos balcanicos en un prochecto estatal común, que continó dimpués d'a [[segunda Guerra Mundial]] con a [[Yugoslavia]] comunista, estando Montenegro o zaguer territorio yugoslavo en independizar-se.
O territorio actual de Montenegro corresponde a un territorio que [[Constantín Porfirocheneta]] situa bells principatos serbios como [[Zahumje]] y [[Zeta]]. Zeta esdevinió uno d'os dos prencipals estatos [[serbios]]. En o [[sieglo XI]] o ''knez'' [[Voislav]] fue succedito por Miguel a qui o Papa dió o títol de rei en l'anyo [[1077]]. Miguel establió a suya capital en [[Skadar]] ([[Shkkoder]]). Zeta dimpués fue dominata por [[Raska]].

En o [[sieglo XIV]] os serbios d'a zona de Zeta tornan a tener dinastías locals, os [[Balsidas]], os [[Crnojevic]] (que tienen refirme [[Republica de Venecia|venecián]]). Iván IV ye vencito por os otomans y s'establix més a l'ueste, en os monts de [[Cetinje]], y o suyo estato será conoixito como ''Crna Gora'' en serbocrovate y Montenegro por os [[Republica de Venecia|venecians]].

En [[1515]] Montenegro prene un nuevo estatuto, en teoría baixo sobranía otomana, en realidat qui manda ye un principe-bispe. Dimpués de Danilo a succesión pasa dejde tío a sobrín en a familia d'os Petrovic Njegos. Danilo estableix relacions con a Rusia de [[Pero I de Rusia|Per o Gran]] en [[1711]] y en recibirá aduya. En estos tiempos que o centro politico serbio yera en o norte se produció a formación d'una identidat montenegrina deseparata d'a identidat [[Serbios|serbia]] cheneral.

En 1851 o poder se seculariza y o ''knez'' (principe) no ye [[bispe]]. Esclata una guerra contra os otomans, que son vencitos en 1858 en Grahovo. En [[1875]] bi ha una revuelta en Bosnia-Herzegovina y Montenegro y Serbia aprobeitan pa declarar a guerra a los otomans en 1876. O congreso de Berlín de 1878 reconoixió a independencia de Montenegro y permitió l'anexión de territorios a lo norte (una part d'[[Herzegovina]]) y l'este, a més d'un acceso a la mar en Bar ([[Antivari]]), més gran con l'anexión de Dulcigno en 1881.

[[Image:Montenegro1913.png|thumb|250px|right]]
En 1912 Montenegro pasa a estar un reino, y participa en a [[I guerra balcanica]]. Os [[montenegrins]] asitian [[Shköder]] y por o tractato de Bucarest en 1913 Montenegro s'exampla con l'anexión d'a metat sud d'o [[Sanchak de Novi Pazar]] y d'a Rechión de [[Pec]]. O exercito montenegrín participó en a [[primera Guerra Mundial]] en o mesmo bando que Serbia, y acompanyó a lo exercito serbio en a suya retirata. Cetinje fue evacuata o [[27 d'aviento]] de 1915.

Quan remató a primera guerra mundial, os montenegrins yeran partidarios cerrinos d'a unión con os serbios. O [[26 de noviembre]] de 1918 un consello nacional aplegato en Podgorica destronó a lo rei Nikita y vota que Montenegro s'adhiba a lo [[reino de Serbios, Crovates y Eslovens]].

Os conflictos entre [[serbios]] y [[crovates]] marcoron a politica yugoslava d'o periodo d'entreguerras. Os montenegrins yeran de part d'os serbios. En a segunda Guerra Mundial Montenegro fue ocupato por os italians y o suyo territorio redueito. Os partisans ocupaban gran part d'o país.

En 1946 se constituye a [[Republica Socialista de Montenegro]] con o territorio de 1913 de fueras de [[Peć]], que pasa a lo Kosovo y con a inclusión d'as [[bocas de Cattaro]]. A capital se treslada dende Cetinje ta Podgorica, con o nombre de Titograd.

En [[1991]] encomienza a descomposición d'a [[Republica Federal Socialista de Yugoslavia]], Montenegro colabora con o gobierno de Yugoslavia en l'agresión a Croacia en a redolada de [[Ragusa (Croacia)|Ragusa]], permaneixe sin independizar-se. En abril de 1992 se creya una nueva [[Republica Federal de Yugoslavia]] con [[Serbia]] y Montenegro pero no ye reconoixita, dimpués cambió de nombre por [[Serbia y Montenegro]]. Dende 1993 os montenegrins encomienzan a querer desvinclar-sen de Serbia.


== Cultura ==
== Cultura ==

Versión d'o 22:38 14 ago 2015

Plantilla:Infobox País

Montenegro (en montenegrín Crna Gora/Црна Гора) ye un chicot país situato en os Balcans, chunto a la mar Hadriana. Dende o 4 de febrero de 2003 se establió como un d'os dos estatos miembros d'a Federación de Serbia y Montenegro, pero o 21 de mayo de 2006, en un referendum, o 55,5% d'a población refirmó a independencia de Montenegro que fue proclamata o 3 de chunio de 2006.

Toponimia

O suyo nombre en luengas neolatinas vien d'o venecián, egual que Negroponte en Grecia.

Población por etnias y nacionalidatz

A mayor part d'a población son os montenegrins y/o serbios. Bi ha crovates d'orichen dalmata en as Bocas de Kotor, albaneses en a muga con Albania y eslavos musulmans en a muga con Serbia.

Divisions administrativas de Montenegro

Se veiga ta más informacion a lista de municipios de Montenegro
Municipios de Montenegro

Montenegro ye dividido en 21 municipios (Општина, opština)

Historia

Ta más detalles, veyer l'articlo Historia de Montenegroveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

A historia de Montenegro como territorio individualizau d'as atras tierras balcanicas encomienza con a organización d'os serbios locals en chicotz principatos independients que dimpués s'organizan en reinos mes grans. Os habitants de Montenegro podioron mantener-sen independients d'os otomans a diferencia d'os serbios d'atras zonas y desarrolloron una idendidat propia aislaus entre montanyas. Dimpués d'a primera Guerra Mundial os montenegrins s'unioron a los serbios y atros eslavos balcanicos en un prochecto estatal común, que continó dimpués d'a segunda Guerra Mundial con a Yugoslavia comunista, estando Montenegro o zaguer territorio yugoslavo en independizar-se.

Cultura

Por causa d'a suya situación cheografica, a cultura de Montenegro s'ha modelato gracias a diferents influencias a lo largo d'a suya historia, estando as más importants as d'orichen eslavo, (especialment serbio), bizantina, centroeuropea y hadriana.

Bi ha muitos puestos de gran inportancia historica y cultural en Montenegro, encluindo molimentos d'os periodos pre-romanico, gotico y barroco. A zona costera de Montenegro ye prou conoixita por os suyos diversos molimentos relichiosos catolicos, mientres en a zona interior l'arquitectura y l'arte relichioso reflecta la influencia bizantina.

A danza tradicional ye l'oro que consiste en diversos bailarins que conforman un circlo a l'abrazar-sen d'os hombros mientres uno u dos bailarins en solitario danzan en o centro a o ritmo d'os tambors. A literatura se remonta más de diez sieglos entazaga mientres en 1494 fue establita la primera imprenta estatal en Centinje an apareixió lo primer libro sudeslavo que fue impreso: l'Oktoih. A isto s'adhiben dibersos manuscritos d'o sieglo XIII alzatos en monasterios.

Esporte

O fútbol ye practicato en Montenegro y a categoría mes alta ye a Primera División de Montenegro.

Vinclos externos


Estaus d'Europa
Abkhasia3 | Albania | Alemanya | Andorra | Armenia2 | Artsakh3 | Austria | Azerbaichán1 | Belarrusia | Belchica | Bosnia y Herzegovina | Bulgaria | Cazaquistán1 | Croacia | Cheorchia1 | Chipre2 | Chipre d'o Norte2, 3 | Chequia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | Espanya1 | Estonia | Finlandia | Francia1 | Grecia | Hongría | Islandia | Irlanda | Italia1 | Kosovo3 | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgo | Macedonya d'o Norte | Malta | Moldavia | Mónegue | Montenegro | Noruega | Osetia d'o Sud3 | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Uniu | Rumanía | Rusia1 | San Marino | Serbia | Suecia | Suiza | Transnistria3 | Turquía1 | Ucraína | Vaticano
Dependencias: Åland | Akrotiri y Dhekelia | Chibraltar | Guernési | Isla de Man | Islas Feroe | Jèrri | Svalbard
1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa. 2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa. 3 Parcialment reconoixiu. 4 No reconoixito