Diferencia entre revisiones de «Pasau imperfecto d'indicativo»
Sin resumen de edición |
|||
Linia 109: | Linia 109: | ||
Esto fa que os verbos remataus en ''-ier'' y en ''-yer'' d'a [[primera conchugación francesa]] presenten formas en ''-ii-'' u ''-yi-'' |
Esto fa que os verbos remataus en ''-ier'' y en ''-yer'' d'a [[primera conchugación francesa]] presenten formas en ''-ii-'' u ''-yi-'' |
||
Os verbos remataus en ''-ier'' en francés (''étudier'', ''remercier'', ''oublier'', ''apprecier'') son relacionaus con beluns d'os [[Verbos rematatos en -iar no freqüentativos|verbos remataus en -iar no freuentativos]] en aragonés (''estudiar'', ''apreciar''). |
|||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Linia 131: | Linia 133: | ||
| bgcolor=#DDEEFF | ''3ª Plur.'' |
| bgcolor=#DDEEFF | ''3ª Plur.'' |
||
| bgcolor=#DDEEFF | Étudi'''ai'''ent |
| bgcolor=#DDEEFF | Étudi'''ai'''ent |
||
|- |
|||
|} |
|||
Os verbos remataus en ''-yer'' en francés (''payer'', ''employer'') son relacionaus con beluns d'os verbos remataus en ''-gar'' en aragonés (''pagar'', ''emplegar''). |
|||
{| class="wikitable" |
|||
| bgcolor=#cccccc | '''Presona''' |
|||
| bgcolor=#cccccc | '''1ª Conchugación''' |
|||
|- |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | ''1ª Sing.'' |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''ai'''s |
|||
|- |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | ''2ª Sing.'' |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''ai'''s |
|||
|- |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | ''3ª Sing.'' |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''ai'''t |
|||
|- |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | ''1ª Plur.'' |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''i'''ons |
|||
|- |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | ''2ª Plur.'' |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''i'''ez |
|||
|- |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | ''3ª Plur.'' |
|||
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''ai'''ent |
|||
|- |
|- |
||
|} |
|} |
Versión d'o 08:49 4 chun 2014
O pasato imperfecto d'indicativo s'emplega pa indicar una acción verbal pasata pero vista en la suya duración, ye dicir, en una unidat de tiempo que no ha rematato, sin importar quan empecipió ni quan remató.
O pasato imperfecto d'indicativo en aragonés ye diferent a como ye en idiomas vicins como castellano u catalán. Manimenos ye pareixito a como ye en italián y gascón. En aragonés, italían y gastón s'expresa metendo dezaga la radiz una desinencia -BA- y dimpués las desinencias presonals. Ye una traza més fidel a lo modelo latín y a conservación d'a -b- en la 2ª y 3ª conchugacions la consideran bells filologos como d'alcuerdo con una caracteristica d'a fonetica aragonesa y d'os atros dos luengaches mencionatos, on bi ha tendencia a la consonant oclusiva sonora latina como en remugar, coda, leixiba.
- PARTI-BA-M > *Partiva > Partiba
- PARTI-BA-S > *Partivas > Partibas
- PARTI-BA-T > *Partiva > Partiba
- PARTI-BA-MUS > *Partívanos > Partíbanos
- PARTI-BA-TIS > *Partívatz > Partíbatz
- PARTI-BA-NT > *Partívan > Partiban
O pasato imperfecto d'indicativo en aragonés
As formas més chenerals y que se fan servir en aragonés común son:
Presona | 1ª Conchugación | 2ª Conchugación | 3ª Conchugación |
1ª Sing. | Aduyaba | Debeba | Partiba |
2ª Sing. | Aduyabas | Debebas | Partibas |
3ª Sing. | Aduyaba | Debeba | Partiba |
1ª Plur. | Aduyábanos | Debébanos | Partíbanos |
2ª Plur. | Aduyábatz | Debébatz | Partíbatz |
3ª Plur. | Aduyaban | Debeban | Partiban |
A desinencia presonal en a 1ª presona plural cambea ta -nos n'este y atros tiempos verbals: o pasato imperfecto de subchuntivo y os condicionals (que derivan d'o imperfecto d'indicativo). Ye notable tamién que as formas con -nos son tamién esdruixulas, n'un romance que huei tiende a no pronunciar esdruixulos, pero que en o pasato ne pronunciaba (como en Puértolas).
O pasato imperfecto d'indicativo en francés
O pasau imperfecto francés se forma con as desinencias -ais, -ais, -ait, -ions, -iez, -aient sobre a radiz.
Presona | 1ª Conchugación |
1ª Sing. | Chantais |
2ª Sing. | Chantais |
3ª Sing. | Chantait |
1ª Plur. | Chantions |
2ª Plur. | Chantiez |
3ª Plur. | Chantaient |
En o caso d'os verbos irregulars a radiz d'o pasau imperfecto coincide con a d'as primera y segunda presonas en plural d'o present d'indicativo.
Presona | 1ª Conchugación |
1ª Sing. | Pouvais |
2ª Sing. | Pouvais |
3ª Sing. | Pouvait |
1ª Plur. | Pouvions |
2ª Plur. | Pouviez |
3ª Plur. | Pouvaient |
Esto fa que os verbos remataus en -ier y en -yer d'a primera conchugación francesa presenten formas en -ii- u -yi-
Os verbos remataus en -ier en francés (étudier, remercier, oublier, apprecier) son relacionaus con beluns d'os verbos remataus en -iar no freuentativos en aragonés (estudiar, apreciar).
Presona | 1ª Conchugación |
1ª Sing. | Étudiais |
2ª Sing. | Étudiais |
3ª Sing. | Étudiait |
1ª Plur. | Étudiions |
2ª Plur. | Étudiiez |
3ª Plur. | Étudiaient |
Os verbos remataus en -yer en francés (payer, employer) son relacionaus con beluns d'os verbos remataus en -gar en aragonés (pagar, emplegar).
Presona | 1ª Conchugación |
1ª Sing. | Payais |
2ª Sing. | Payais |
3ª Sing. | Payait |
1ª Plur. | Payions |
2ª Plur. | Payiez |
3ª Plur. | Payaient |