Diferencia entre revisiones de «Pasau imperfecto d'indicativo»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Linia 109: Linia 109:


Esto fa que os verbos remataus en ''-ier'' y en ''-yer'' d'a [[primera conchugación francesa]] presenten formas en ''-ii-'' u ''-yi-''
Esto fa que os verbos remataus en ''-ier'' y en ''-yer'' d'a [[primera conchugación francesa]] presenten formas en ''-ii-'' u ''-yi-''

Os verbos remataus en ''-ier'' en francés (''étudier'', ''remercier'', ''oublier'', ''apprecier'') son relacionaus con beluns d'os [[Verbos rematatos en -iar no freqüentativos|verbos remataus en -iar no freuentativos]] en aragonés (''estudiar'', ''apreciar'').


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Linia 131: Linia 133:
| bgcolor=#DDEEFF | ''3ª Plur.''
| bgcolor=#DDEEFF | ''3ª Plur.''
| bgcolor=#DDEEFF | Étudi'''ai'''ent
| bgcolor=#DDEEFF | Étudi'''ai'''ent
|-
|}

Os verbos remataus en ''-yer'' en francés (''payer'', ''employer'') son relacionaus con beluns d'os verbos remataus en ''-gar'' en aragonés (''pagar'', ''emplegar'').

{| class="wikitable"
| bgcolor=#cccccc | '''Presona'''
| bgcolor=#cccccc | '''1ª Conchugación'''
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ''1ª Sing.''
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''ai'''s
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ''2ª Sing.''
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''ai'''s
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ''3ª Sing.''
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''ai'''t
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ''1ª Plur.''
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''i'''ons
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ''2ª Plur.''
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''i'''ez
|-
| bgcolor=#DDEEFF | ''3ª Plur.''
| bgcolor=#DDEEFF | Pay'''ai'''ent
|-
|-
|}
|}

Versión d'o 08:49 4 chun 2014

Tiempos verbals
Modo indicativo

Present
Pasau perfecto simple
Pasau imperfecto
Pasau perfecto composau
Pasau anterior
Pasau plusquamperfecto
Futuro simple
Futuro perfecto
Condicional simple
Condicional perfecto

Modo subchuntivo

Present
Pasau imperfecto
Pasau perfecto
Pasau plusquamperfecto

Modo imperativo
Impresonals

Infinitivo simple
Infinitivo composau
Participio present
Participio pasau
Cherundio

O pasato imperfecto d'indicativo s'emplega pa indicar una acción verbal pasata pero vista en la suya duración, ye dicir, en una unidat de tiempo que no ha rematato, sin importar quan empecipió ni quan remató.

O pasato imperfecto d'indicativo en aragonés ye diferent a como ye en idiomas vicins como castellano u catalán. Manimenos ye pareixito a como ye en italián y gascón. En aragonés, italían y gastón s'expresa metendo dezaga la radiz una desinencia -BA- y dimpués las desinencias presonals. Ye una traza més fidel a lo modelo latín y a conservación d'a -b- en la 2ª y 3ª conchugacions la consideran bells filologos como d'alcuerdo con una caracteristica d'a fonetica aragonesa y d'os atros dos luengaches mencionatos, on bi ha tendencia a la consonant oclusiva sonora latina como en remugar, coda, leixiba.

  • PARTI-BA-M > *Partiva > Partiba
  • PARTI-BA-S > *Partivas > Partibas
  • PARTI-BA-T > *Partiva > Partiba
  • PARTI-BA-MUS > *Partívanos > Partíbanos
  • PARTI-BA-TIS > *Partívatz > Partíbatz
  • PARTI-BA-NT > *Partívan > Partiban

O pasato imperfecto d'indicativo en aragonés

Ta más detalles, veyer l'articlo Pasato imperfecto d'indicativo en aragonésveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

As formas més chenerals y que se fan servir en aragonés común son:

Presona 1ª Conchugación 2ª Conchugación 3ª Conchugación
1ª Sing. Aduyaba Debeba Partiba
2ª Sing. Aduyabas Debebas Partibas
3ª Sing. Aduyaba Debeba Partiba
1ª Plur. Aduyábanos Debébanos Partíbanos
2ª Plur. Aduyábatz Debébatz Partíbatz
3ª Plur. Aduyaban Debeban Partiban

A desinencia presonal en a 1ª presona plural cambea ta -nos n'este y atros tiempos verbals: o pasato imperfecto de subchuntivo y os condicionals (que derivan d'o imperfecto d'indicativo). Ye notable tamién que as formas con -nos son tamién esdruixulas, n'un romance que huei tiende a no pronunciar esdruixulos, pero que en o pasato ne pronunciaba (como en Puértolas).

O pasato imperfecto d'indicativo en francés

O pasau imperfecto francés se forma con as desinencias -ais, -ais, -ait, -ions, -iez, -aient sobre a radiz.

Presona 1ª Conchugación
1ª Sing. Chantais
2ª Sing. Chantais
3ª Sing. Chantait
1ª Plur. Chantions
2ª Plur. Chantiez
3ª Plur. Chantaient

En o caso d'os verbos irregulars a radiz d'o pasau imperfecto coincide con a d'as primera y segunda presonas en plural d'o present d'indicativo.

Presona 1ª Conchugación
1ª Sing. Pouvais
2ª Sing. Pouvais
3ª Sing. Pouvait
1ª Plur. Pouvions
2ª Plur. Pouviez
3ª Plur. Pouvaient

Esto fa que os verbos remataus en -ier y en -yer d'a primera conchugación francesa presenten formas en -ii- u -yi-

Os verbos remataus en -ier en francés (étudier, remercier, oublier, apprecier) son relacionaus con beluns d'os verbos remataus en -iar no freuentativos en aragonés (estudiar, apreciar).

Presona 1ª Conchugación
1ª Sing. Étudiais
2ª Sing. Étudiais
3ª Sing. Étudiait
1ª Plur. Étudiions
2ª Plur. Étudiiez
3ª Plur. Étudiaient

Os verbos remataus en -yer en francés (payer, employer) son relacionaus con beluns d'os verbos remataus en -gar en aragonés (pagar, emplegar).

Presona 1ª Conchugación
1ª Sing. Payais
2ª Sing. Payais
3ª Sing. Payait
1ª Plur. Payions
2ª Plur. Payiez
3ª Plur. Payaient