Diferencia entre revisiones de «Bodiello gordo»

De Biquipedia
Sin resumen de edición
m EBRO movió a pachina Bodiello ancho ta Bodiello bolsudo sobre una reendrecera: Orichen claro d'a denominación en un aria aragonesoparlant a on se conserva ''Bodillo''
(Garra diferencia)

Versión d'o 15:12 6 avi 2013

Articlo d'os 1000
En azul o bodiello ancho.

O bodiello bolsudo[1] u estentino gordo[2] ye a zaguera parti d'o sistema dichestivo en os vertebratos. A suya función ye absorber l'augua d'os repuis alimentarios no dicheribles ta la suya posterior expulsión d'o cuerpo. Ye formato por o ciego y o cólon y o recto (estentín culer[3]). Prencipia en a rechión iliaca d'a pelvis, a l'altaria u chusto por debaixo d'a cintura, a on que s'une con a parti inferior d'o bodiello chicot. Dende aquí, contina dica l'abdomen, trescruza transversalment a cavidat abdominal y, de contino, s'endreza enta abaixo dica plegar a lo suyo punto final, l'ano. Con una largaria d'alto u baixo d'un metro y meyo, representa una cinquena parti d'a lonchitut total d'o estentino.

Dende o bodiello chicot, os poquetz nutrients que no han estato dicheritos previament, y parti de l'augua, pasan a lo bodiello bolsudo a traviés d'un aniello muscular que mira que os alimentos no tornen a lo zago. O bodiello bolsudo necesita de 10 a 12 horas ta rematar a resta d'o proceso. En ista fase, ya no contina procesando-se os alimentos; o bodiello bolsudo simplament absorbe as vitaminas, (por eixemplo a vitamina K), creyatas por as bacterias que habitan en o cólon y l'augua restant, compacta os excrementos y almadazena la materia fecal en o recto dica que sía eliminata por l'ano.

A diferencia más important con o bodiello chicot ye que ye más amplo y que presenta una napa muscular lonchitudinal que se reduce a tres estructuras en forma de correya, de bells 5 milimetros d'amplaria, conoixitas como taeniae coli, que prencipian en a base de l'apéndiz y s'estendillan dende o ciego dica lo recto. A suya paret s'alinia con o epitelio columnar simple y, en cuentas de tener as vellosidatz d'o bodiello chicot, o bodiello bolsudo presenta glandulas intestinals. Encara que os dos intestins tienen celulas en forma de cáliz, en o bodiello bolsudo són más numerosas.

L'apéndiz, que ye unito a la superficie posteromedial d'o bodiello bolsudo, contiene masas de teixito limfoide. L'apendicitis ye o resultato d'un bloqueyo que agafa material infectato en a cavidat, pero l'apéndiz, si ye menester, se puet tirar sin garra periglo ni conseqüencia ta o pacient, ya que pareixe un remanent d'a evolución y que no tién denguna función conoixita en l'actualitat.

Referencias

  1. (an)(es) ANDOLZ CANELA, Rafael, Diccionario Aragonés, Aragonés-Castellano Castellano-Aragonés (5ª Ed.); Mira Editores. Zaragoza 2004. ISBN 84-8465-160-6. O diccionario d'Andolz da como localidat pa bodillo bolsudo o Semontano de Uesca.
  2. (es) María Pilar Benítez L'Ansotano. Estudio del habla del Valle de Ansó. Gobierno de Aragón, 2001, p 303
  3. (es) Antonio Badía Margarit: El habla del valle de Bielsa. Instituto de Estudios Pirenaicos, 1950 p 272