Diferencia entre revisiones de «Pantasma»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición
Addbot (descutir | contrebucions)
m Bot: Migrating interwiki links, now provided by Wikidata on d:q45529
Linia 40: Linia 40:
[[Categoría:Pantasmas|*]]
[[Categoría:Pantasmas|*]]


[[af:Spook]]
[[ar:شبح]]
[[bg:Дух (призрак)]]
[[bn:ভুত]]
[[bn:ভুত]]
[[chr:ᎠᏂᏣᏍᎩᎵ]]
[[cs:Přízrak]]
[[cy:Ysbryd]]
[[da:Spøgelse]]
[[de:Gespenst]]
[[el:Φάντασμα]]
[[en:Ghost]]
[[eo:Fantomo]]
[[es:Fantasma]]
[[fi:Kummitus]]
[[fr:Fantôme]]
[[gl:Fantasma]]
[[gl:Fantasma]]
[[he:רוח רפאים]]
[[hu:Kísértet]]
[[id:Hantu]]
[[io:Fantomo]]
[[is:Draugur]]
[[it:Fantasma]]
[[ja:亡霊]]
[[la:Larva]]
[[lt:Vaiduoklis]]
[[lv:Spoks]]
[[mk:Духови]]
[[ms:Hantu]]
[[nds-nl:Spoek]]
[[nds-nl:Spoek]]
[[nl:Spook]]
[[no:Spøkelse]]
[[no:Spøkelse]]
[[oc:Fantauma]]
[[pl:Duch (spirytyzm)]]
[[pt:Fantasma]]
[[ru:Привидения]]
[[ru:Привидения]]
[[scn:Fantàsima]]
[[simple:Ghost]]
[[simple:Ghost]]
[[sk:Duch (prízrak)]]
[[sl:Duh]]
[[sq:Lugati]]
[[sv:Spöke]]
[[ta:பேய்]]
[[ta:பேய்]]
[[te:దెయ్యం]]
[[th:ผี]]
[[tt:Öräk]]
[[uk:Привид]]
[[vi:Ma]]
[[zh:鬼]]
[[zh-yue:鬼]]
[[zh-yue:鬼]]

Versión d'o 15:23 30 chul 2013

Un pirata pantasma

Os pantasmas (d'o griego φαντασμα, "aparición", a traviés d'o latín phantasma) son, en a mitolochía popular de muitas culturas, espritos u almas desencarnatas que se manifiestan entre os vivos de manera perceptible (por eixemplo, prenendo una apariencia visible, producindo sonitos u olors u desplazando obchectos). A creyencia en pantasmas, testimoniata dende os primers textos escritos sumerios y echipcians, se troba estendillata en quantas versions. Estudeyos recients endican que muitos occidentals creyen en pantasmas y en a vida dimpués d'a muerte.

En occident, os pantasmas se prexinan a sobén como almas en pena que no pueden trobar descanso dimpués d'a muerte y quedan ligatos entre o mundo d'os vivos y d'os muertos. A imposibilidat de trobar descanso responde a una faina que o difunto ha deixato pendient u inconclusa: asinas, puet tratar-se d'una victima que reclama venganza u d'un criminal que por bella razón (por eixemplo haber estato apedecato con simbolos sagratos) tien retrasato lo suyo ingreso en o purgatorio u infierno. Seguntes bellas confesions cristianas, os pantasmas habitan en o limbo, un puesto entre o cielo y o infierno, a on que i van as almas d'os ninos sin de baptizar.

En as civilizacions orientals (como a civilización chinesa) muita chent creye en a reencarnación. Os pantasmas son aquellas almas que no pueden estar 'reciclatas' porque han deixato bell quefer por rematar. Os exorcistas pueden aduyar a lo pantasma y reencarnar-lo u fer-lo desapareixer d'a existencia. En a creyencia chinesa, a més de reencarnar, un pantasma puet tamién optar a la immortalidat, transformando-se en semidios, u puet ir a lo infierno y sufrir eternament. Puet, en zagueras, morir de nuevo y convertir-se en "pantasma d'un pantasma".

En a mayor parti d'as culturas, as aparicions de pantasmas son asociatas a una sensación de miedo. Bells teoricos d'a Nueva Era racionalizan a creyencia tradicional afirmando que os pantasmas son cumulos d'enerchía negativa.

Pantasmas en Aragón

En tot Aragón son muit comuns as historias sobre pantasmas y castiellos u casas encantatas a on que viven pantasmas. Asinas por eixemplo se diz que en o castiello de Lobarre vive o pantasma de Donya Violant y en o castiello de Mont Aragón viven os pantasmas d'unos monches en l'antiga ilesia. Tamién en o castiello de Marcuello apareixen visions de guerrers pantasmas luitando.

Ta calmar a los muertos, más que más si han tenito una muerte violenta, ye tradición chitar pedretas en o mesmo puesto a on que morioron. Tamién, en atros puestos como Castanesa, se feban d'antis más ofrendas de comida en as sepolturas como se decumenta en o sieglo IX. Asinas existiba o "pan de muerto" u "pan d'almas" que se levaba ta la ilesia ta ofreixer-lo a los muertos.

T'aleixar a los pantasmas en Aragón se feban sonar as campanas en bellas calendatas especials y as chents saliban a los camins fendo sonar esquillas.

Pantasmas aragoneses famosos

Celina, un d'os pantasmas más famosos d'Aragón, vive encara en o palacio d'os contes d'a Vinyaza

Se veiga tamién

Bibliografía

  • Breve inventario de seres mitológicos fantásticos y misterioros de Aragón. Chema G. Lera. Prames. ISBN 978-84-8321-268-4