Diferencia entre revisiones de «Biotecnolochía»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.7.2) (Robot Adhibito: as:জৈৱ প্ৰযুক্তি
Legobot (descutir | contrebucions)
m Bot: Migrating 83 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q7108 (translate me)
Linia 84: Linia 84:


[[Categoría:Biotecnolochía|*]]
[[Categoría:Biotecnolochía|*]]

[[ar:تقانة حيوية]]
[[as:জৈৱ প্ৰযুক্তি]]
[[ast:Bioteunoloxía]]
[[ba:Биотехнология]]
[[bat-smg:Bioteknuoluogėjė]]
[[be:Біятэхналогія]]
[[be-x-old:Біятэхналёгія]]
[[bg:Биотехнология]]
[[bn:জৈবপ্রযুক্তি]]
[[bs:Biotehnologija]]
[[ca:Biotecnologia]]
[[cs:Biotechnologie]]
[[cy:Biotechnoleg]]
[[da:Bioteknologi]]
[[de:Biotechnologie]]
[[el:Βιοτεχνολογία]]
[[en:Biotechnology]]
[[eo:Biotekniko]]
[[es:Biotecnología]]
[[et:Biotehnoloogia]]
[[eu:Bioteknologia]]
[[fa:زیست‌فناوری]]
[[fi:Biotekniikka]]
[[fr:Biotechnologie]]
[[gan:生物技術]]
[[gl:Biotecnoloxía]]
[[gu:જૈવ તકનીક]]
[[he:ביוטכנולוגיה]]
[[hi:जैवप्रौद्योगिकी]]
[[hr:Biotehnologija]]
[[hu:Biotechnológia]]
[[id:Bioteknologi]]
[[is:Líftækni]]
[[it:Biotecnologia]]
[[ja:生物工学]]
[[jv:Bioteknologi]]
[[ka:ბიოტექნოლოგია]]
[[kk:Биотехнология]]
[[kn:ಜೈವಿಕತಂತ್ರಜ್ಞಾನ]]
[[ko:생명공학기술]]
[[ku:Biyoteknolojî]]
[[la:Biotechnologia]]
[[lt:Biotechnologija]]
[[lv:Biotehnoloģija]]
[[mk:Биотехнологија]]
[[ml:ജൈവസാങ്കേതികവിദ്യ]]
[[mr:जैवतंत्रज्ञान]]
[[ms:Bioteknologi]]
[[my:ဇီဝနည်းပညာ]]
[[new:जीवप्रविधि]]
[[nl:Biotechnologie]]
[[nn:Bioteknologi]]
[[no:Bioteknologi]]
[[oc:Biotecnologia]]
[[pl:Biotechnologia]]
[[pnb:بائیو ٹیکنالوجی]]
[[pt:Biotecnologia]]
[[ro:Biotehnologie]]
[[ru:Биотехнология]]
[[rue:Біотехнолоґія]]
[[sah:Биотехнология]]
[[sh:Biotehnologija]]
[[si:ජෛව තාක්ෂණය]]
[[simple:Biotechnology]]
[[sk:Biotechnológia]]
[[sl:Biotehnologija]]
[[sq:Bioteknologjia]]
[[sr:Биотехнологија]]
[[su:Biotéhnologi]]
[[sv:Bioteknik]]
[[ta:உயிரித் தொழில்நுட்பம்]]
[[te:జీవసాంకేతిక శాస్త్రం(బయోటెక్నాలజీ)]]
[[tg:Биотехнология]]
[[th:เทคโนโลยีชีวภาพ]]
[[tl:Biyoteknolohiya]]
[[tr:Biyoteknoloji]]
[[tt:Биотехнология]]
[[uk:Біотехнологія]]
[[ur:حیاتی طرزیات]]
[[vi:Công nghệ sinh học]]
[[war:Biyoteknolohiya]]
[[zh:生物技术]]
[[zh-min-nan:Seng-bu̍t ki-su̍t]]

Versión d'o 19:31 8 mar 2013

Articlo d'os 1000
Estructura de l'ARN de transferencia.

A Biotecnolochía ye o conchunto de disciplinas u sciencias que tien por obchectivo o estudio d'os sers vivos u partis d'os sers vivos ta d'obtener-ne biens y servicios. A suya aria d'estudio ye entre a biolochía, a bioquimica y a incheniería quimica y tien amás gran repercusión en a farmacia, medecina, microbiolochía, a sciencia d'os alimentos y l'agricultura, entre d'atros campos. O conoiximiento que tienen os biotecnologos, que fa de enlace entre a biolochía y a incheniería quimica, lis premite d'optimizar y levar a gran escala la sintesi de productos que afectan totz istos campos citatos.

Probablement o primero que emplegó iste termin estió Karl Ereky, incheniero hongaro en 1919.

Una sección d'a biotecnolochía ye l'uso dreito d'organismos ta la producción de produtos organicos (bells eixemplos en son a cerveza u os productos lactios). Actualment as bacterias son emplegatas en a industria menera en a biolixivación. A biotecnolochía tamién s'emplega ta o reciclache, tractamiento de residuos, limpieza d'as zonas contaminatas por actividatz industrials (biorremediación), y ta producir armamento biolochico.

Bi ha tamién aplicacions d'a biotecnolochía que no emplegan organismos vivos. Os microchips d'ADN feitos servir en os analís cheneticos en son un eixemplo. Bi ha muitismas producions que se fan con nomás a reacción d'as enzimas d'os microorganismos.

A biotecnolochía moderna s'asocia a sobén con l'uso d'os microorganismos cheneticament modificatos como o E. coli u a levadura Saccharomyces cerevisiae que s'emplega en a producción de sustancias como a insulina u os antibioticos. Tamién se puet referir a los animals transchenicos u plantas transchenicas, como lo panizo. Celulas animals modificatas como as de l'ovario d'o hamster chinés (CHO) entre muitismas atras son muit emplegadas por as industrias farmaceuticas. Actualment se ye prebando l'uso d'as plantas como bioreactors baratos.

A biotecnolochía tamién ye a ormino asociata con a rechira de nuevas terapias y dispositivos de diagnostico.

Campos d'a biotecnolochía

A biotecnolochía tien aplicacions en quatre arias industrials prencipals: salut, producción de plantas y agricultura, usos no alimentarios de plantas y atros productos (por eixemplo: plastico biodegradable, aceite vechetal, biocombustible, ecetra.), y utilizacions medioambientals.

Por eixemplo, una aplicación d'a biotecnolochía ye a utilización dreita d'organismos ta la fabricación de productos organicos, como a cerveza u a leit. Unatro eixemplo ye a utilización de bacterias en a menería como en o caso d'a biolixiviación. A biotecnolochía tamién tien aplicacions en o reciclache, o tractamiento d'os residuos, a limpieza d'a contaminación orichinata por as actividatz industrials (biorremediación), y tamién puet producir armas biolochicas.

Bi ha una buena ripa de termins d'argot ta os subcampos d'a biotecnolochía. Amás, bi ha diversos termins puntuals atribuitos a lo suyo estudio (biotecnolochía animal, biotecnolochía vechetal, biotecnolochía microbiolochica...).

  • Biotecnolochía blanca, tamién conoixita como biotecnolochía grisa u biotecnolochía industrial ye a biotecnolochía aplicata a los procesos industrials. Un eixemplo ye o disenyo d'un organismo ta producir un compuesto quimico. Unatro eixemplo ye a utilización d'enzimas como catalizadors industrials tanto ta producir productos quimicos de valor como ta destruir produtos periglosos u contaminants. A biotecnolochía blanca tiende a consumir menos en recursos que os procesos tradicionals quan s'emplega ta producir biens industrials.
  • Biotecnolochía verda ye a biotecnolochía aplicata a los procesos agricolas. Un eixemplo sería la selección y domesticación de plantas a traviés d'a micropropagación. Unatro eixemplo ye o disenyo d'un organismo transchenico ta creixer baixo unas condicions medioambientals especificas u en presencia (u ausencia) de bellas sustancias quimicas. Ye a faina d'ista biotecnolochía fer más compatible a explotación agricola y o rispeto por o medio ambient. Actualment, bi ha muito debate arredol d'as plantas transchenicas concretas relacionatas con iste campo.
  • Bioinformàtica ye un campo interdisciplinario que mira de resolver problemas biolochicos por medio de tecnicas computacionals fendo posible una rapeda organización y analís d'os datos biolochicos. Iste campo tamién puet recibir o nombre de biolochía computacional, y que puet estar definita como a conceptualización d'a biolochía en termins de moleclas y l'aplicación de tecnicas informaticas ta entender y organizar a gran escala la información asociata con istas moleclas.[1] A bioinformatica chuga un papel clau en quantas arias de l'analís de chenomas como a chenomica funcional, a chenomica estructural u a proteomica.
  • O termin biotecnolochía azul ha estato tamién emplegato ta describir as aplicacions marinas y aquaticas d'a biotecnolochía, pero lo suyo uso ye relativament raro.
  • A la inversión y o gasto economico en totz istos tipo d'aplicacions d'a biotecnolochía li s'aplica o termin de bioeconomía.

Historia

Lo que hue se conoixe como incheniería chenetica u ADN recombinant, estió parti d'o descubrimiento feito por Hamilton Smith y Daniel Nathans en l'anyo 1970 d'a enzima (restrictasa) capaz de reconoixer y tallar l'ADN en seqüencias especificas, descubrimiento por lo que lis concedioron o Premio Nobel de fisiolochía y medecina, compartito con Werner Arber, en 1978. Iste descubrimiento dió orichen a lo desarrollo d'o que hue se conoixe como incheniería chenetica u Biotecnolochía, que premite de clonar qualsiquier chen en un virus, microorganismo, celula d'animal u de plantas.

Firmas biotecnolochicas

As 10 companyías biotecnolochicas con más capital seguntes datos de 2003:

  1. Amgen
  2. Genentech
  3. Serono
  4. Biogen Idec
  5. Chiron Corporation
  6. Genzyme
  7. MedImmune
  8. Pfizer
  9. Millennium Pharmaceuticals
  10. Applied Biosystems

Referencias

Se veiga tamién

Vinclos externos