Diferencia entre revisiones de «Idioma persa»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
EmausBot (descutir | contrebucions)
m r2.7.3) (Bot: Modificando fr:Persan (langue) por fr:Persan
Legobot (descutir | contrebucions)
m Bot: Migrating 124 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9168 (translate me)
Linia 39: Linia 39:


[[Categoría:Luengas iranias]]
[[Categoría:Luengas iranias]]

[[af:Persies]]
[[ar:لغة فارسية]]
[[arc:ܠܫܢܐ ܦܪܣܝܐ]]
[[arz:فارسى]]
[[az:Fars dili]]
[[ba:Фарсы теле]]
[[bat-smg:Persu kalba]]
[[be:Персідская мова]]
[[be-x-old:Пэрсыдзкая мова]]
[[bg:Персийски език]]
[[bn:ফার্সি ভাষা]]
[[bo:ཏ་ཟིག་གི་སྐད།]]
[[br:Perseg]]
[[bs:Perzijski jezik]]
[[ca:Persa]]
[[ce:Persidhoyn mott]]
[[ceb:Pinulongang Persiyano]]
[[ckb:زمانی فارسی]]
[[cs:Perština]]
[[cv:Перс чĕлхи]]
[[cy:Perseg]]
[[da:Persisk (sprog)]]
[[de:Persische Sprache]]
[[diq:Farski]]
[[dsb:Persišćina]]
[[dv:ފާރިސީ]]
[[el:Περσική γλώσσα]]
[[en:Persian language]]
[[eo:Persa lingvo]]
[[es:Idioma persa]]
[[et:Pärsia keel]]
[[eu:Persiera]]
[[fa:زبان فارسی]]
[[fi:Persian kieli]]
[[fiu-vro:Pärsiä kiil]]
[[fr:Persan]]
[[fy:Perzysk]]
[[ga:An Pheirsis]]
[[gl:Lingua iraniana]]
[[gu:ફારસી]]
[[he:פרסית]]
[[hi:फ़ारसी भाषा]]
[[hif:Farsi bhasa]]
[[hr:Perzijski jezik]]
[[hsb:Persišćina]]
[[hu:Perzsa nyelv]]
[[hy:Պարսկերեն]]
[[id:Bahasa Persia]]
[[ilo:Pagsasao a Persiano]]
[[io:Persiana linguo]]
[[is:Persneska]]
[[it:Lingua persiana]]
[[ja:ペルシア語]]
[[jv:Basa Parsi]]
[[ka:სპარსული ენა]]
[[kbd:Парсыбзэ]]
[[kk:Парсы тілі]]
[[kl:Farsimiutut]]
[[ko:페르시아어]]
[[ku:Zimanê farisî]]
[[kv:Фарси]]
[[kw:Persek]]
[[la:Lingua Persica]]
[[lez:Фарс чIал]]
[[li:Perzisch]]
[[lij:Lengua farsi]]
[[lt:Persų kalba]]
[[lv:Persiešu valoda]]
[[mg:Fiteny persana]]
[[mhr:Фарси йылме]]
[[mi:Reo Farsi]]
[[mk:Персиски јазик]]
[[ml:പേർഷ്യൻ ഭാഷ]]
[[mn:Перс хэл]]
[[mr:फारसी भाषा]]
[[ms:Bahasa Parsi]]
[[mzn:فارسی]]
[[ne:फारसी भाषा]]
[[new:फारसी भाषा]]
[[nl:Perzisch]]
[[nn:Persisk]]
[[no:Persisk]]
[[oc:Persan]]
[[os:Персайнаг æвзаг]]
[[pa:ਫ਼ਾਰਸੀ ਬੋਲੀ]]
[[pl:Język perski]]
[[pms:Lenga Farsi ossidental]]
[[pnb:فارسی]]
[[ps:پاړسي ژبه]]
[[pt:Língua persa]]
[[qu:Pharsi simi]]
[[ro:Limba persană]]
[[roa-tara:Lènga persiane]]
[[ru:Персидский язык]]
[[rue:Перьскый язык]]
[[sco:Persie leid]]
[[sh:Perzijski jezik]]
[[simple:Persian language]]
[[sk:Perzské jazyky]]
[[sl:Perzijščina]]
[[so:Af-Faarsi]]
[[sq:Gjuha perse]]
[[sr:Персијски језик]]
[[su:Basa Pérsia]]
[[sv:Persiska]]
[[sw:Kiajemi]]
[[ta:பாரசீக மொழி]]
[[te:పర్షియన్ భాష]]
[[tg:Забони Форсӣ]]
[[th:ภาษาเปอร์เซีย]]
[[tl:Wikang Persiyano]]
[[tpi:Tokples Pesia]]
[[tr:Farsça]]
[[tt:Фарсы теле]]
[[ug:پارس تىلى]]
[[uk:Перська мова]]
[[ur:فارسی زبان]]
[[uz:Fors tili]]
[[vi:Tiếng Ba Tư]]
[[war:Pinersyano]]
[[yi:פערסיש]]
[[yo:Èdè Pẹ́rsíà]]
[[zh:波斯语]]
[[zh-min-nan:Pho-su-gí]]

Versión d'o 19:17 8 mar 2013

Articlo d'os 1000

Plantilla:Luenga

O persa ye una luenga indo-europea parlata en Irán, Afganistán, Tachiquistán, Uzbekistán, Bahrein, Iraq, Azerbaichán, Armenia, Cheorchia, o sud de Rusia y países vicins. Ye una luenga indoeuropea d'a branca irania con una tradición historica luenga que se remonta a lo Imperio Aquemenida, unas quantas fases lingüisticas (persa antigo, persa meyo u pahlavi, persa clasico y persa contemporanio), y diferents formas standard actuals (persa en Irán, dari en Afganistán, y tachico en Asia Central)

En as luengas europeas occidentals bi ha parabras persas trasmesas por l'arabe como aixedrez, azul, narancha, espinayes y alfaz.

Historia

O persa antigo s'escribiba en tiempos d'o Imperio Aquemenida, o persa meyo u pahlavi s'escribiba en tiempos d'o Imperio Sasanida. Entre meyo a luenga d'a cort d'a dinastía Arsacida en tiempos d'o Imperio Parto estió o parto, tamién iranián pero d'atra branca adintro d'as luengas iranianas.

Dende a conquiesta islamica, o persa s'encomenzó a escribir con alfabeto arabe y esdevinió a principal luenga en Corastén y Transoxiana, a on naixió o persa clasico.[1] O primer gran escritor en persa clasico estió Firdusi, un poeta epico Corastení de fins d'o sieglo X y principios d'o sieglo XI. O persa clasico esdevinió una luenga de cultura y que mantenió o suyo prestichio entre os selchuzidas, otomans, grans mogols y khans uzbecos, que teneban clases dirichents d'orichen turquico. O turco otomán teneba muitas parolas ampradas d'o persa clasico que en tiempos de Kemal fuoron sustituitas por parolas d'orichen turquico.

Dende a capital Teherán se fue oficializando en Irán china chana l'uso d'o persa contemporanio con a prensa y l'amostranza. O estandard persa que ye cooficial en Afganistán ye conoixito como dari y se considera mes puro y arcaizant.[1] Dende os anyos 1930 se facioron importants campanyas d'alfabetización en Tachiquistán prenendo l'alfabeto cirilico, en parti por motivos lingüisticos (l'alfabeto cirilico, como l'alfabeto latín y o griego, son más adaptatos a las luengas indoeuropeas, con más variedat de vocals que as semiticas), y en parti por motivos politicos. En ixa epoca la luenga principió a decir-se tachico.

Referencias

  1. 1,0 1,1 Jean Sellier y André Sellier. Atlas de los pueblos de Oriente. Acento Editorial p 115