Capital (politica)

Iste articlo ye sobre o concepto politico de capital. Ta atros usos se veiga capital.

Imachen:Capital not largest city.PNG

Estatos d'o mundo en os quals a capital no ye a ciudat más gran d'o país en numero d'habitants.

A Basilica de Nuestra Sinyora d'o Pilar y o puent de Piedra sobre o río Ebro en Zaragoza, a capital d'Aragón.

En termins de Politica, se clama capital, ciudat capital u capital politica a la ciudat u lugar a on ye a seu d'as institucions de gubierno d'un país, rechión, comarca o qualsiquier belatra administración territorial. Asobén a ciudat capital ye amás a ciudat con mayor población d'o territorio en qüestión, encara que no siempre ye asinas.

Sindembargo, ye posible que en un estato bi haiga más d'una capital, en función d'os diversos poders seguntes a división de poders. Asinas, puet haber una capital ta o poder chudicial u ta o poder lechislativo diferent d'a capital d'o poder executivo. Amás, a capital economica puet estar diferent a las capitals anteriors.

Historicament, en os países d'Europa o concepto de capital naixió quan as cortz d'os monarcas s'establioron en un lugar concreto, albandonando a suya transuancia u itinerancia por o suyo reino en función d'os recursos economicos disponibles.

A vegatas, quan s'estableix un nuevo país a suya capital ye una ciudat nueva, ta que no i haiga vinclos con o pasato. Iste ye o caso d'os Estatos Unitos, en que a capital ye a ciudat de Washington, creyata ta evitar enfrentamientos entre as ciudatz d'o nuevo estato dimpués d'a Guerra d'a Independencia d'os Estatos Unidos; y tamién de Brasil, que creyó a ciudat de Brasilia ta promover o desembolique d'o interior d'o país.

Antiparte, a capital asobén esdevién una ciudat que concentra a mayor parti d'os servicios, actividatz economicas y de población d'o territorio, y por ixa causa puet esdevenir una ciudat macrocefalica. Iste ye o caso d'a ciudat de Zaragoza en Aragón, que concentra, alto u baixo, a metat d'a población aragonesa y amás a seu social d'as suyas prencipals institucions politicas, administrativas, economicas, periodisticas y socials d'o país.

Etimolochía

L'orichen d'a palabra ye a voz latina caput (capeza en aragonés), fendo referencia a que ye o puesto an que i son as principals institucions politicas. En aragonés meyeval se deciba cabeza u cabo, tarcual veyemos en textos como a "Cronica de Sant Chuan d'a Penya", en "Historia contra los paganos" y en la "Grant Cronica d'Espanya":

Et depues de la muert de aquesti, regnó su fillo Ragaredo el qual fué católico rey et gitó toda la error arriana de su Regno, et fizo cabo de su tierra la ciudat de Toledo. Et depues regnó su fillo Liuba;

Muerto Nino Semiramis su muller romaniendo regina de toda Asia reparo et restauro la ciudat de Babilonia et fizo la cabeça del regno assirio

q(u)ando la ciudat cabeça de todas las gentes ardio de tan grant fuego de mortaldades el qual senyal fue aquesti que primerame(n)t que fuesse la mortaldat aparescio que ardiesse todo el cielo

Se veiga tamién

• Lista de capitals d'estatos independients.