Diferencia entre revisiones de «Fraxinus excelsior»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.7.3) (Bot: Modificando gl:Freixo por gl:Freixo común
Legobot (descutir | contrebucions)
m Bot: Migrating 43 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q156907 (translate me)
Linia 32: Linia 32:
[[Categoría:Árbols distribuitos por Aragón]]
[[Categoría:Árbols distribuitos por Aragón]]
[[Categoría:Árbols caducifolios]]
[[Categoría:Árbols caducifolios]]

[[ar:مران عالي]]
[[ast:Fraxinus excelsior]]
[[az:Adi göyrüş]]
[[bat-smg:Ousis]]
[[bg:Планински ясен]]
[[ca:Freixe de fulla gran]]
[[cs:Jasan ztepilý]]
[[cv:Каврăç]]
[[da:Almindelig Ask]]
[[de:Gemeine Esche]]
[[en:Fraxinus excelsior]]
[[eo:Ordinara frakseno]]
[[es:Fraxinus excelsior]]
[[et:Harilik saar]]
[[eu:Lizar arrunt]]
[[fa:زبان گنجشک]]
[[fi:Saarni]]
[[fr:Frêne élevé]]
[[fy:Esk]]
[[gd:Uinnseann]]
[[gl:Freixo común]]
[[gv:Unjin (billey)]]
[[hsb:Wšědna jaseń]]
[[hu:Magas kőris]]
[[it:Fraxinus excelsior]]
[[lt:Paprastasis uosis]]
[[lv:Parastais osis]]
[[nl:Es (plant)]]
[[nn:Ask]]
[[no:Ask]]
[[pl:Jesion wyniosły]]
[[pms:Fraxinus excelsior]]
[[pt:Freixo]]
[[ru:Ясень обыкновенный]]
[[simple:European Ash]]
[[sl:Beli jesen]]
[[sr:Бели јасен]]
[[sv:Ask (träd)]]
[[tr:Adi dişbudak]]
[[uk:Ясен звичайний]]
[[vec:Fràsene]]
[[vep:Sarnipu]]
[[zh:欧洲白蜡树]]

Versión d'o 15:17 8 mar 2013

Fraixin

Fraxinus excelsior
Dominio: Eukaryota
Reino: Plantae
División: Magnoliophyta
Clase: Magnoliopsida
Orden: Lamiales
Familia: Oleaceae
Chenero: Fraxinus
Especie: F. excelsior
Nomenclatura binominal
Fraxinus excelsior
L.

Fraxinus excelsior (L., 1758), conoixito popularment como fraxín/o u fráixen ye un árbol d'a familia d'as oliacias. Os dos nombres populars d'esta especie conoixen diferents variants foneticas en tot l'Alto Aragón, anque de forma aproximativa se'n podese decir que la primera ye preponderant en a metat occidental d'o territorio, y la segunda en a oriental.

Descripción

Lo fraixín ye un árbol alto, capaz de plegar t'os 40 m y 1 de diametro, d'una crosta grisenca que se fende con es anyos. Caducifolio, as suyas fuellas, pinnaticompuestas con entre 7 y 15 foliolos, amesuran de 20 ta 35 cm, y son d'as zagueras en ubrir-se de primavera y d'as primeras en cayer-se d'agüerro si bi ha bella chelata guaire luego. As chemas son negras, a diferiencia d'as pardas d'altras especies de fráixins. As flors, d'un porpra escuro y sin de petalos, s'ubren d'antis que no las fuellas, estando las fembras una mica més luengas.

Habitat

L'árbol creix per quasi tota Europa (defueras d'a faixa més septentrional d'Escandinavia y d'a faixa més meridional d'a Europa mediterrania) y en bells puestos d'Asia occidental.

Usos

A fusta de fraixín ye estata tradicionalment usata en Europa como material ta fer arcos, mangos de ferramientas, gayatas u raquetas de tenis, entre altras cosas, gracias a la suya alta flexibilidat y resistencia. Tamién s'ha feito servir t'os fogarils perque crema prou bien dica quan que ye plegata de tallar.

Curiosidatz

L'árbol da nombre a bells toponimos; ixemplos en son Fraxén (en a val de Broto, comarca aragonesa de Sobrarbe), Lo Fraxno en a Comunidat de Calatayú, La Fraixneda en o Matarranya u la ciudat californiana de Fresno (que ye «fraixin» en castellán). Plantilla:Destacato