Diferencia entre revisiones de «Idioma serbocroata»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Xqbot (descutir | contrebucions)
m r2.7.3) (Bot: Modificando li:Servokroatisch por li:Servo-Kroatisch
Legobot (descutir | contrebucions)
m Bot: Migrating 75 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9301 (translate me)
Linia 148: Linia 148:
[[Categoría:Luengas eslavas|Serbocrovata]]
[[Categoría:Luengas eslavas|Serbocrovata]]
[[Categoría:Idioma serbocrovata|*]]
[[Categoría:Idioma serbocrovata|*]]

[[af:Serwo-Kroaties]]
[[ar:لغة صربية كرواتية]]
[[arz:صربى- كرواتى]]
[[ast:Serbocroata]]
[[az:Serb-xorvat dili]]
[[be:Сербскахарвацкая мова]]
[[be-x-old:Сэрбскахарвацкая мова]]
[[bg:Сърбохърватски език]]
[[bn:সার্বো-ক্রোয়েশীয়-বসনীয় ভাষা]]
[[bs:Srpskohrvatski jezik]]
[[ca:Serbocroat]]
[[cs:Srbochorvatština]]
[[csb:Serbòchòrwacczi jãzëk]]
[[cu:Срьбьскохръватьско ѩꙁꙑчьно събраниѥ]]
[[cy:Serbo-Croateg]]
[[da:Serbokroatisk (sprog)]]
[[de:Serbokroatische Sprache]]
[[dsb:Serbisko-chorwatska rěc]]
[[eml:Sèrb-Cruàt]]
[[en:Serbo-Croatian]]
[[eo:Serbokroata lingvo]]
[[es:Idioma serbocroata]]
[[et:Serbia-horvaadi keel]]
[[eu:Serbokroaziera]]
[[fa:زبان صربی کرواتی]]
[[fi:Serbokroaatin kieli]]
[[fr:Serbo-croate]]
[[ga:An tSeirbea-Chróitis]]
[[gl:Lingua serbocroata]]
[[he:סרבו-קרואטית]]
[[hi:सर्बी क्रोएशियन भाषा]]
[[hif:Serbo-Croatian]]
[[hr:Srpskohrvatski jezik]]
[[hsb:Serbiskochorwatšćina]]
[[hu:Szerbhorvát nyelv]]
[[id:Bahasa Serbo-Kroasia]]
[[it:Lingua serbo-croata]]
[[ja:セルビア・クロアチア語]]
[[ka:სერბულ-ხორვატული ენა]]
[[ko:세르보크로아트어]]
[[la:Lingua Serbocroatica]]
[[lad:Lingua Serbo-Kroatia]]
[[li:Servo-Kroatisch]]
[[lt:Serbų-kroatų kalba]]
[[lv:Serbohorvātu valoda]]
[[mk:Српскохрватски јазик]]
[[mr:सर्बो-क्रोएशियन भाषा]]
[[ms:Bahasa Serbo-Croatia]]
[[nds:Serbokroaatsch]]
[[nl:Servo-Kroatisch]]
[[nn:Serbokroatisk]]
[[no:Serbokroatisk]]
[[oc:Sèrbocroat]]
[[pl:Język serbsko-chorwacki]]
[[pnb:سرب کروشیائی]]
[[pt:Língua servo-croata]]
[[qu:Sirbu hurwat rimay]]
[[ro:Limba sârbocroată]]
[[ru:Сербохорватский язык]]
[[sc:Limba serbocroata]]
[[sh:Srpskohrvatski jezik]]
[[sk:Srbochorvátčina]]
[[sl:Srbohrvaščina]]
[[sq:Gjuha serbokroate]]
[[sr:Српскохрватски језик]]
[[sv:Serbokroatiska]]
[[sw:Kiserbokroatia]]
[[ta:செருபோகுரோவாசிய மொழி]]
[[tg:Забони сербу хорватӣ]]
[[tr:Sırp-Hırvatça]]
[[udm:Сербохорват кыл]]
[[ug:سېربو-كرودىيىلىكلەر تىلى]]
[[uk:Сербохорватська мова]]
[[vi:Tiếng Serbia-Croatia]]
[[zh:塞尔维亚-克罗地亚语]]

Versión d'o 14:53 8 mar 2013

Plantilla:Luenga indoeuropeya

O serbocrovate u serbocrovata ye una luenga eslava charrata en Serbia, Croacia, Montenegro y Bosnia.

O termin serbocrovate no s'emplega guaire de traza oficial y cadagún d'os países gosa de dicir a la luenga oficialment con os nombres respectives de serbio, crovate, montenegrín u bosnián.

Variants

En o diasistema serbocrovate bi ha tres dialectos, que prenen a suya denominación por como dicen "qué". O stokavski lo charran los serbios, montenegrins y muitos crovates y bosnians musulmans. Como s'explicará, a fins d'o sieglo XIX fue esleito como luenga standard por estar común pa totas as nacionalidatz. En o norueste de Croacia se charra o kajkavski y en o sudueste, costa y islas de Dalmacia y en Istria se charra o cakavski. O standard stokavski que escriben y parlan oficialment os crovates se diferencia d'o estandard que escriben y parlan os serbios en a prenunciación d'una antiga vocal eslava (por eixemplo vreme se prenuncia en stokavski crovate vrijeme). Tamién bi ha esferencias lexicas como krup, ladfca y papir, cheosinonimos de hleb, fioka y hartija (“pan”, “caixón”, “hartija” en stokavski serbio).

Proceso d'estandarización

Os crovates escribiban con alfabeto latín en os dialectos propios stokavián de Dalmacia y kajkavián de Croacia central (una zona que recibiba o nombre de Croacia quan as atras rechions principals, Dalmacia y Eslavonia se nombraban a part). En o sieglo XVI y XVII a parla stokaviana de Dubrovnik tenió un progreso literario en o marco d'a Republica de Ragusa.

Dica prencipios d'o sieglo XIX a luenga escrita en Serbia yera a man d'o eslavo eclesiastico, diferiba d'a luenga charrata y s'escribiba en alfabeto cirilico.

A prencipios d'o sieglo XIX Ljudevit Gaj prenió o treballo de normalizar a luenga d'os crovates y prenió como referencia a parla stokaviana de Dubrovnik y no o kajkavián de Zagreb, y por os mesmos anyos Vuk Karadzic creyó a luenga escrita serbia basando-se en o dialecto stokavián.

D'esta traza as dos luengas escritas converchioron en una luenga sola normalizata, y en 1850 alcordoron de fer servir como referencia dentro d'o dialecto stokavián a parla ijekavski d'Herzegovina oriental, zona habitata por serbios que ye entre os crovates d'Herzegovina occidental y Dalmacia y os montenegrins. Se disposó que s'escribise librement en caracters latins u cirilicos. Yera naixito oficialment o idioma serbocrovata u croataserbio, por l'alcuerdo entre os filologos serbios y crovates.

Os primers problemas vinioron con a introducción d'os neolochismos. Os serbios no yeran reticents a prener-los de luengas foranas pero os crovates preferiban creyar parabras nuevas con radices eslavas. Dende ixe inte a penar que i heba una luenga escrita sola, n'existiba un uso serbio y un uso crovate

A fins d'o sieglo XX, dende a disolución de Yugoslavia en 1991, deixó d'haber-ie un organismo común ta o idioma, y prencipió asinas una diverchencia entre os dialectos seguntes cada país. Os nacionalistas bosnians-musulmans y crovates refusan hue d'aceptar que ye una misma luenga. Beluns presentan este feito como eixemplo de Secesionismo lingüistico.

Sistema d'escritura

O serbo-croata tien dos sistemas d'escritura l'alfabeto latino y l'alfabeto cirilico. O estandar croata usa nomás l'alfabeto latín y o estandar serbio n'usa os dos.

A escritura en os dos alfabetos ye fonetica de tot: a cada letra li corresponde un solo soniu. A correspondencia entre l'alfabeto latín y crovate, y o cirilico serbio ye total, y ye a siguient:

Cirilico Latín Cirilico Latín
А а A a      Н н   N n
Б б B b      Њ њ   Nj nj
В в V v      О о   O o
Г г G g      П п   P p
Д д D d      Р р   R r
Ђ ђ Đ đ      С с   S s
Е е E e      Т т   T t
Ж ж Ž ž      Ћ ћ   Ć ć
З з Z z      У у   U u
И и I i      Ф ф   F f
Ј ј J j      Х х   H h
К к K k      Ц ц   C c
Л л L l      Ч ч   Č č
Л љ Lj lj      Џ џ   Dž dž
М м M m      Ш ш   Š š
Wikipedia
Wikipedia
Ista luenga tien a suya propia Wikipedia. Puetz vesitar-la y contribuir en Wikipedia en Idioma serbocroata.

Bibliografía

Plantilla:Destacato