Diferencia entre revisiones de «Bangladesh»
m Robot Adhibito: gu:બાંગ્લાદેશ |
m r2.7.1) (Robot Adhibito: zea:Bangladesh |
||
Linia 320: | Linia 320: | ||
[[yi:באנגלאדעש]] |
[[yi:באנגלאדעש]] |
||
[[yo:Bangladẹ́shì]] |
[[yo:Bangladẹ́shì]] |
||
[[zea:Bangladesh]] |
|||
[[zh:孟加拉国]] |
[[zh:孟加拉国]] |
||
[[zh-min-nan:Bangladesh]] |
[[zh-min-nan:Bangladesh]] |
Versión d'o 22:19 5 feb 2013
Plantilla:Infobox País A Republica Popular de Bangladesh de Delwar Hasib (বাংলাদেশ en idioma bengalí) ye un país y estato d'o sud d'Asia en o subcontinent indio, que se troba rodiato por territorio indio excepto en a suya parte sudeste, que muga con Myanmar, y en o sud, a on muga con o golfo de Bengala. A mayor part d'a población d'o país ye d'etnia bengalí, fablants d'o idioma bengalí y de relichión musulmana. A suya capital de Bangladesh ye a ciudat de Dhaka, que ye amás a prencipal ciudat d'o país por o suyo numero d'habitants. Politicament, Bangladesh ye una democracia y s'estructura como una Republica Republica parlamentaria, estando actualment o suyo President Zillur Rahman y o suyo Primer menistro Sheikh Hasina. Bangladesh fa parte d'as Nacions Unitas, d'a Commonwealth dende 1972, de l'Asociación Sud-asiatica t'a Cooperación Rechional, d'a Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation y de l'Organización t'a Cooperación Islamica.
A suya población ye de 153.546.900 d'habitants (2008) en una superficie de 147.570 km², con una densidat de población de 1.147 hab/km². Ye o ueiteno país con mas población d'o mundo y tamién uno d'os estatos con mayor densidat de población.
As suyas mugas actuals s'establioron en 1947 quan se produció a Segunda partición de Bengala entre India y Pakistán, quan Bangladesh formaba part d'iste segundo estato baixo o nombre de Pakistán Oriental. O país proclamó a suya independencia de Pakistán o 26 de marzo de 1971, feito que reconoixió a comunidat internacional o 16 d'aviento de 1971.
Dende o punto d'anvista cheografico, Bangladesh se troba situato en o delta d'o río Ganges, a on iste desaugua en o golfo de Bengala. Iste feito determina a gran riqueza agricola natural d'o país, encara que tamién tiene conseqüencias en forma de desastres naturals asociatos a las creixitas d'o río Ganges u de bell un d'os suyos afluyents.
Historia
Antiguidat
Os repuis de civilización mas antigos que s'han trobato en la rechión de Bengala datan de fa quatre mil anyadas,[1] quan a rechión yera poblata por os pueblos dravidicos, pueblos tibeto-birmans y pueblos austro-asiaticos. No se conoixe l'orichen exacto d'a palabra "Bangla" u "Bengala", encara que se creye que deriva de "Bang", que ye o nombre d'una tribu de parla dravida que s'establió en a rechión alto u baixo en l'anyo 1000 aC.[2]
En ista redolada, o reino de Gangaridai se i establió dende finals d'o sieglo VII aC, encara que dimpués s'adhibió a o reino de Bihar, ta rematar en quedar en mans d'o ser sometidos por los imperios de Mágadha, Nanda, Maurya y Sunga. Dende o sieglo III dica o sieglo VI dC, Bengala fació parte d'os imperios Gupta y Harsha Vardhana. Dimpués d'a caita d'iste zaguero, un líder bengalí dito Shashanka fundó un reino de curta durada en Bengala, estando asinas Shashanka considerato como o primer rei independient en a historia de Bangladesh.
Edat Meya
Dimpués de un periodo de desórdens, a dinastía budista d'os Pala gubernó a rechión mientres quatrecientos anyos, que continoron con un reinato mas corto d'a dinastía hindú d'os Sena. L'Islam l'introducioron en Bengala en o sieglo XII comerciants musulmans y misioners sufís; as conquiestas musulmanas posteriors aduyoron a difundir l'Islam por toda la redolada.[3]
En 1204, Bakhtiar Khilji, un cheneral turquico, redotó a Lakshman Sen, d'a dinastía Sena, y conquerió a mayor parte de Bengala. Dende alavez, qui gubernó a rechión estioron una serie de dinastías de soldáns y sinyors Bhuiyan. En o sieglo XVI, o Imperio mogol conquerió o territorio de Bengala, mientres que Dhaka esdevenió un important centro de l'administración mongola.
Os comerciants europeus i plegoron a finals d'o sieglo XV, y a suya influencia creixió dica que a Companyía Britanica d'as Indias Orientals obtenió o control de Bengala dimpués d'a batalla de Plassey en 1757.[4] A sangrienta rebelión de 1857, conoixita como a rebelión d'os cipayos, comportó a transferencia de l'autoridat dende a Companyía enta la corona britanica, con un virrei britanico que administraba o territorio.[5] Mientres o dominio colonial, as fambres estioron una constant, encluyendo-ie a conoixita como gran fambre de Bengala de 1943, mientres a Segunda Guerra Mundial, que fació mas de 3 millons de muertes.[6]
O sieglo XX
Entre 1905 y 1911, se fació una primera partición de Bengala, que fracasó, y que prebaba de dividir ixa provincia d'o Raj britanico en dos zonas, estando-ne Dhaka a capital d'a zona oriental.[7] Quan en 1947 o Imperio bitanico concedió a independencia y se dividió a India seguntes ascreyencias relichiosas d'os suyos habitants, en a dita partición d'a India, se fació a segunda partición de Bengala: a suya parte occidental s'integró en a India y la suya parte oriental s'adhibió a Pakistán, esdevenindo-ne una provincia dita Bengala Oriental (y que dimpués fue renombrata como Pakistán Oriental), con a suya capital en Dhaka.[8]
O Pakistán Oriental
Asinas, quan se produció a descolonización d'a India en 1947 as zonas d'ixe país con mayoría musulmana s'organizoron formando un estato dito Pakistán, pero ixas rechions no teneban continuidat territorial, y Bengala Oriental, una parte d'o estato de Bengala con mayoría musulmana, esdevinió o Pakistán Oriental como parte d'o nuevo estato de Pakistán, tenendo a suya capital en Dhaka.
Ya en os primers anyos d'independencia encomenzoron os conflictos politicos con Pakistán Occidental, a on se trobaban os centros de decisión politica d'o nuevo estato:
- A clase politica d'o Pakistán Occidental con 34 millons dominaba a vida politica d'o país encara que o Pakistán Oriental yera més poblato, con 42 millons.
- O estato pakistaní obteneba a mayor part d'os recursos d'exportacions d'o Pakistán Oriental, o chute en particular, pero no invertiba guaire en a suya rechión més productiva.
- O Gubierno pakistaní prebó de fer de l'urdú a luenga nacional d'os musulmans pakistanís y la oficial, feito que provocó riotas en Dhaka dende 1952 y a formación d'un movimiento d'autodefensa bengalí, que se tornará autonomista.
En 1950 se fació una important reforma agraria en Bengala Oriental, en abolir-se o sistema feudal zamindar que dica l'inte existiba en o territorio.[9] Sindembargo, a tamas d'a importancia economica y demografica d'a parte este, o gubierno y o exercito de Pakistán se trobaban dominatos mas que mas por as clases altas d'a parte ueste. O Movimiento por a Luenga Bengalí de 1952 estió a primera manifestación d'a fricción que s'escayeceba entre as dos partes de Pakistán.[10]
O descontento con o gubierno central sobre as qüestions economicas y culturals continó aumentando mientres a siguient decada, estando alavez quan a Liga Awami amostró estar a voz politica d'a población de parla bengalí. En os anyos 1960 a Liga proclamó o Programa de Seis Puntos que preconizaba l'autonomía d'a rechión y en 1966, o suyo president Sheikh Mujibur Rahman fue engarcholato, no estando liberato dica 1969 dimpués d'un levantamiento popular que no teneba precedents en o país.
A guerra d'independencia
En marzo de 1971 encomenzó una represión contra os autonomistas bengalís que esdevinió o prencipio d'una guerra, a Guerra de liberación de Bangladesh (que en recibir os sublevatos l'aduya d'India esdevenió a Guerra indo-pakistaní de 1971, que remató o 16 d'aviento con a independencia de Pakistán Oriental con o nombre de Bangladesh, "Bengala Oriental". Mientres as luitas por a suya independencia, Bangladesh recibió tamién l'aduya diplomatica y economica d'a Unión Sovietica.
Cheografía
Bangladesh se troba situato en una plana formata por o delta d'o río Ganges, a on iste desaugua en o golfo de Bengala. Iste feito determina a riqueza agricola natural d'o país (os aluvions sedimentarios que alportan fan d'iste delta una d'as planas mas fértils d'o mundo), encara que tamién tiene conseqüencias en forma de desastres naturals asociatos a las creixitas d'o río Ganges u de bell un d'os suyos grans afluyents (o río Brahmaputra y o río Meghna, mas que mas). Nomás que quatre partes d'o país se troban fuera d'o delta d'o Ganges: a división de Sylhet a o noreste arredol d'a ciudat de Sylhet, a rechión montanyosa de Madhupur, a redolada de Chittagong Hill Tracts a o sudeste, y a redolada de Barind.
En trobar-se o país en un delta plano, a mayor parte d'o país se troba a menos de 12 metros d'altaria dencima d'o ran d'a mar y mesmo un 10% d'o suyo territorio se troba situato baixo o ran d'a mar, fendo-lo tamién muit vulnerable a inundacions por tifons u asociatas a la temporata d'os monzons, y fendo tamién que o país siga muit vulnerable dabant d'o escalfamiento global. Antiparte, o 80% d'a plevia se concentra de chunio a octubre, con os monzons, y nomás que o 20% d'a superficie d'o país se troba protechito d'as inundacions y poseye sistemas de drenache d'as auguas y de medios d'irrigación. Asinas, quantos desastres naturals s'han escaicito en o suyo territorio, destacando-ne en as zagueras anyadas o ciclón Bhola (1970, con 500.000 muertos), un desastre natural que ye en l'alazet d'a guerra que condució a la independencia de Bangladesh.
S'estima que alto u baixo o 50% d'o territorio de Bangladesh sería baixo las auguas d'o golfo de Bengala nomás que o nivel d'a mar creixese d'un metro. Os Sundarbans forman a mayor parte d'as tierras de costa d'o país, en una selva tropical declarata Patrimonio d'a Humanidat por a Unesco y que ye a mayor superficie de manglar d'o mundo, a on i vive una gran variedat d'especies animals y vechetals, destacando-ne o tigre de Bengala (Panthera tigris tigris), una subespecie d'o tigre (Panthera tigris) que se troba menazata d'extinción. Como curiosidat, a ciudat de Cox's Bazar, que se troba situata a o sudeste de Bangladesh, amán d'a muga con Myanmar, poseye una placha de 120 km de longaria, que ye asinas a placha de mayor longaria d'o mundo.
O clima de Bangladesh ye un clima tropical, con hibiernos suaves dende o mes d'octubre dica o mes de marzo, con un verano calido y humedo dende marzo dica chunio y con os monzons dende chunio dica octubre. Un feito que agrava las conseqüencias d'a suya climatolochía ye a deforestación en a cordelera de l'Himalaya, que ye o puesto a on i naixen os ríos que trescruzan Bangladesh, que fa quer as plevias pleguen en o delta con importants creixitas en os ríos y no pas como s'escayeceba d'antis mas, quan as auguas plegaban con creixitas menos intensas pero con mayor duración en o tiempo. Isto tamién agrava o fenomen d'a erosión en o país, que se troba tamién con importants problemas medio-ambientals por a suya propia deforestación. Si a ixo s'adhibe que as creixitas d'os ríos coinciden con a puyata d'a marea en un país plano de raso, se puet veyer qualas en son as conseqüencias en forma d'inundacions y d'atros desastres naturals, que plegan en o país cada anyada. Amás d'o ciclón Bhola en 1970, cal mencionar as inundacions de 1998, quan as plevias d'o monzón estioron muit intensas coincidindo amás con un deschelo important en a cordelera de l'Himalaya, prevocando asinas a muerte de mas de 1.000 presonas y a perduga d'a suya vivienda ta d'alto u baixo 30.000.000 de bengalís, amás d'a muerte d'alto u baixo 130.000 animals domesticos. Tamién o ciclón Sidr o 15 de noviembre de 2007 fació 3.300 muertos con unas perdugas economicas valoratas en 1.500 millons de dólars.
Politica de Bangladesh
Bangladesh ye, dende o punto d'anvista politico, una democracia y s'estructura como una Republica Republica parlamentaria, estando actualment o suyo President Zillur Rahman y o suyo Primer menistro Sheikh Hasina. Bangladesh fa parte d'as Nacions Unitas (dende 1974), d'a Commonwealth, de l'Asociación Sud-asiatica t'a Cooperación Rechional, d'a Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation y de l'Organización t'a Cooperación Islamica. Una d'as caracteristicas d'o país ye que o Islam ye oficialment a relichión d'estato.
Qualsiquier ciudadán mayor d'edat (a mayoría d'edat ye a las 18 anyadas) puet partecipar en os procesos electorals, eleindo-se cada 5 anyadas un Parlamento unicameral de 300 escanyos en circunscripcions uninominals, o Parlamento de Bangladesh. Ye iste Parlamento qui fa a elección d'o primer menistro (encara que formalment qui lo nombra ye o president de Bangladesh) y ye o primer menistro qui librement nombra a los miembros d'o Gubierno de Bangladesh.
Antiparte, o president de Bangladesh ye esleito por o Parlamento de Bangladesh, que tién a suya seu en o Jatiyo Sangshad, un edificio que se troba en a capital d'o país (Dhaka) y que ye obra de l'arquitecto Louis Kahn.
En 1972 se redactó y aprebó a Constitución de Bangladesh, que ye encara vichent (aunque se li han feito 14 enmiendas, bell unas prou importants.
O poder chudicial de Bangladesh s'estructura dende a Corte Suprema de Bangladesh, os chueces d'a quala los nombra o president d'o país.
Os dos principals partitos politicos son o Partito Nacionalista de Bangladesh (BNP), un partito dirichito por Khaleda Zia que troba os suyos aliatos entre os partitos islamistas (como o Jamaat-e-Islami Bangladesh y o Islami Okiya Jot); l'atro gran partito d'o país ye a Liga Awami dirichita por Sheikh Hasina Wajed, que gosa aliar-se con os partius de cucha u partidarios de solucions politicas laicas. O tercer partido d'o país ye o Partito Jatiya (JP), un partito amplament enfrontato con o BNP. En 2005 se prohibioron os partitos islamistas Jagrata Muslim Janata Bangladesh (JMJB) y Jama'atul Mujahideen Bangladesh (JMB), en atribuir-se-lis a comisión de quantos atentatos.
Esporte
A Chunta d'o Control d'Esportes de Bangladesh regula o funcionamiento de 29 federacions nacionals esportivas de Bangladesh. O esporte nacional ye o kabaddi, anque son muito mes populars o cricket y dimpués o fútbol. Atros esportes populars son o hockey sobre hierba, o tenis, o badminton, o balonmán, o voleibol, i l'aixedrez.
O equipe nacional de cricket se claseficó por primera vegada para o Campionato d'o Mundo de Cricket en l'anyo 1999, y dimpués ha millorato o suyo nivel ganando a seleccions de primer nível.
Ha partecipato en 7 edicions d'os Chuegos Olimpicos, encara que sin ganar denguna medalla.[11]
Vinclos externos
- Se veigan as imáchens de Commons sobre Bangladesh.
- (en) Pachina web oficial d'o Gobierno de Bangladesh.
Referencias
- ↑ (en) G. Bharadwaj: History of Bengal, capítol The Ancient Period, 2003, B.R. Publishing Corp.
- ↑ (en) James Heitzman y Robert L. Worden : Bangladesh: A country study, capítol Early History, 1000 B.C.-A.D. 1202, ed. Library of Congress, 1989ISBN 8290584083
- ↑ (en) R. Eaton: The Rise of Islam and the Bengal Frontier, 1996, ed. University of California Press, ISBN 0-520-20507-3
- ↑ (en) C. Baxter: Bangladesh, from a Nation to a State, ed. Westview Press, 1997, ISBN 0-8133-3632-5
- ↑ Baxter, pp. 30–32.
- ↑ (en) Amartya Sen: Poverty and Famines, Oxford University Press, 1973, ISBN 0-19-828463-2
- ↑ Baxter, pp. 39–40.
- ↑ (en) L. Collins y D. Lapierre: Freedom at Midnight, Vikas Publishers, Nueva Delhi, 1986, 18ena edición, ISBN 0-7069-2770-2
- ↑ Baxter, pachina 72.
- ↑ Baxter, pp. 62–63.
- ↑ (en) Bangladesh en os Chuegos Olimpicos
Estaus d'Asia |
Afganistán | Arabia Saudita | Armenia1 | Azerbaichán1 | Bahrein | Bangladesh | Birmania | Bután | Brunei | Cambocha | Cazaquistán1 | Cischordania2 | Corea d'o Norte | Corea d'o Sud | Chapón | Cheorchia1 | Republica Popular de China | Republica de China (Taiwan) | Chipre1 | Chordania | Echipto | Emiratos Arabes Unius | Francha de Gaza2 | Filipinas | India | Indonesia | Irán | Iraq | Israel | Kirguizistán | Kuwait | Laos | Liban | Malaisia | Maldivas | Mongolia | Nepal | Omán | Pakistán | Qatar | Rusia1 | Singapur | Sri Lanka | Siria | Tachiquistán | Tailandia | Timor Oriental | Turquía1 | Turkmenistán | Uzbekistán | Yemen | Vietnam |
Dependencias: Akrotiri y Dhekelia | Hong Kong | Islas Cocos | Isla de Nadal | Macau | Territorio Britanico de l'Ocián Indico |
1 Perteneix a Europa por razons culturals y historicas, pero cheograficament ye en Asia. 2 Territorios controlaus por Israel y gubernaus por l'Autoridat Palestina. |