Imperio Romano

Plantilla:Estato desapareixito O Imperio Román ye succesor d'a Republica Romana y la zaguera etapa de Roma, que abraca dende o mandato d'Augusto (chinero d'o 27 antes de Cristo) dica a caita final de Romulo Augustulo (476 dimpués de Cristo) en Occident, y dica la caita de Costantinoble (1453 dimpués de Cristo) en Orient.

O mundo román de feito se fixa en ista epoca an que o territorio y o dreito alcanzan a mayor expansión y gloria. As succesions d'emperadors unas vegadas pacificas y un atras violentas caracterizan a evolución d'o imperio.

O territorio controlato por o Imperio Román yera buena part d'a Cuenca Mediterrania y d'Europa Occidental.

Os historiadors dividen a historia d'o Imperio Román en "Alto Imperio" y "Baixo Imperio". L'Alto Imperio ye un periodo entre l'anyo 14 y l'anyo 285. O Baixo Imperio ye un periodo prou diferent de l'anterior que encomienza en l'anyo 285 con o mandato de Dioclecián y remata con a fin d'o imperio en l'anyo 476 y se diferencia d'o periodo anterior por cambios en a ideyolochía d'o poder, en l'administración y en a composición social.

A División d'o Imperio Román

Costantín, dimpués de vencer a Licinio (324) establió a suya residencia en Bizancio chunto con o consello d'o imperio y l'11 de mayo de 330 Bizancio fue designata nueva capital d'o imperio. En 395, quan morió Teodosio o Imperio quedó dividito en dos partz ya de pa cutio: o d'occident pa Honorio y o d'orient pa Arcadio. Esleyoron Bizanzio como nuclio politico d'a part oriental por razons d'estratechia, economía y política: aturar l'amenaza creixient que costituiban os godos y os persans, y asegurar a continación d'os intercambeyos comercials entre Europa y Asia. Por atra part Italia yera en decadencia y as zonas grecoparlants d'orient encara yeran prosperas. Por dos sieglos os succesors de Costantín defendioron o cristianismo contra as herechías y o territorio román contra as invasions.

O Coloseu de Roma

Teodosio I fació d'o cristianismo a relichión d'estato prohibindo o politeísmo grecorromán. Os emperadors d'a dinastía teodosiana dioron a lo bispe de Costantinnoble una autoridat superior a los atros d'Orient, pero en os concilios d'Efeso (431) y Calcedonia (451) se facioron patents as profundas diferencias doctrinals d'os patriarcatos d'as atras metropolis romano-orientals. Como reflexo d'a baralla por o poder entre os bispes d'Antioquía, Aleixandría y Costantinnoble os bispes preneban doctrinas diferents que conduciban a la formación d'ilesias nacionals en rechions con muita población no helenizata u no romanizata de tot que deseyaban independizar-sen. Por atra parte tamién bi heba rivalidat con Roma. En 482 o Pontífiz román escomulgó a lo patriarca de Costantinnoble.

Pa librar-se d'os invasors godos y hunnos os emperadors d'orient a més de fer servir as armas, tamién facioron servir a diplomacia: lis pagaban tributo u los adrezaban ta Italia. D'esta traza quan morió Anastasio en 518, o Imperio Román d'Orient se manteneba entero pero o Imperio Román d'Occident yera ocupato por diferents pueblos barbaros: o Imperio Román d'Orient sacrificó Occident pa salvar-se d'os barbaros.

Veyer tamién

• Lista d'emperadors romans

Vinclos externos

• Se veigan as imáchens de Commons sobre o Imperio Román.
• (ca) Información d'o Imperio Román.
• (en) Historia d'o Imperio Román.