Diferencia entre revisiones de «Panamá»
m Robot Adhibito: bxr:Панама |
m r2.7.3) (Bot: Modificando ckb:پاناما por ckb:پەنەما |
||
Linia 151: | Linia 151: | ||
[[ce:Панама]] |
[[ce:Панама]] |
||
[[ceb:Panama]] |
[[ceb:Panama]] |
||
[[ckb: |
[[ckb:پەنەما]] |
||
[[crh:Panama]] |
[[crh:Panama]] |
||
[[cs:Panama]] |
[[cs:Panama]] |
Versión d'o 11:01 15 chi 2013
A Republica de Panamá (en castellán Republica de Panamá) ye un país, o mas meridional d'America Central. Se troba situato en o istmo que conecta Norteamerica y Sudamerica, mugar a o norueste con Costa Rica, a o sudeste con Colombia, a o norte con a Mar Caribe y a o sud con l'ocián Pacifico. A suya capital ye a Ciudat de Panamá. Os espanyols explororon Panamá y creyoron asentamientos en o sieglo XVI, durando a suya presencia dica 1821 quan s'independizó y s'unió a Nueva Granada, Ecuador, y Venezuela - formando a Republica d'a Gran Colombia. Quan ista se disolvió en 1830, Panamá continó fendo parti de Colombia. Con o refirme d'os Estatos Unitos, Panamá s'independizó de Colombia en 1903. A Canal de Panamá fue construyito entre 1904 y 1914 por incheniers d'as Fuerzas Armatas estatounitenses. En 1977, se sinyó un alcuerdo por o que se transferiría de tot o control d'a Canal por parti d'os Estatos Unitos a o gubierno de Panamá antis de rematar o sieglo.[1]
Os ingresos provenients d'os peaches que se pagan en a canal representan actualment una parti important d'o PIB d'o país. Panamá representa a tercera u quatrena mayor economía d'America Central y[2] tien o mayor creiximiento economico y a mayor renta per capita d'ista rechión.[3][4] En 2010 Panamá se trobaba en a 4ena posición entre os países latinamericans en termins de desembolique humán, y a 54ena en tot o mundo.[5]
En 2010 Panamá yera a segunda economía mas competitiva de Latinamerica seguntes o Endice de Competitividat Global d'o Foro Economico Mundial (FEM).
Panamá tien a mayor selva pluvial d'o hemisferio occidental fueras d'a selva amazonica, trobando-se-ie una gran variedat de plantas tropicals, animals y muixons - beluns d'os qualos no se pueden trobar en garra atro puesto d'o mundo.[6]
A suya población ye de 3.405.813 habitants en una superficie de 78.200 km², con una densidat de población de 44 hab./km².
Organización territorial
Panamá se divide politicament en 9 provincias y 3 comarcas indichenas de ran provincial. As provincias, a la vegada, son integratas por 75 municipios y istos en 620 correchimientos, d'os qualos dos son comarcas indichenas a o ran de correchimiento.
As provincias son:
As comarcas indichenas con ran provincial son:
As comarcas indichenas con ran de correchimiento son:
- Kuna de Madugandí aintro d'a provincia de Panamá.
- Kuna de Wargandí aintro d'a provincia de Darién.
Cheografía
A Republica de Panamá ye una fraixa istmica con un superficie total de 75.517 km². Os puntos mas elevatos son o vulcán Barú con 3.475 m, o tozal de Fábrega amb 3.375 m, o Itamut con 3.280 m y o Echandi con 3.163. As islas prencipals son Coiba, Del Rey y Cebaco. Os lacos mas grans son o Gatun con 423,15 km² y o Bayano con 185,43 km². O río mas important d'o territorio debito a o suyo impacto en a economía ye o Chagres, vital ta o funcionamiento d'a canal y Panamá.
Panamá forma un puent natural que une os subcontinent norteamericán y sudamericán. A caracteristica dominant d'a topografía d'o país ye a sierra central que forma a división continental. Ista división no fa pas parti d'as grans cordeleras de Norteamerica y nomas amán d'a muga de Colombia as sierras se relacionan con o sistema d'os Andes de Sudamerica. A sierra que divide o país ye a Sierra de Talamanca amán d'a muga de Costa Rica. Mas enta l'este se convierte en a Sierra de Bascará y a porción amanata a la canal a sobén se diz a Sierra de Veraguas; en o suyo conchunto todas as sierras se conoixen como a "Sierra Central".[7]
Panamá se troba en a rechión tropical y un tercio d'a suya superficie ye cubierta de selvas tropicals, mientres que a resta s'ha convertito en territorio ta o cautivo y a ganadería en a rechió semiarida d'a peninsula d'Azuero.[7] O clima d'o país ye calido y humedo, pero moderato debito a os ocians.[7]
Demografía
En 2008 Panamá teneba una población de 3,45 millons d'habitants.[8] A mayoría d'a población, o 70% ye mestiza, mientres que o 20% ye amerindia u orichinarios d'as islas d'o Caribe u d'as dos ascendencias y un 10% ye d'ascendencia europea. A población amerindia encluye siet grupos indichenas: os emberá, os wounaan, os guayamí, os buglé, os kuna, os naso y os bribri. Mas d'a metat d'a población vive en a capital, a ciudat de Panamá y a suya aria metropolitana. O país ye o menos poblato de toz os países castellanoparlants.
A cultura y os costumbres son mas que mas caribenyos y espanyols. O castellán ye a luenga oficial y mas important. Alto u baixo un 40% d'a población parla o criollo, a mayoría en a ciudat de Panamá y as islas d'a costa d'o nordeste.[9][10] L'anglés se parla amplament en a costa y en os ambitos profesionals y de negocios.
Economia
(Pib)2011 = 30,676 millones de $(u.s.)(balboas) ppa 2011 = 9,006.95 $(u.s.)(balboas) 10.5% de crecimiento interanual activos del centro bancario internacional para el el cierre del año 2011 fue de: $81,675 millones% (u.s.) (balboas). grado de inversion BBB.
Cultura
Esporte
Panamá partecipa en os Chuegos Olimpicos de Verano dende 1928.
- En atletismo cal destacar a Lloyd La Beach, con dos medallas de bronze en os Chuegos Olimpicos de Londres 1948 en 100 y 200 metros lisos y Irving Saladino, campión olimpico de brinco de largaria en os Chuegos Olimpicos de Pekín 2008. Ye l'unica medalla olimpica d'oro de Panamá de totas as suyas partecipacions en os Chuegos Olimpicos. Tamién estió campión de Centroamerica en o 2006, campión Panamericano y campión d'o mundo en o 2007 y récord de Sudamerica de brinco de largaria con 8,73 metros.
- En o boxeyo destacan Roberto Durán dito "Man de Piedra Durán", y Eusebio Pedroza dito "Alacrán Pedrosa", campions mundials en as suyas respectivas categorias.
Vinclos externos
- Se veigan as imáchens de Commons sobre Panamá.
- Presidencia d'a Republica de Panamá.
- Menisterio d'Asuntos Foranos.
- Autoridad d'o Canal de Panamá.
- Instituto Panamenyo de Torismo (IPAT).
- Biblioteca Nacional de Panamá Ernesto J. Castillero R.
Referencias
- ↑ (en) "Error:
|títol=
no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html. - ↑ (en) "Error:
|títol=
no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2195.html. And: "Error:|títol=
no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html. See also: IMF.org - ↑ (en) "Error:
|títol=
no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". http://www.nationmaster.com/graph/eco_fin_con_exp_etc_ann_gro-consumption-expenditure-etc-annual-growth. - ↑ (en) "Error:
|títol=
no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". http://www.nationmaster.com/graph/eco_fin_con_exp_etc_con_2000_us_percap-constant-2000-us-per-capita. - ↑ (en) "Error:
|títol=
no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Complete.pdf. pp. 144 - ↑ (en) "Country profile: Panama". BBC News. 2010-06-30. http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1229332.stm.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 (es) Panama. Land and Resources. MSN Encarta.
- ↑ (en) Panama. People. The CIA Factbook.
- ↑ Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), (2005)
- ↑ (en) Languages of Panama. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version.
Estaus d'America Central |
---|
Belize | Costa Rica | El Salvador | Guatemala | Honduras | Nicaragua | Panamá |