Diferencia entre revisiones de «Ditrysia»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
EmausBot (descutir | contrebucions)
m r2.7.2+) (Bot: Modificando hu:Ditrysia por hu:Kettős ivarnyílásúak
EmausBot (descutir | contrebucions)
m r2.7.2+) (Robot Adhibito: uk:Ditrysia
Linia 53: Linia 53:
[[simple:Ditrysia]]
[[simple:Ditrysia]]
[[sv:Ditrysia]]
[[sv:Ditrysia]]
[[uk:Ditrysia]]

Versión d'o 18:58 9 chi 2013

Paixarela
Birabolas
Kamehameha
Reino: Animalia
Filo: Arthropoda
Clase: Insecta
Orden: Lepidoptera
Suborden: Ditrysia
Familias

Superfamilia Hesperioidea:
  Hesperiidae
Superfamilia Papilionoidea:
  Papilionidae
  Pieridae
  Nymphalidae
  Lycaenidae
  Riodinidae
  Libytheidae
  Lyceanidae

As paixarelas (tamién paixarellas) u birabolas (en singular, tamién birabolas), (scientificament Ditrysia) son un grupo natural d'insectos adintro d'es lepidopteros. Representan un clado a lo que no han dato categoría taxonomica, pero que incluye arredol d'o 98% d'as especies descritas de Lepidopters.

Tienen l'aparello vocal modificato que s'ha transformato enta una trompa, y as alas cobiertas d'escametas. En bi ha que son nocturnas y tamién diurnas.

Zoonimia

En aragonés bi ha diferents zoonimos pa os integrants d'este clado, pero basicament son variants de bola/boleta y de paixarela pa as familias diurnas y palometa pa as familias nocturnas.

O conchunto de variants bola, boleta, birabolas podrían estar muito antigas y tener conexión con o gallego bolboreta y con o portugués borboleta, que han quiesto relacionar con un hipotetico *BELBELLITA, formato a partir de BELLUS. bolondrina y bolandrina son propias de l'benasqués y compartitas con o catalán ribagorzán d'a redolata de Las Paúls.

O conchunto de variants arredol de paixarela presentan una distribución principalment centro-oriental y son: paharel, paharela, paharella, pasarella, pacharella, pahareta, paxarela, paxarelas, paxarella, paxareta y pasabela. Son claras derivacions d'o latín PASSER como a parola paixaro, y de feito beluna d'estas variats coincide con ciertas denominacions d'aus chicotas y con as laminerías que resultan d'escalfar cierta variedat de panizo.

En bella variant d'aragonés se solapan os dos tipos de denominación d'as formas diurnas, por eixemplo en chistabín tenemos pasabela y bola.