Diferencia entre revisiones de «Capital (politica)»
m Robot Adhibito: pa:ਰਾਜਧਾਨੀ |
Sin resumen de edición |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Imachen:Capital not largest city.PNG|thumb|350px|Estatos d'o mundo en os quals a capital no ye a ciudat más gran d'o país en numero d'habitants.]] |
[[Imachen:Capital not largest city.PNG|thumb|350px|Estatos d'o mundo en os quals a capital no ye a ciudat más gran d'o país en numero d'habitants.]] |
||
[[Imachen:Basilica del Pilar-sunset.jpg|thumb|350px|A [[Basilica de Nuestra Sinyora d'o Pilar]] y o [[Puent de Piedra (Zaragoza)|puent de Piedra]] sobre o [[río Ebro]] en [[Zaragoza]], a capital d'[[Aragón]].]] |
[[Imachen:Basilica del Pilar-sunset.jpg|thumb|350px|A [[Basilica de Nuestra Sinyora d'o Pilar]] y o [[Puent de Piedra (Zaragoza)|puent de Piedra]] sobre o [[río Ebro]] en [[Zaragoza]], a capital d'[[Aragón]].]] |
||
En termins de [[Politica]], se clama '''capital''', '''ciudat capital''' u '''capital politica''' a la [[ciudat]] u lugar a on ye a [[Seu social|seu]] d'as institucions de gubierno d'un país, rechión, comarca o qualsiquier belatra administración territorial. |
En termins de [[Politica]], se clama '''capital''', '''ciudat capital''' u '''capital politica''' a la [[ciudat]] u lugar a on ye a [[Seu social|seu]] d'as institucions de gubierno d'un país, rechión, comarca o qualsiquier belatra administración territorial. Asobén a ciudat capital ye amás a ciudat con mayor [[Población humana|población]] d'o territorio en qüestión, encara que no siempre ye asinas. |
||
Sindembargo, ye posible que en un estato bi haiga más d'una capital, en función d'os diversos poders seguntes a [[división de poders]]. Asinas, puet haber una capital ta o [[poder chudicial]] u ta o [[poder lechislativo]] diferent d'a capital d'o [[poder executivo]]. Amás, a capital [[Economía|economica]] puet estar diferent a las capitals anteriors. |
Sindembargo, ye posible que en un estato bi haiga más d'una capital, en función d'os diversos poders seguntes a [[división de poders]]. Asinas, puet haber una capital ta o [[poder chudicial]] u ta o [[poder lechislativo]] diferent d'a capital d'o [[poder executivo]]. Amás, a capital [[Economía|economica]] puet estar diferent a las capitals anteriors. |
||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
A vegatas, quan s'estableix un nuevo país a suya capital ye una ciudat nueva, ta que no i haiga vinclos con o pasato. Iste ye o caso d'os [[Estatos Unitos]], en que a capital ye a ciudat de [[Washington, DC|Washington]], creyata ta evitar enfrentamientos entre as ciudatz d'o nuevo estato dimpués d'a [[Guerra d'a Independencia d'os Estatos Unidos]]; y tamién de [[Brasil]], que creyó a ciudat de [[Brasilia]] ta promover o desembolique d'o interior d'o país. |
A vegatas, quan s'estableix un nuevo país a suya capital ye una ciudat nueva, ta que no i haiga vinclos con o pasato. Iste ye o caso d'os [[Estatos Unitos]], en que a capital ye a ciudat de [[Washington, DC|Washington]], creyata ta evitar enfrentamientos entre as ciudatz d'o nuevo estato dimpués d'a [[Guerra d'a Independencia d'os Estatos Unidos]]; y tamién de [[Brasil]], que creyó a ciudat de [[Brasilia]] ta promover o desembolique d'o interior d'o país. |
||
Antiparte, a capital |
Antiparte, a capital asobén esdevién una ciudat que concentra a mayor parti d'os servicios, actividatz economicas y de población d'o territorio, y por ixa causa puet esdevenir una ciudat ''macrocefalica''. Iste ye o caso d'a ciudat de [[Zaragoza]] en [[Aragón]], que concentra, alto u baixo, a metat d'a población aragonesa y amás a [[seu social]] d'as suyas prencipals institucions politicas, administrativas, economicas, periodisticas y socials d'o país. |
||
== Etimolochía == |
== Etimolochía == |
||
Versión d'o 19:33 22 avi 2012
- Iste articlo ye sobre o concepto politico de capital. Ta atros usos se veiga capital.
En termins de Politica, se clama capital, ciudat capital u capital politica a la ciudat u lugar a on ye a seu d'as institucions de gubierno d'un país, rechión, comarca o qualsiquier belatra administración territorial. Asobén a ciudat capital ye amás a ciudat con mayor población d'o territorio en qüestión, encara que no siempre ye asinas.
Sindembargo, ye posible que en un estato bi haiga más d'una capital, en función d'os diversos poders seguntes a división de poders. Asinas, puet haber una capital ta o poder chudicial u ta o poder lechislativo diferent d'a capital d'o poder executivo. Amás, a capital economica puet estar diferent a las capitals anteriors.
Historicament, en os países d'Europa o concepto de capital naixió quan as cortz d'os monarcas s'establioron en un lugar concreto, albandonando a suya transuancia u itinerancia por o suyo reino en función d'os recursos economicos disponibles.
A vegatas, quan s'estableix un nuevo país a suya capital ye una ciudat nueva, ta que no i haiga vinclos con o pasato. Iste ye o caso d'os Estatos Unitos, en que a capital ye a ciudat de Washington, creyata ta evitar enfrentamientos entre as ciudatz d'o nuevo estato dimpués d'a Guerra d'a Independencia d'os Estatos Unidos; y tamién de Brasil, que creyó a ciudat de Brasilia ta promover o desembolique d'o interior d'o país.
Antiparte, a capital asobén esdevién una ciudat que concentra a mayor parti d'os servicios, actividatz economicas y de población d'o territorio, y por ixa causa puet esdevenir una ciudat macrocefalica. Iste ye o caso d'a ciudat de Zaragoza en Aragón, que concentra, alto u baixo, a metat d'a población aragonesa y amás a seu social d'as suyas prencipals institucions politicas, administrativas, economicas, periodisticas y socials d'o país.
Etimolochía
L'orichen d'a palabra ye a voz latina caput (capeza en aragonés), fendo referencia a que ye o puesto an que i son as principals institucions politicas. En aragonés meyeval se deciba cabeza u cabo, tarcual veyemos en textos como a "Cronica de Sant Chuan d'a Penya", en "Historia contra los paganos" y en la "Grant Cronica d'Espanya":