Diferencia entre revisiones de «Companyía de Chesús»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Xqbot (descutir | contrebucions)
m r2.7.3) (Robot Adhibito: is:Jesúítareglan; cambios triviales
Sin resumen de edición
Linia 2: Linia 2:


A '''Companyía de Chesús''' (en [[idioma latín|latín]] ''Societatis Jesu'' S.J.) ye una [[orden relichiosa]] [[Catolicismo|catolica]] establita en [[1540]] por Inacio de Loyola, qui dimpués fue canonizato como [[Sant Inacio de Loyola]], y reconoixita por o [[Papa]] [[Pavlo III]] o [[27 de setiembre]] de 1540. Os miembros d'ista orden se conoixen popularment como los '''chesuitas'''. Con bells 20.000 miembros, ye a orden más gran d'a [[Ilesia catolica]] de l'actualidat. A suya estricta formación de más de 10 anyos (estudian filosofía y [[teolochía]], antimás de realizar "practicas" de diversa naturaleza y estudiar diferents luengas) fació que esdevenisen mientres más de quatro sieglos en os líders intelectuals d'o [[catolicismo]]. Os chesuitas realizan os tres [[voto]]s habituals d'a vida relichiosa (obedencia, pobreza y castidat), pero antimás, adhiben unatro voto d'obedencia a lo [[Papa|Papa de Roma]]. A Companyía de Chesús ha estato una organización relichiosa que ha vivito entre l'alabanza y a cretica, pero siempre en a polemica.
A '''Companyía de Chesús''' (en [[idioma latín|latín]] ''Societatis Jesu'' S.J.) ye una [[orden relichiosa]] [[Catolicismo|catolica]] establita en [[1540]] por Inacio de Loyola, qui dimpués fue canonizato como [[Sant Inacio de Loyola]], y reconoixita por o [[Papa]] [[Pavlo III]] o [[27 de setiembre]] de 1540. Os miembros d'ista orden se conoixen popularment como los '''chesuitas'''. Con bells 20.000 miembros, ye a orden más gran d'a [[Ilesia catolica]] de l'actualidat. A suya estricta formación de más de 10 anyos (estudian filosofía y [[teolochía]], antimás de realizar "practicas" de diversa naturaleza y estudiar diferents luengas) fació que esdevenisen mientres más de quatro sieglos en os líders intelectuals d'o [[catolicismo]]. Os chesuitas realizan os tres [[voto]]s habituals d'a vida relichiosa (obedencia, pobreza y castidat), pero antimás, adhiben unatro voto d'obedencia a lo [[Papa|Papa de Roma]]. A Companyía de Chesús ha estato una organización relichiosa que ha vivito entre l'alabanza y a cretica, pero siempre en a polemica.

==Os chesuitas en Aragón==
[[Imachen:Provincias Chesuitas.svg|250px|left|thumb|Provincias d'a Companyía de Chesús en Espanya.{{leyenda|#d87af0|[[Loyola]]}}{{leyenda|#11a7ce|[[Aragón]]}}{{leyenda|#ffd943|[[Tarraconense]]}}{{leyenda|#de8787|[[Betica]]}}{{leyenda|#5fd38d|[[Castiella]]}}]]

[[Aragón]] se clasifica aintro d'a provincia chesuitica d'Aragón que encluye amás o [[País Valencián]] y as [[Islas Balears]]. As localidatz a on se troba a presencia d'a Companyía de Chesús son [[Zaragoza]], [[Uesca]], [[Valencia]], [[Gandía]], [[Fontilles]], [[Alicant]] y [[Palma de Mallorca|Palma]]. En toda a provincia bi ha 6 colechios, con 500 profesors y quasi 7.000 alumnos.

===Historia===
En l'anyo [[1547]], [[Sant Inacio de Loyola]] establió a provincia d'Espanya, dimpués, en [[1554]] ista provincia se dividiría en dos, [[Aragón]] y [[Castiella]], fendo parti d'a provincia d'Aragón os Reinos d'[[Reino d'Aragón|Aragón]], [[Reino de Valencia|Valencia]] y [[Reino de Mallorca|Mallorca]] y o [[Prencipato de Catalunya]]. Dica [[1597]] ista provincia encluyiba tamién a isla de [[Cerdenya]]<ref>{{es}} [http://www.enciclopedia-aragonesa.com/voz.asp?voz_id=4043&tipo_busqueda=1&nombre=compa%F1ia%20de%20jes%FAs&categoria_id=&subcategoria_id=&conImagenes= Compañía de Jesús en GEA]</ref>. O gran promotor d'a orden en a Corona d'Aragón en istas primeras envueltas estió [[Sant Francisco de Borcha]], bisnieto de [[Ferrando II d'Aragón|Ferrando o Catolico]]. En [[1815]] tornarían a unir-se todas as provincias en Espanya, ta dividir-se atra vegada en [[1863]]. En [[1948]], [[provincia de Zaragoza|Zaragoza]], [[provincia de Uesca|Uesca]] y [[provincia de Teruel|Teruel]] pasan a fer parti d'a provincia de Castiella Oriental, chunto a [[Guipuzcua]], [[Navarra]], [[A Rioxa]] y [[provincia de Soria|Soria]]. A resta de provincias que feban parte d'a provincia d'Aragón se agrupan en una nueva, a Tarraconense. Ista rariza situación dura dica [[1962]], quan as provincias aragonesas quedan ya agrupadas como en l'actualidat.

A presencia d'a Companyía de Chesús en Aragón prencipia en [[1557]], con a fundación d'o ''Colechio d'a Purisma Concepción'' (dimpués de Sant Carlos) en Zaragoza. Bells anyos dimpués, en [[1584]] s'estableixe o ''Colechio de [[Calatayú]]'', en o puesto a on mas tardi, en [[1752]] se creyaría tamién o ''Real Seminario de Nobles d'a Inmaculata Concepción''. En os siguients anyos se creyarían en todo o reino mas colechios y residencias, como o ''Colechio de Sant Vicent Mártir'' (hue ''Hogar Doz'') en 1591 en [[Tarazona]], o ''Colegio de Sant Vicent'' en [[1605]] en Uesca, o ''Colechio de [[Graus]]'' en [[1652]], o ''Colechio d'Alagón'' en [[1688]], a ''Residencia de [[Fonz]]'' en [[1633]], o ''Colechio de [[Casp]]'' en [[1740]] y o ''Colechio de Teruel'' en [[1745]].

En [[1767]] [[Carlos III d'Espanya|Carlos III]] chita a os chesuitas d'Espanya. Por ixas envueltas yeran mas de 600 os chesuitas forachitatos por Carlos III en toda a provincia d'Aragón, d'os que nomas una quatrena parti yeran naixitos d'[[aragoneses|Aragón]]. Muitos d'istos chesuitas, mas de 50, morioron en a travesía entre Salou y Civitavecchia y atros muitos se secularizoron.

A restauración d'a Companyía de Chesus se produce entre [[1814]] por o papa Pío VII y [[1815]] por o rei [[Ferrando VII d'Espanya|Ferrando VII]], anyos dimpués en 1863 ye quan torna a creyar-se a provincia d'Aragón, que en iste periodo yera unita con Castiella formando a sola provincia d'Espanya. Como no se podioron recuperar os antigos biens anteriors a la expulsión, se creyan nuevas institucions. D'ixas envueltas son a ''Residencia de Graus'' ([[1816]]-[[1820]], [[1870]]-[[1873]]), a Residencia de Zaragoza ([[1856]]-[[1985]]) y o ''[[Colechio Jesús-María El Salvador|Colechio d'o Salvador]]'' de Zaragoza ([[1871]]). En l'anyo [[1877]] se creya en o Monesterio de Veruela o Noviciato d'a provincia d'Aragón, tornando-se o edificio ta o Estato en [[1971]]. Un anyo dimpués, en [[1878]], se creya a ''Residencia de Uesca''.

En [[1932]] se torna a disolver a Companyía mientres a [[Segunda Republica Espanyola]] y no ye dica [[1939]] quan os miembros d'a companyía tornan a las suyas antigas comununidatz y obras apostolicas. En os siguients anyos prencipian a establir-se nuevas obras como o ''Colechio Mayor Pignatelli'' ([[1954]]-[[1975]]), a ''Editorial Hechos y Dichos'' ([[1957]]-[[1984]]), a ''Residencia de Graus'' ([[1974]]-[[1978]]), ''Statio'' en o vico de [[La Jota]] ([[1976]]) y a ''Parroquia d'o Sagrato Corazón'' en [[Miraflors]] ([[1985]]-[[2000]]).

Os [[anyos 1970]] plegan con nuevos cambeos. En [[1970]] se treslada o ''Colechio d'o Salvador'' a l'actual edificio situato en [[vico d'a Romareda|a Romareda]], fusionando-se en [[1983]] con o ''Colechio de Jesús-María'' dica [[2011]]. En zaguerías de 1970 se produce tamién o treslato d'o Noviciato d'a Provincia dende Veruela enta a carrera Cheneral Mola de Zaragoza (hue [[Paseyo Sagasta]]) a on permaneixerá dica [[1977]] quan se torna a tresladar enta [[Benimámet]] ([[provincia de Valencia|Valencia]]). En [[1984]] s'inaugura o ''Noviciato Interprovincial Sant Chusé Pignatelli'' d'as provincias d'Aragón, Loyola y Tarraconense, pasando en [[2006]] a estar-lo de todas as provincias espanyolas. En ixe mesmo anyo prencipia a funcionar en o [[Centro Pignatelli]] (en o Paseyo Constitución de Zaragoza) o ''Seminario d'Investigación ta a Paz''.

Entre os chesuitas aragoneses mas destacatos se troban [[Sant Chusé de Pignatelli]] y [[Baltasar Gracián]]. Actualment, seguntes o catalogo chesuitico de l'anyo [[2000]] bi ha 227 chesuitas en a provincia d'Aragón, d'os que 43 serían [[aragoneses]]. Bi ha atros 145 destribuyitos por misions y atras provincias chesuiticas, d'os que 35 son naixitos d'Aragón. Entre as provincias de Uesca y Zaragoza bi ha 61 chesuitas, 34 d'ells han naixito d'Aragón. Muitos d'istos relichiosos residen en as diferents casas que tien a orden en o país, 6 d'ells viven en a Residencia de Uesca y 23 en o ''Colechio de Jesús-María El Salvador'', a on quasi a metat d'ells tamién treballan. Se troban tamién chesuitas en o ''Noviciato Sant Chusé Pignatelli'', casa común d'as provincias d'Aragón, Loyola y Tarraconense, con 4 chesuitas y 5 novicios; a ''Residencia y Parroquia d'o Sagrado Corazón'' con 8 chesuitas, a ''Residencia y Parroquia Nuestra Senyora de Belén'' con 6 chesuitas y 3 chesuitas en a Comunidat de «La Jota». En o ''Centro Pignatelli'' bi ha 10 jesuitas, 6 residents en o Centro y 4 d'atras casas que dirichen a ''Sección Academica'', o ''Seminario d'Investigación ta a Paz'', a ''Escuela de Pais'', a ''Comunidat de Chovens Centro-Pignatelli'', a ''Biblioteca y a Ilesia Sant Chusé Pignatelli'' y a ''Casa d'Eixercicios d'a [[Quinta Julieta]]'', con un equipe de 3 chesuitas y as Relichiosas Esclavas de Cristo Rei.

===Superiors provincials d'Aragón===
{| {{tablapolida}}
! Periodo
! Superior provincial
|-
| [[25 de chulio]] de [[1962]] - [[4 d'agosto]] de [[1964]]
| align=left | P. [[Manuel Marina Martín]] S.J.
|-
| [[4 d'agosto]] de [[1964]] - [[18 d'abril]] de [[1970]]
| align=left | P. [[Mariano Madurga Lacalle]] S.J.
|-
| [[18 d'abril]] de [[1970]] - [[14 de marzo]] de [[1976]]
| align=left | P. [[Ignacio Moragués Tamasó]] S.J.
|-
| [[14 de marzo]] de [[1976]] - [[13 d'abril]] de [[1980]]
| align=left | P. [[Lorenzo Ayerdi Chinestra]] S.J.
|-
| [[13 d'abril]] de [[1980]] - [[28 de chunio]] de [[1986]]
| align=left | P. [[Eduardo Serón Puértolas]] S.J.
|-
| [[28 de chunio]] de [[1986]] - [[21 de chunio]] de [[1992]]
| align=left | P. [[Francisco Javier García Forcada]] S.J.
|-
| [[21 de chunio]] de [[1992]] - [[11 de chunio]] de [[1998]]
| align=left | P. [[Julio Colomer Casanova]] S.J.
|-
| [[11 de chunio]] de [[1998]] - [[30 d'abril]] de [[2004]]
| align=left | P. [[Darío Mollá Llácer]] S.J.
|-
| [[30 d'abril]] de [[2004]] - [[30 de mayo]] de [[2010]]
| align=left | P. [[Carlos María Sancho de Claver]] S.J.
|-
| [[30 de mayo]] de [[2010]] - present
| align=left | P. [[Vicente Durá Garrigues]] S.J.
|}

==Referencias==
{{listaref}}


== Vinclos externos ==
== Vinclos externos ==

Versión d'o 13:59 3 nov 2012

Basilica de Sant Inacio en Loyola.

A Companyía de Chesús (en latín Societatis Jesu S.J.) ye una orden relichiosa catolica establita en 1540 por Inacio de Loyola, qui dimpués fue canonizato como Sant Inacio de Loyola, y reconoixita por o Papa Pavlo III o 27 de setiembre de 1540. Os miembros d'ista orden se conoixen popularment como los chesuitas. Con bells 20.000 miembros, ye a orden más gran d'a Ilesia catolica de l'actualidat. A suya estricta formación de más de 10 anyos (estudian filosofía y teolochía, antimás de realizar "practicas" de diversa naturaleza y estudiar diferents luengas) fació que esdevenisen mientres más de quatro sieglos en os líders intelectuals d'o catolicismo. Os chesuitas realizan os tres votos habituals d'a vida relichiosa (obedencia, pobreza y castidat), pero antimás, adhiben unatro voto d'obedencia a lo Papa de Roma. A Companyía de Chesús ha estato una organización relichiosa que ha vivito entre l'alabanza y a cretica, pero siempre en a polemica.

Os chesuitas en Aragón

Provincias d'a Companyía de Chesús en Espanya.

   Loyola

   Aragón

   Tarraconense

   Betica

   Castiella

Aragón se clasifica aintro d'a provincia chesuitica d'Aragón que encluye amás o País Valencián y as Islas Balears. As localidatz a on se troba a presencia d'a Companyía de Chesús son Zaragoza, Uesca, Valencia, Gandía, Fontilles, Alicant y Palma. En toda a provincia bi ha 6 colechios, con 500 profesors y quasi 7.000 alumnos.

Historia

En l'anyo 1547, Sant Inacio de Loyola establió a provincia d'Espanya, dimpués, en 1554 ista provincia se dividiría en dos, Aragón y Castiella, fendo parti d'a provincia d'Aragón os Reinos d'Aragón, Valencia y Mallorca y o Prencipato de Catalunya. Dica 1597 ista provincia encluyiba tamién a isla de Cerdenya[1]. O gran promotor d'a orden en a Corona d'Aragón en istas primeras envueltas estió Sant Francisco de Borcha, bisnieto de Ferrando o Catolico. En 1815 tornarían a unir-se todas as provincias en Espanya, ta dividir-se atra vegada en 1863. En 1948, Zaragoza, Uesca y Teruel pasan a fer parti d'a provincia de Castiella Oriental, chunto a Guipuzcua, Navarra, A Rioxa y Soria. A resta de provincias que feban parte d'a provincia d'Aragón se agrupan en una nueva, a Tarraconense. Ista rariza situación dura dica 1962, quan as provincias aragonesas quedan ya agrupadas como en l'actualidat.

A presencia d'a Companyía de Chesús en Aragón prencipia en 1557, con a fundación d'o Colechio d'a Purisma Concepción (dimpués de Sant Carlos) en Zaragoza. Bells anyos dimpués, en 1584 s'estableixe o Colechio de Calatayú, en o puesto a on mas tardi, en 1752 se creyaría tamién o Real Seminario de Nobles d'a Inmaculata Concepción. En os siguients anyos se creyarían en todo o reino mas colechios y residencias, como o Colechio de Sant Vicent Mártir (hue Hogar Doz) en 1591 en Tarazona, o Colegio de Sant Vicent en 1605 en Uesca, o Colechio de Graus en 1652, o Colechio d'Alagón en 1688, a Residencia de Fonz en 1633, o Colechio de Casp en 1740 y o Colechio de Teruel en 1745.

En 1767 Carlos III chita a os chesuitas d'Espanya. Por ixas envueltas yeran mas de 600 os chesuitas forachitatos por Carlos III en toda a provincia d'Aragón, d'os que nomas una quatrena parti yeran naixitos d'Aragón. Muitos d'istos chesuitas, mas de 50, morioron en a travesía entre Salou y Civitavecchia y atros muitos se secularizoron.

A restauración d'a Companyía de Chesus se produce entre 1814 por o papa Pío VII y 1815 por o rei Ferrando VII, anyos dimpués en 1863 ye quan torna a creyar-se a provincia d'Aragón, que en iste periodo yera unita con Castiella formando a sola provincia d'Espanya. Como no se podioron recuperar os antigos biens anteriors a la expulsión, se creyan nuevas institucions. D'ixas envueltas son a Residencia de Graus (1816-1820, 1870-1873), a Residencia de Zaragoza (1856-1985) y o Colechio d'o Salvador de Zaragoza (1871). En l'anyo 1877 se creya en o Monesterio de Veruela o Noviciato d'a provincia d'Aragón, tornando-se o edificio ta o Estato en 1971. Un anyo dimpués, en 1878, se creya a Residencia de Uesca.

En 1932 se torna a disolver a Companyía mientres a Segunda Republica Espanyola y no ye dica 1939 quan os miembros d'a companyía tornan a las suyas antigas comununidatz y obras apostolicas. En os siguients anyos prencipian a establir-se nuevas obras como o Colechio Mayor Pignatelli (1954-1975), a Editorial Hechos y Dichos (1957-1984), a Residencia de Graus (1974-1978), Statio en o vico de La Jota (1976) y a Parroquia d'o Sagrato Corazón en Miraflors (1985-2000).

Os anyos 1970 plegan con nuevos cambeos. En 1970 se treslada o Colechio d'o Salvador a l'actual edificio situato en a Romareda, fusionando-se en 1983 con o Colechio de Jesús-María dica 2011. En zaguerías de 1970 se produce tamién o treslato d'o Noviciato d'a Provincia dende Veruela enta a carrera Cheneral Mola de Zaragoza (hue Paseyo Sagasta) a on permaneixerá dica 1977 quan se torna a tresladar enta Benimámet (Valencia). En 1984 s'inaugura o Noviciato Interprovincial Sant Chusé Pignatelli d'as provincias d'Aragón, Loyola y Tarraconense, pasando en 2006 a estar-lo de todas as provincias espanyolas. En ixe mesmo anyo prencipia a funcionar en o Centro Pignatelli (en o Paseyo Constitución de Zaragoza) o Seminario d'Investigación ta a Paz.

Entre os chesuitas aragoneses mas destacatos se troban Sant Chusé de Pignatelli y Baltasar Gracián. Actualment, seguntes o catalogo chesuitico de l'anyo 2000 bi ha 227 chesuitas en a provincia d'Aragón, d'os que 43 serían aragoneses. Bi ha atros 145 destribuyitos por misions y atras provincias chesuiticas, d'os que 35 son naixitos d'Aragón. Entre as provincias de Uesca y Zaragoza bi ha 61 chesuitas, 34 d'ells han naixito d'Aragón. Muitos d'istos relichiosos residen en as diferents casas que tien a orden en o país, 6 d'ells viven en a Residencia de Uesca y 23 en o Colechio de Jesús-María El Salvador, a on quasi a metat d'ells tamién treballan. Se troban tamién chesuitas en o Noviciato Sant Chusé Pignatelli, casa común d'as provincias d'Aragón, Loyola y Tarraconense, con 4 chesuitas y 5 novicios; a Residencia y Parroquia d'o Sagrado Corazón con 8 chesuitas, a Residencia y Parroquia Nuestra Senyora de Belén con 6 chesuitas y 3 chesuitas en a Comunidat de «La Jota». En o Centro Pignatelli bi ha 10 jesuitas, 6 residents en o Centro y 4 d'atras casas que dirichen a Sección Academica, o Seminario d'Investigación ta a Paz, a Escuela de Pais, a Comunidat de Chovens Centro-Pignatelli, a Biblioteca y a Ilesia Sant Chusé Pignatelli y a Casa d'Eixercicios d'a Quinta Julieta, con un equipe de 3 chesuitas y as Relichiosas Esclavas de Cristo Rei.

Superiors provincials d'Aragón

Periodo Superior provincial
25 de chulio de 1962 - 4 d'agosto de 1964 P. Manuel Marina Martín S.J.
4 d'agosto de 1964 - 18 d'abril de 1970 P. Mariano Madurga Lacalle S.J.
18 d'abril de 1970 - 14 de marzo de 1976 P. Ignacio Moragués Tamasó S.J.
14 de marzo de 1976 - 13 d'abril de 1980 P. Lorenzo Ayerdi Chinestra S.J.
13 d'abril de 1980 - 28 de chunio de 1986 P. Eduardo Serón Puértolas S.J.
28 de chunio de 1986 - 21 de chunio de 1992 P. Francisco Javier García Forcada S.J.
21 de chunio de 1992 - 11 de chunio de 1998 P. Julio Colomer Casanova S.J.
11 de chunio de 1998 - 30 d'abril de 2004 P. Darío Mollá Llácer S.J.
30 d'abril de 2004 - 30 de mayo de 2010 P. Carlos María Sancho de Claver S.J.
30 de mayo de 2010 - present P. Vicente Durá Garrigues S.J.

Referencias

Vinclos externos

Plantilla:Destacato