Diferencia entre revisiones de «Mar Negra»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m Robot Suprimito: zh-min-nan:Ó͘-hái
m r2.7.2) (Robot Adhibito: zh-min-nan:O͘-hái
Linia 73: Linia 73:


[[Categoría:Mars d'Europa|Negro]]
[[Categoría:Mars d'Europa|Negro]]

[[vep:Mustmeri]]
[[xmf:უჩა ზუღა]]


[[ab:Амшын Еиқәа]]
[[ab:Амшын Еиқәа]]
Linia 211: Linia 208:
[[uz:Qora dengiz]]
[[uz:Qora dengiz]]
[[vec:Mar Moro]]
[[vec:Mar Moro]]
[[vep:Mustmeri]]
[[vi:Biển Đen]]
[[vi:Biển Đen]]
[[war:Itom nga Dagat]]
[[war:Itom nga Dagat]]
[[xmf:უჩა ზუღა]]
[[yi:שווארצער ים]]
[[yi:שווארצער ים]]
[[yo:Òkun Dúdú]]
[[yo:Òkun Dúdú]]
[[za:Haijhaek]]
[[za:Haijhaek]]
[[zh:黑海]]
[[zh:黑海]]
[[zh-min-nan:O͘-hái]]
[[zh-yue:黑海]]
[[zh-yue:黑海]]

Versión d'o 06:21 6 oct 2012

Articlo d'os 1000
Mar Negra
Черно море - Karadeniz - Marea Neagră
Ocián u mar d'a IHO (n.º id.: 30)
Mar Negra en Bulgaria
Mar Negra en Bulgaria
Localización administrativa
Cheografía
Continents Europa y Asia
Mars mugants Mar d'Azov y mar de Marmara (mar Echea, mar Mediterrania)
Ciudatz costeras Trapesonda, Samsun, Zonguldak y Istanbul (TUR)
Constanza (RUM)
Burgas y Varna (BUL)
Yalta, Odesa, Sebastopol, Kerch (UCR)
Novorossiysk y Sochi (RUS)
Sukhumi y Batumi (CHE)
Accidents
 • Golfos y badías Badía de Karnikit y estuario d'o Dniéper
 • Estreitos Bosforo (Marmara), Dardanelos (Echea) y estreito de Kerch (Azov)
Superficie 436.400 km²
Largaria maxima 1.175 km
Fondura max. 2.212 m
Volumen 547.000 km³
Mapa
Plan d'a mar Negra, con as prencipals ciudatz
Plan d'a mar Negra, con as prencipals ciudatz

A mar Negra u o mar Negro ye una mar continental (interior) situata entre Europa y Asia, conoixita en l'antigüidat clasica como Pontus Euxinus. Comunica con a mar Mediterrania (a traviés d'a mar de Marmara) por o Bosforo, y con a mar d'Azov por o estreito de Kerch. O principal accident cheografico d'as suyas costas ye a peninsula de Crimea.

A traviés d'o Bosforo bi ha una afluencia d'augua marina de 200 km³ netos anyals; l'afluencia d'augua dulce (provenient d'as rechions que a rodian, especialment d'Europa central y oriental) ye d'unos 320 km³; netos anyals. Os principals ríos que i desembocan son o Danubio, o Dniéper y o Dniéster. A mar Negra tien más de 400.000 km²; de superficie y una fundaria maxima de 2.210 m.

O clima ye variable entre o d'a parti norte, más freda y propio d'a estepa rusa, y o d'o sud, que remera o clima mediterranio. As costas ueste (Cheorchia) y sud (Turquía) tienen puntos muit plevidosos, aduyatos no nomás por a circulación global ueste-este sino por a presencia de montanyas chusto dezaga.

Os países banyatos por a mar Negra, con as principals ciudatz costeras respectives, son:

O suyo orichen como cuenca sedimentaria ye o Paratethys, ocián que bi heba entre Laurasia y Cimeria, un microcontinent liniar u conchunto de litosferoclastos. Asinas como Cimeria se deseparaba de Gondwana y viachaba enta Laurasia o Paratethys iba fendo-se més chicot, dividindo-se en cuencas menors como a cuenca Panonica, Mar Negra, Caspia y Aral, que preneban caracteristicas lacustres. En a zaguera glaciación a Mar Negra yera un laco gran d'auguas templatas-fridas. Ixe laco encara existiba dica os primers milenios dimpués d'a zaguera glaciación. En o Neolitico, quan por a desglaciación o libel de l'augua d'a Mediterrania puyó prou, l'acción conchunta d'a erosión remuntant d'os ríos d'a cuenca lacustre y a erosión marina d'a Mediterrania facioron que l'augua salata invadise esta cuenca, esdevenindo l'actual Mar Negra.

Toponimia

Seguntes as luengas oficials d'os estatos costers, a mar Negra tien os siguiens nombres: Karadeniz en turco, Черно море (Cherno More) en bulgaro, Marea Neagră; en rumán, Чорне море (Txorne More) en ucrainés, Чёрное море (Chórnoie More) en ruso y შავი ზღვა (Shavi Zghva) en cheorchián.

En fuents aragonesas meyevals ha recibito diferents denominacions, dependendo d'a obra orichinal que se traduciba. En "La Flor de las Ystorias d'Orient" s'escribe Mar Mayor calcando de l'arabe. En o "Libro d'el Trasoro" s'escribe Mar de Ponto, Pont, Pontas u Ponca,[1] y talment tamién Mar Muerta (nombre que antigament tenió tamién a Mar Baltica:

Mas es trobado por los saujos que la tierra de Stica es en Asia, segunt el conto departe aqui deuant, ya sia esto que las islas de Stica que son daqua el Danaun son .lxx. passos luente del golfo de Tarsia do es la mar congelada, y por esta razon la claman la mar Muerta.

En la "Grant Cronica d'Espanya" s'explica que ha tenito diferents nombres:

Scicia es det(er)minada por los terminos q(ue) se sigue(n) p(r)im(er)ame(n)t la mar occeana septe(n)trio(n)al. & d(e)la p(ar)t de asia los mo(n)tes rifeos & el rio de thanay / qui dep(ar)te europa de asia / & la mar d(e)la tana. q(ue) a(n)tigam(en)t fue dicha la marmora o la mar de po(n)to / & el rio d(e)l dinubio. & d(e)la ot(r)a p(ar)t la gra(n)t ruxia. Las g(e)n(te)s q(ue) h(ab)itaua(n) prim(er)ame(n)t e(n) scicia fuero(n) los gepidos & los burgaros & ot(r)as diu(er)sas nationes de g(e)n(te)s d(e)los q(u)ales no es neçesario de faz(er) me(n)cio(n)

Vinclos externos

Referencias

  1. Dawn E. Prince (ed.). The Aragonese version of Brunetto Latini's Libro del trasoro. Madison, 1995

Plantilla:Destacato