Diferencia entre revisiones de «O Lumo de Muro»
m ortografía, replaced: Enrastre → Vinclo |
mSin resumen de edición |
||
Linia 12: | Linia 12: | ||
|distanzia3 = 7 |
|distanzia3 = 7 |
||
|ta3 = Tierrantona |
|ta3 = Tierrantona |
||
|poblazión = |
|poblazión = 18 |
||
|calendata = |
|calendata = 2011 |
||
|cp = 22336 |
|cp = 22336 |
||
|diocesi = Balbastro-Monzón |
|diocesi = Balbastro-Monzón |
||
Linia 22: | Linia 22: | ||
}} |
}} |
||
'''O Lumo de Muro''' (/o'lumo.'muro/; oficialment, en [[Idioma castellano|castellano]], «''Humo de Muro''») ye un [[lugar]] [[Aragón|aragonés]] en o [[municipio]] d'[[A Fueva (municipio)| |
'''O Lumo de Muro''' (/o'lumo.'muro/; oficialment, en [[Idioma castellano|castellano]], «''Humo de Muro''») ye un [[lugar]] [[Aragón|aragonés]] en o [[municipio]] d'[[A Fueva (municipio)|a Fueva]], en a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Uesca|Uesca]] y [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'o [[Sobrarbe]]. A suya [[población humana|población]] ye de 18 habitants ([[2011]]<ref name="INE Lumo">{{es}} [http://www.ine.es/nomen2/index.do?accion=busquedaRapida&subaccion=&numPag=0&ordenAnios=ASC&nombrePoblacion=Humo+de+Muro&botonBusquedaRapida=Consultar+selecci%F3n «Humo de Muro» en a subpachina «''Relación de unidades poblacionales''» d'o ''Instituto Nacional de Estadística''], consultada o 22 de marzo de 2012.</ref>) |
||
O Lumo ye una [[aldeya]] historica de [[Muro de Roda]], que se troba en a man [[A Fueva|fovana]] debaixo d'o [[tozal]] que domina a dita población fortificada, en a [[ribera]] d'[[río Usía|a Usía]] y en a boca de l'estretimiento que a conduce cara t'a [[ribera de Mediano]]. Guarda camins tradicionals con a resta de nuclios que formón o municipio historico d'o [[Muro de Roda (municipio)|Muro de Roda]], a mayoría d'os quals en l'actualidat son despoblaus, y se troban en as [[garra (orografía)|garras]] d'o Tozal de Muro de Roda. Dica l'absorción de o dito municipio en [[A Fueva (municipio)| |
O Lumo ye una [[aldeya]] historica de [[Muro de Roda]], que se troba en a man [[A Fueva|fovana]] debaixo d'o [[tozal]] que domina a dita población fortificada, en a [[ribera]] d'[[río Usía|a Usía]] y en a boca de l'estretimiento que a conduce cara t'a [[ribera de Mediano]]. Guarda camins tradicionals con a resta de nuclios que formón o municipio historico d'o [[Muro de Roda (municipio)|Muro de Roda]], a mayoría d'os quals en l'actualidat son despoblaus, y se troban en as [[garra (orografía)|garras]] d'o Tozal de Muro de Roda. Dica l'absorción de o dito municipio en [[A Fueva (municipio)|a Fueva]] en a [[anyos 1960|decada de 1960]],<ref name="INE Muro Roda">{{es}} [http://www.ine.es/intercensal/intercensal.do?search=1&cmbTipoBusq=0&textoMunicipio=Muro+de+Roda&btnBuscarDenom=Consultar+selecci%F3n «Muro de Roda» en a subpachina «''Alteraciones de los municipios en los Censos de Población desde 1842''» d'o ''Instituto Nacional de Estadística''], consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]]</ref> O Lumo exerciba como cabecera municipal. |
||
Ye o solo lugar que encara guarda un camín que o comunique con o despoblau de [[Ministirio]], |
Ye o solo lugar que encara guarda un camín que o comunique con o despoblau de [[Ministirio]], a 1,5 [[kilometro]] de o Lumo en as garras d'o Tozal de Muro. Dista bells 2 km de [[Fumanal]], 2,5 km d'[[o Pamporciello]] (totz dos en dirección norte) y cosa como 2,7 km d'[[Arasanz]], en dirección nord-este dende O Lumo. A 1 km en dirección sud, en a [[cuentra]] de a Usía, se troba o lugar de [[Palo]], y en sud-este o [[santuario de Santa María de Bruís]]. |
||
En |
En o Lumo de Muro se troba, a demés, a ''Casa Clavería''; un casal fortificau d'o [[sieglo XVI]] que en l'actualidat se troba reformau y sirve ta [[restaurant]] con o nombre de ''Mesón Las Bodegas de Clavería''. O restaurant tiene tamién un [[parque zoolochico]] chicorrón, que ha nombre ''El Rancho de Clavería'',<ref name="Clavería">{{es}} [http://www.lasbodegasdeclaveria.com/ Web d'o restaurant Las Bodegas de Clavería]; consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]].</ref> que fundamentalment exposa una colección d'animals domesticos y de grancha y bella especie un poquet más exotica como [[estrucio]]s. |
||
===Toponimia=== |
===Toponimia=== |
||
Existe una teoría que afirma que o nombre de |
Existe una teoría que afirma que o nombre de o Lumo de Muro (por o costumbre [[Alto Aragón|altoaragonés]] d'eludir a preposición, se prenuncia «o Lumo' Muro») dimana d'a parola [[idioma latín|latina]] «''<LUMBUS''» y no pas de o [[fumo]]. O toponimo oficial «''El Humo de Muro''», en castellano, se va creyar por una mala interpretación d'a prenunciación local d'a parola [[Idioma aragonés|aragonesa]] «[[Loma|Lumo]]», en interpretando-la como «L'Umo» u «L'Humo» por una error. A traducción correcta hese estau «''La Loma'' de Muro». |
||
Manimenos, una altra teoría afirma que a parola «lumo» sería en verdat un [[apocope]] de dos parolas [[Luenga ibera|iberas]], «''lur''» y «''umo''», que significarían «tierra» y «grasa», a traviés de bella forma de tipo «lu'umo» («tierra fértil»).<ref name="Diario">{{es}} [https://www.diariodelaltoaragon.es/SuplementosNoticiasDetalle.aspx?Sup=1&Id=649195 Articlo en o suplemento dominical d'o ''Diario del Alto Aragón'', de 19/09/2010]; consultau o [[31 d'octubre]] de [[2010]].</ref> Isto, d'alcuerdo con l'autor d'a teoría, valdría mismo ta |
Manimenos, una altra teoría afirma que a parola «lumo» sería en verdat un [[apocope]] de dos parolas [[Luenga ibera|iberas]], «''lur''» y «''umo''», que significarían «tierra» y «grasa», a traviés de bella forma de tipo «lu'umo» («tierra fértil»).<ref name="Diario">{{es}} [https://www.diariodelaltoaragon.es/SuplementosNoticiasDetalle.aspx?Sup=1&Id=649195 Articlo en o suplemento dominical d'o ''Diario del Alto Aragón'', de 19/09/2010]; consultau o [[31 d'octubre]] de [[2010]].</ref> Isto, d'alcuerdo con l'autor d'a teoría, valdría mismo ta o Lumo de Muro como ta [[o Lumo de Ranyín]], pus os dos lugars presentan buenas fincas a man de dos corsos d'augua que de siempre as habrían feito fácils ta meter de [[regano]].<ref name="Diario"/> |
||
== Demografía == |
== Demografía == |
||
{{DemogAragón |1362= |1495= |1842= |1857= |1860= |1877= |1887= |1897= |1900= |1910= |1920= |1930= |1940= |1950= |1960= |1970= |1981= |1991= |1992= |1994= |1996= |1998= |1999= |2000= 19 |2001= 17 |2002= 17 |2003= 18 |2004= 17 |2005= 15 |2006= 18 |2007= 20 |2008= 20 |2009= 20 |2010= 17 |2011= }} |
{{DemogAragón |1362= |1495= |1842= |1857= |1860= |1877= |1887= |1897= |1900= |1910= |1920= |1930= |1940= |1950= |1960= |1970= |1981= |1991= |1992= |1994= |1996= |1998= |1999= |2000= 19 |2001= 17 |2002= 17 |2003= 18 |2004= 17 |2005= 15 |2006= 18 |2007= 20 |2008= 20 |2009= 20 |2010= 17 |2011= 18 |2012= }} |
||
==Fiestas== |
==Fiestas== |
||
*Segundo cabo de semana de [[mayo]], '''Fiesta Mayor'''.<ref name="Fueva">{{es}} [http://www.lafueva.com/humo-de-muro.htm «''Humo de Muro''» en o pachina oficial de l'achuntamiendo d' |
*Segundo cabo de semana de [[mayo]], '''Fiesta Mayor'''.<ref name="Fueva">{{es}} [http://www.lafueva.com/humo-de-muro.htm «''Humo de Muro''» en o pachina oficial de l'achuntamiendo d'a Fueva]; consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]].</ref><ref name="Sobrarbe">{{es}} [http://www.sobrarbe.com/sobrarbe.php?niv=3&cla=_1TD0P2EYT&cla2=_1TD0PVJSN&cla3=&tip=2 «''Fiestas en agosto''» en a subpachina «Calendario Festivo» d'o portal oficial d'a Comarca de Sobrarbe, www.Sobrarbe.com]; consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]]</ref> |
||
*[[24 d'agosto]], romería de [[Sant Bartolomeu]], en puyando t'a [[ilesia de Sant Bartolomeu de Muro de Roda|ilesia de Sant Bartolomeu]] que ye en [[Muro de Roda]].<ref name="Fueva"/><ref name="Sobrarbe"/> |
*[[24 d'agosto]], romería de [[Sant Bartolomeu]], en puyando t'a [[ilesia de Sant Bartolomeu de Muro de Roda|ilesia de Sant Bartolomeu]] que ye en [[Muro de Roda]].<ref name="Fueva"/><ref name="Sobrarbe"/> |
||
Linia 46: | Linia 46: | ||
==Vinclos externos== |
==Vinclos externos== |
||
{{Commonscat|Humo de Muro| |
{{Commonscat|Humo de Muro|o Lumo de Muro}} |
||
{{Lugars d' |
{{Lugars d'a Fueva (municipio)}} |
||
{{DEFAULTSORT:Lumo de Muro, o}} |
{{DEFAULTSORT:Lumo de Muro, o}} |
Versión d'o 15:15 22 mar 2012
O Lumo de Muro (/o'lumo.'muro/; oficialment, en castellano, «Humo de Muro») ye un lugar aragonés en o municipio d'a Fueva, en a provincia de Uesca y comarca d'o Sobrarbe. A suya población ye de 18 habitants (2011[1])
O Lumo ye una aldeya historica de Muro de Roda, que se troba en a man fovana debaixo d'o tozal que domina a dita población fortificada, en a ribera d'a Usía y en a boca de l'estretimiento que a conduce cara t'a ribera de Mediano. Guarda camins tradicionals con a resta de nuclios que formón o municipio historico d'o Muro de Roda, a mayoría d'os quals en l'actualidat son despoblaus, y se troban en as garras d'o Tozal de Muro de Roda. Dica l'absorción de o dito municipio en a Fueva en a decada de 1960,[2] O Lumo exerciba como cabecera municipal.
Ye o solo lugar que encara guarda un camín que o comunique con o despoblau de Ministirio, a 1,5 kilometro de o Lumo en as garras d'o Tozal de Muro. Dista bells 2 km de Fumanal, 2,5 km d'o Pamporciello (totz dos en dirección norte) y cosa como 2,7 km d'Arasanz, en dirección nord-este dende O Lumo. A 1 km en dirección sud, en a cuentra de a Usía, se troba o lugar de Palo, y en sud-este o santuario de Santa María de Bruís.
En o Lumo de Muro se troba, a demés, a Casa Clavería; un casal fortificau d'o sieglo XVI que en l'actualidat se troba reformau y sirve ta restaurant con o nombre de Mesón Las Bodegas de Clavería. O restaurant tiene tamién un parque zoolochico chicorrón, que ha nombre El Rancho de Clavería,[3] que fundamentalment exposa una colección d'animals domesticos y de grancha y bella especie un poquet más exotica como estrucios.
Toponimia
Existe una teoría que afirma que o nombre de o Lumo de Muro (por o costumbre altoaragonés d'eludir a preposición, se prenuncia «o Lumo' Muro») dimana d'a parola latina «<LUMBUS» y no pas de o fumo. O toponimo oficial «El Humo de Muro», en castellano, se va creyar por una mala interpretación d'a prenunciación local d'a parola aragonesa «Lumo», en interpretando-la como «L'Umo» u «L'Humo» por una error. A traducción correcta hese estau «La Loma de Muro».
Manimenos, una altra teoría afirma que a parola «lumo» sería en verdat un apocope de dos parolas iberas, «lur» y «umo», que significarían «tierra» y «grasa», a traviés de bella forma de tipo «lu'umo» («tierra fértil»).[4] Isto, d'alcuerdo con l'autor d'a teoría, valdría mismo ta o Lumo de Muro como ta o Lumo de Ranyín, pus os dos lugars presentan buenas fincas a man de dos corsos d'augua que de siempre as habrían feito fácils ta meter de regano.[4]
Demografía
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
1990- : población de dreito. Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE. |
Fiestas
- Segundo cabo de semana de mayo, Fiesta Mayor.[5][6]
- 24 d'agosto, romería de Sant Bartolomeu, en puyando t'a ilesia de Sant Bartolomeu que ye en Muro de Roda.[5][6]
Referencias
- ↑ (es) «Humo de Muro» en a subpachina «Relación de unidades poblacionales» d'o Instituto Nacional de Estadística, consultada o 22 de marzo de 2012.
- ↑ (es) «Muro de Roda» en a subpachina «Alteraciones de los municipios en los Censos de Población desde 1842» d'o Instituto Nacional de Estadística, consultada o 20 d'octubre de 2010
- ↑ (es) Web d'o restaurant Las Bodegas de Clavería; consultada o 20 d'octubre de 2010.
- ↑ 4,0 4,1 (es) Articlo en o suplemento dominical d'o Diario del Alto Aragón, de 19/09/2010; consultau o 31 d'octubre de 2010.
- ↑ 5,0 5,1 (es) «Humo de Muro» en o pachina oficial de l'achuntamiendo d'a Fueva; consultada o 20 d'octubre de 2010.
- ↑ 6,0 6,1 (es) «Fiestas en agosto» en a subpachina «Calendario Festivo» d'o portal oficial d'a Comarca de Sobrarbe, www.Sobrarbe.com; consultada o 20 d'octubre de 2010
Vinclos externos
- Se veigan as imáchens de Commons sobre o Lumo de Muro.
Lugars d'o municipio d'a Fueva | |
---|---|
Poblaus: Aluchán | Buetas | A Cabezonada | Caneto | Charo | Clamosa | Formigals | Fosau | Fuent de Campo | O Lumo de Muro | O Lumo de Ranyín | A Lueza | Mediano nuevo | Moriello de Monclús | O Pocino de Charo | Ranyín | Salinas de Trillo | Sant Chuan | Sant Mitier | Sant Per | Solipueyo | Tierrantona | Trillo | Troncedo Despoblaus: L'Alquería de Cotón | Arasanz | L'Atiart | Bediello | Benedet | Carrera | A Corona | A Cuesta | Fumanal | Ixantigosa | A Lecina | O Lenero | A Marinyosa | O Mediano | Mediano viello | Ministirio | Moliniás | Montero | A Mula | Muro de Roda | A Nau | A Olivera | O Pamporciello | La Penilla | A Plana | O Plano | Rolespé | Sant Per de Trillo | A Selva | A Sierra | Solaniella | O Sotero | Susiaz | A Torre | A Villa |