Diferencia entre revisiones de «Espanya»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Esfeita la edizión 125775 de 67.191.33.50 (desc.)
m robot Modificado: bat-smg:Ėspanėjė
Linia 285: Linia 285:
[[Categoría:Países]]
[[Categoría:Países]]
[[Categoría:España|*]]
[[Categoría:España|*]]

[[be-x-old:Гішпанія]]
[[hak:Sî-pân-ngà]]


[[af:Spanje]]
[[af:Spanje]]
Linia 296: Linia 299:
[[az:İspaniya]]
[[az:İspaniya]]
[[bar:Spanien]]
[[bar:Spanien]]
[[bat-smg:Ispanėjė]]
[[bat-smg:Ėspanėjė]]
[[be:Іспанія]]
[[be:Іспанія]]
[[be-x-old:Гішпанія]]
[[bg:Испания]]
[[bg:Испания]]
[[bi:Spain]]
[[bi:Spain]]
Linia 336: Linia 338:
[[gu:સ્પેઇન]]
[[gu:સ્પેઇન]]
[[gv:Yn Spaainey]]
[[gv:Yn Spaainey]]
[[hak:Sî-pân-ngà]]
[[haw:Sepania]]
[[haw:Sepania]]
[[he:ספרד]]
[[he:ספרד]]

Versión d'o 16:45 23 chun 2007

Reino de España
Bandera d'España Escudo d'España
(En detalle) (En detalle)
Lema nazional: Plus Ultra (latín; «Más allá»)
Situazión d'España
Luenga ofizial Español1
Capital Madrid
Rei Chuan Carlos I
Presidén d'o gubierno José Luis Rodríguez Zapatero
Aria
 - Total
 - % augua
Posizión 50ª
504.782 km²
1,04%
Poblazión
 - Total (2007)
 - Densidá
Puesto 27º
45.116.894
88,3 ab/km²
PIB
 - Total (2005)
 - PIB/capita
Posizión 14ª
1.026.340 millons de US$
24.803 US$
Moneda Euro (€, EUR)2
Zona oraria
 en estiu
CET (UTC+1)3
CEST (UTC+2)3
Inno Marcha Real
Dominio Internet .es
Codigo telefonico +34
Miembro de: UE, ONU, OTAN, OCDE, OSCE

1 Son cofizials o catalán/balenziano en Cataluña, Comunidá Balenziana e Islas Balears; l'aranés en a Bal d'Arán; o gallego en Galizia ; y l'euskera en o País Basco y Nabarra.
2 Dende 1868 y dica 1999, a peseta.
3 Salbo en Canarias, an ye una ora menos: UTC+0 en ibierno y UTC+1 en estiu.

O Reino d'España ye un estato miembro d'a Unión Europeya (UE) situato en o sudueste d'Europa, an ocupa 6 sietenas partis d'a Peninsula Iberica. Tamién poseye partis d'o suyo territorio en o Mar Mediterranio (as islas Balears), en l'Ozián Atlantico (as islas Canarias), asinas como dos enclaus en o norte d'o continén africán (as ziudaz autonomas de Zeuta y Melilla y l'enclau de Llibia en os Perinés Franzeses.

En o suyo territorio peninsular truxa mugas terrestres con Franzia, an tien o enclau de Llibia y o Prenzipau d'Andorra en o norte, con Portugal en l'ueste, asinas como con a colonia britanica de Chibraltar en o sur. En os suyos territorios africans, truxa mugas terrestres y maritimas con Marruecos.

Antimás, tien atra serie de destritos y posesions menors no continentals como as islas Chafarinas, o Peñón de Bélez d'a Gomera y as islas d'o Peñón d'Alhucemas, toz fren a la costa de Marruecos; asinas mesmo, reclama a soberanía d'o islot Prexil, autualmén letigato con Marruecos, sin estar posesión ofizial de denguno d'os dos. A isla d'Alborán, as islas Columbretes y una serie d'islas e isloz fren a as suyas mesmas costas replenan os suyos territorios.

Se mantién tamién o pleito por a soberanía d'o peñón de Chibraltar con o Reino Unito, a lo tiempo que Portugal no reconoxe a soberanía española sobre a redolada pazense d' Olibenza.

Istoria

Articlo prenzipal: Istoria d'España

Gubierno y politica

Articlo prenzipal: Gubierno y politica d'España

Gubierno

España ye establida como una monarquía parlamentaria dende o establimiento d'a suya Constituzión en 1978. As clamadas Alteras Instituzions d'o Estau son:

A suya funzión pende en articular os poders d'o Estau (executibo, lexislatibo y chudizial) y equilibrar-ne as relazions de poder.

Politica

Os partius politicos y cualizions que autualmén cuentan con representazión en o Congreso u lo Senau son, por orden alfabetico:

Os partius politicos y cualizions presens nomás en conzellos u parlamentos autonomicos en l'autualidá, a lo marguin d'os zitaus antis, son:

Comunidaz autonomas y probinzias

Articlos prenzipals: Comunidaz autonomas d'España y probinzias d'España

Mapa d'España, dibisión territorial.
Comunidaz autonomas
Abitans
(2000)
Abitans
(2005)
Andaluzía 7.340.052 7.829.202
Aragón 1.189.909 1.266.972
Prenzipau d'Asturias 1.076.567 1.074.504
Islas Balears 845.630 980.472
Canarias 1.716.276 1.962.193
Cantabria 531.159 561.638
Castiella-La Mancha 1.734.261 1.888.527
Castiella y Lión 2.479.118 2.501.534
Cataluña 6.261.999 6.984.196
Comunidá Balenziana 4.120.729 4.672.657
Estremadura 1.069.420 1.080.823
Galizia 2.731.900 2.760.179
Comunidá de Madrid 5.205.408 5.921.066
Rechión de Murzia 1.149.329 1.334.431
Comunidá Foral de Nabarra 543.757 592.482
País Basco 2.098.596 2.123.791
A Rioxa 264.178 300.685
Ziudaz autonomas
Zeuta 75.241 74.771
Melilla 66.263 65.252

O país, seguntes a Constituzión bichén en l'autualidá, ye una nazión, formada debez por nacionalidaz y rechions. Os orichens d'o estau español pueden trobar-sen en a unión matrimonial d'os reinos meyebals de Castiella y Aragón —formaus debez por a unión d'atros reinos anteriors— a remates d'o sieglo XV en tiempos d'o reinau d'os Reis Catolicos, cuan se produze a unificazión pulitica, replenada con a unión d'o Reino de Nabarra, o Reino de Granada y atros territorios. Un enanto d'unificazión instituzional posterior ocurre en o reinau de Zelipe V, que farcha una forma d'estau zentralizada que se mantién dic'a bichén Constituzión .

O país pende de 17 Comunidaz Autonomas y 2 Ziudaz Autonomas que ye una organizazión analoga a la d'os estaus federals. Poseyen un amplo ran d'autonomía, poders lechislatibos, de presupuesto, alministratibos y executibos en as competenzias esclusibas que o estau zentral guaranzia a cada comunidá a trabiés d'un Estatuto d'autonomía.

Cada comunidá autonoma se dibide en una u barias probinzias, fendo un total de 52.

Cheografía

Articlo prenzipal: Cheografía d'España

Situada en Europa Ozidental, ocupa la mayor parti d'a Peninsula Iberica y, difuera d'era, dos archipielagos (o d'as Islas Canarias en l'Ozián Atlantico y o d'as Islas Balears en o Mar Mediterranio) y dos ziudaz, Zeuta y Melilla, en o norte d'Africa.

En amplaria territorial ye o terzer país d'Europa (escluyida Rusia), por dezaga d' Ucraína y Franzia, y o segundo mayor d'a Unión Europeya.

As mugas fesicas d'España son, prenzipalmén, os d'a Peninsula Iberica, a cuala truxa con Portugal. Este país y l'Ozián Atlantico a l'ueste, o Mar Mediterranio a l'este, l'Estreito de Gibraltar a lo sur y os Perinés, chunto con o Golfo de Bizcaia y o Mar Cantabrico a lo norte .

Os prenzipals sistemas monterizos son: Perinés, Sistema Iberico, Carpetana, Oretana y Rallas Beticas (Subbetica y Penibetica).

Economía

Articlo prenzipal: Economía d'España

Con un PIB de 798.672 millons d'euros (2004) y una renta per capita de 22.690 dolars EEUU (2004), España ye una d'as grans economías europeyas y a güeitena mundial. L'asperanza de bida d'a suya poblazión ye entre as 3 más puyadas d'o mundo y a mortalidá infantil entre as más baxas.

Demografía

Articlo prenzipal: Demografía d'España

España contaba con 40.499.791 abitans a l'1 de chinero de 2000, 45.116.894 abitans a l'1 de chinero de 2007. En 2003 acullió lo 50% d'a inmigrazión estracomunitaria ent'a UE, sobre tot de ziudadans en situazión ilegal magrebíes, subsajarianos y latinoamericáns. A soziedá española concara en iste inte os desafíos cheneraus por as dificultaz d'asimilazión e integrazión d'ixos treballadors.

Arias metropolitanas

As arias metropolitanas que eban más de 300.000 abitans en 2003 son as siguiens:

Cultura

Fiestas
Calendata Nome Notas
1 de chinero Añada nueba
6 de chinero Epifanía Reis Magos
19 de marzo San Chusé
Marzo u abril Semana Santa
1 de mayo Diya d'o Treballo
25 de chulio Santiago Apóstol
15 d'agosto Asunzión
12 d'otubre Birolla Nazional Española Birchen d'o Pilar
1 de nobiembre Diya de Toz os Santos
6 d'abiento Diya d'a Constituzión Calendata aprebazión d'a
Constituzión de 1978
8 d'abiento Inmaculada Conzeuzión
25 d'abiento Diya de Nabidá Naxenzia de Chesús

Articlo prenzipal: Cultura d'España

Fiestas nazionals

Antimás d'as festibidaz nazionals, cada Comunidá Autonoma cuenta con dos festibos, y cada monezipio, con atros dos, estando en total as fiestas ofiziales en España, 15.

Arte

Articlo prenzipal: Arte d'España

Esportes

Beyer tamién

Enrastres esternos


Estaus d'Europa
Abkhasia3 | Albania | Alemanya | Andorra | Armenia2 | Artsakh3 | Austria | Azerbaichán1 | Belarrusia | Belchica | Bosnia y Herzegovina | Bulgaria | Cazaquistán1 | Croacia | Cheorchia1 | Chipre2 | Chipre d'o Norte2, 3 | Chequia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | Espanya1 | Estonia | Finlandia | Francia1 | Grecia | Hongría | Islandia | Irlanda | Italia1 | Kosovo3 | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgo | Macedonya d'o Norte | Malta | Moldavia | Mónegue | Montenegro | Noruega | Osetia d'o Sud3 | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Uniu | Rumanía | Rusia1 | San Marino | Serbia | Suecia | Suiza | Transnistria3 | Turquía1 | Ucraína | Vaticano
Dependencias: Åland | Akrotiri y Dhekelia | Chibraltar | Guernési | Isla de Man | Islas Feroe | Jèrri | Svalbard
1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa. 2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa. 3 Parcialment reconoixiu. 4 No reconoixito

ru-sib:Еспання