Diferencia entre revisiones de «Chenocidio armenio»
m r2.5.2) (Robot Adhibito: Modificato: ja:アルメニア人虐殺 |
m ortografía, replaced: lumer → numer (2) |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Imachen:Armenian Genocide Map-en.svg|thumb|right|400px|Mapa d'o chenocidio armenio de [[1915]]]] |
[[Imachen:Armenian Genocide Map-en.svg|thumb|right|400px|Mapa d'o chenocidio armenio de [[1915]]]] |
||
Se conoix como '''chenocidio armenio''' ye o conchunto de [[mortalera (delito)|mortaleras]] d'[[armenios]] que han feito os suyos vicins [[kurdos]], [[turcos anatolians|turcos]] y [[azerís]]. Encara que o |
Se conoix como '''chenocidio armenio''' ye o conchunto de [[mortalera (delito)|mortaleras]] d'[[armenios]] que han feito os suyos vicins [[kurdos]], [[turcos anatolians|turcos]] y [[azerís]]. Encara que o numero de victimas supera amplament o millón, bells gobiernos como o [[Turquía|turco]] u lo [[Israyel|israelí]] no lo reconoixen. |
||
As fuents armenias parlan de tres fases en o chenocidio: |
As fuents armenias parlan de tres fases en o chenocidio: |
||
Linia 13: | Linia 13: | ||
A negación u aceptación d'o chenocidio s'argumenta d'alcuerdo con qui tien a responsabilidat d'os escayeiximientos. |
A negación u aceptación d'o chenocidio s'argumenta d'alcuerdo con qui tien a responsabilidat d'os escayeiximientos. |
||
Os turcos consideran que en una situación de guerra, o gobierno d'os [[chóvens turcos]] heba de desplazar a poblacions que a priori yeran favorables a Rusia y que en ixa mesma situación de guerra ixa operación esdevinió una trachedia humanitaria. Niegan que estase un chenocidio ordenato dende o estato, (feito discutible). Tamién argumentan que en Anatolia Oriental morioron més musulmans turcos y kurdos que armenios, (feito discutible porque os armenios no yera prou |
Os turcos consideran que en una situación de guerra, o gobierno d'os [[chóvens turcos]] heba de desplazar a poblacions que a priori yeran favorables a Rusia y que en ixa mesma situación de guerra ixa operación esdevinió una trachedia humanitaria. Niegan que estase un chenocidio ordenato dende o estato, (feito discutible). Tamién argumentan que en Anatolia Oriental morioron més musulmans turcos y kurdos que armenios, (feito discutible porque os armenios no yera prou numerosos, ni teneban prou poder, ni yeran prou organizatos como para matar tantos musulmans como armenios, a més que en a rechión de [[Kars]] i heba encara muita población musulmana dimpués d'a guerra, (os musulmans yeran una tercera part d'a población en l'Armenia independient d'entreguerras). |
||
O gobierno israelí no reconoixe o chenocidio armenio con o falso argumento que no fue ordenato dende as autoridatz estatals y que no yera organizato. Dezaga d'esto ye o deseyo d'Israyel de mantener buenas relacions con Turquía, y tener a exclusiva d'un gran chenocidio pa mantener as suyas reivindicacions territorials en Orient Meyo. Bells nacionalistas armenios dicen que os chodigos [[domnat]]z ocuporon o puesto d'a burguesía armenia en Turquía. |
O gobierno israelí no reconoixe o chenocidio armenio con o falso argumento que no fue ordenato dende as autoridatz estatals y que no yera organizato. Dezaga d'esto ye o deseyo d'Israyel de mantener buenas relacions con Turquía, y tener a exclusiva d'un gran chenocidio pa mantener as suyas reivindicacions territorials en Orient Meyo. Bells nacionalistas armenios dicen que os chodigos [[domnat]]z ocuporon o puesto d'a burguesía armenia en Turquía. |
||
Linia 30: | Linia 30: | ||
[[Categoría:Historia d'Armenia]] |
[[Categoría:Historia d'Armenia]] |
||
[[Categoría:Historia de Turquía]] |
[[Categoría:Historia de Turquía]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[af:Armeense volksmoord]] |
[[af:Armeense volksmoord]] |
||
[[ar:مذابح الأرمن]] |
[[ar:مذابح الأرمن]] |
Versión d'o 16:08 12 feb 2012
Se conoix como chenocidio armenio ye o conchunto de mortaleras d'armenios que han feito os suyos vicins kurdos, turcos y azerís. Encara que o numero de victimas supera amplament o millón, bells gobiernos como o turco u lo israelí no lo reconoixen.
As fuents armenias parlan de tres fases en o chenocidio:
- A primera fase estió quan o zaguer soldán otomán Abdul Hamid, que ninvió a los hamidiye kurdos y se calcula que morioron 300.000 armenios.
- A segunda fase estió quan a I Guerra Mundial baixo o mandato d'o gobierno d'os Chóvens Turcos, encara que s'estima que a mayor parte d'as mortaleras estioron obra d'os guerrillers kurdos. Se calcula que as victimas estioron entre 600.000 y 800.000. Tipicament mataban a los hombres en as casas y deportaban a las mullers y ninas, a las que feban andar dica ta desiertos d'o sur, y si no moriban de camín u yeran raptatas de camín, remataban morindo de fambre y sete. Tamién i heba campos de concentración on moriban os armenios por maltratos u de fambre, como un que liberoron os franceses en o suyo abance por Siria.
- A tercera fase ye menos documentata, os armenios encara denunciaban o chenocidio en as primeras decadas de mandato de Mustafa Kemal, quan Anatolia Occiental quedó sin población armenia, por refuchiar-se en l'Armenia Oriental.
En os tiempos d'as dos zagueras fases tamién os azerís feban mortaleras, encara que en menor mesura, por tener menos medios, y tamién i habió muitos civils armenios muertos quan a guerra con Cheorchia.
Negación d'o chenocidio
A negación u aceptación d'o chenocidio s'argumenta d'alcuerdo con qui tien a responsabilidat d'os escayeiximientos.
Os turcos consideran que en una situación de guerra, o gobierno d'os chóvens turcos heba de desplazar a poblacions que a priori yeran favorables a Rusia y que en ixa mesma situación de guerra ixa operación esdevinió una trachedia humanitaria. Niegan que estase un chenocidio ordenato dende o estato, (feito discutible). Tamién argumentan que en Anatolia Oriental morioron més musulmans turcos y kurdos que armenios, (feito discutible porque os armenios no yera prou numerosos, ni teneban prou poder, ni yeran prou organizatos como para matar tantos musulmans como armenios, a més que en a rechión de Kars i heba encara muita población musulmana dimpués d'a guerra, (os musulmans yeran una tercera part d'a población en l'Armenia independient d'entreguerras).
O gobierno israelí no reconoixe o chenocidio armenio con o falso argumento que no fue ordenato dende as autoridatz estatals y que no yera organizato. Dezaga d'esto ye o deseyo d'Israyel de mantener buenas relacions con Turquía, y tener a exclusiva d'un gran chenocidio pa mantener as suyas reivindicacions territorials en Orient Meyo. Bells nacionalistas armenios dicen que os chodigos domnatz ocuporon o puesto d'a burguesía armenia en Turquía.
Conseqüencias d'o chenocidio
O chenocidio armenio quedó sin castigo internacional, y os terroristas armenios se prenioron a chusticia por a man suya. O chenocidio armenio inspiró a los antisemitas alemans que fer con a minoría chodiga. Hitler mesmo dició a famosa frase "qui se'n alcuerda agora d'os armenios". Alemanya y as potencias de l'eixe que colaboraban en o chenocidio chodigo creyeban que a solución final quan a Guerra yera una oportunidat d'acotolar a minoría chodiga y que dimpués no i habría garra conseqüencia y dengún no se'n alcordaría.
A diferencia ye que a diaspora chodiga ye muito més poderosa que a diaspora armenia, (y disposa d'o control de medios de comunicación y de formas d'arte como a industria cinematografica de Holliwood). D'esta traza o chenocidio armenio ye un chenodizio olvidato mientres que o chenocidio chodigo ye encara ye recordato (y o recuerdo s'esviella con peliculas que vei o gran publico como "A lista de Shlindler" o "O pianista", ecetra..., a diferencia d'as pocas peliculas que fan mención a lo chenocidio armenio como America, America d'Elia Kazan)
En 1987 o Parlamento Europeu declaró que a negación d'o gobierno turco yera un obstaclo pa l'adhesión de Turquía a la CEE. En Turquía ye prohibito parlar d'o chenocidio en publico. O escritor Hrant Dink d'a redueita comunidat armenia d'Estambul denunció o chenocidio, fue chuzgato en diferents ocasions por ixo, y fue asesinato por un terrorista turco, que fue visto por muitos turcos como un heroe.
Bibliografía
- Jean Sellier y André Sellier. Atlas de los pueblos de Oriente. Acento Editorial.