Diferencia entre revisiones de «Milvus milvus»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Jpbot (descutir | contrebucions)
m ortografía, replaced: Enrastre → Vinclo
m r2.7.1) (Robot Adhibito: fa:کورکور حنایی
Linia 66: Linia 66:


{{Destacato|de}}
{{Destacato|de}}

[[als:Rotmilan]]
[[als:Rotmilan]]
[[az:Qırmızı çalağan]]
[[az:Qırmızı çalağan]]
Linia 81: Linia 82:
[[es:Milvus milvus]]
[[es:Milvus milvus]]
[[eu:Miru gorri]]
[[eu:Miru gorri]]
[[fa:کورکور حنایی]]
[[fi:Isohaarahaukka]]
[[fi:Isohaarahaukka]]
[[fr:Milan royal]]
[[fr:Milan royal]]

Versión d'o 11:17 11 feb 2012

Milvus milvus
milaneta
Milaneta u milano común (Milvus milvus)
Estato de conservación

En regresión.
Dominio: Eukaryota
Reino: Animalia
Filo: Chordata
Clase: Aves
Orden: Accipitriformes
Familia: Accipitridae
Subfamilia: Milvinae
Chenero: Milvus
Especie: M. milvus
Milvus milvus
Linnaeus, 1758
Destribución
Destribución de M. milvus en Eurasia. Narancha = En verano. Verde = Tot l'anyo. Azul = Hibierno

A milaneta[1] u milano común (Milvus milvus (L., 1758)) ye un au rapinyadera d'a familia d'as accipitridas, subfamilia Milvinae. Ye, a más, por a suya mida a especie más chicota de milano d'Eurasia, más que no a suya parient o milano negro. En Aragón tamién conoix altros nombres populars. En Espanya encara ye prou común de trobar-lo, pero en a resta d'Europa ista especie se troba en firme regresión.

As suyas midas varían d'entre os 62 y os 71 cm de lonchitut, pero como totz os milanos ye un animal esencialment planiador que tiene unas alas luengas y estreitas, as quals quan se desplegan obren dica 190 cm d'amplaria.

Tiene as plumas royencas por a tripa y as partes baixas d'o cuerpo, con a cabeza más grisenca que a resta. Dos mallas blancas concabidas en o negro de debaixo d'as alas, en chunto con a suya caracteristica coda bifurcada, la fan inconfundible quan se la vei volar.

Nombres populars

En Aragón, os terminos más freqüents ta referir-se-ie dimanan d'o latín «milānus», que coinciden con as formas equivalents en altras luengas romances: «milán» y «milano» son as prencipals. Tamién se decumenta a forma «milaneta»,[1] que talment fa referencia a la suya mida más chiqueta que en altras especies semellants.

A demás, como totas as especies de Milvinae, tamién se troban formas relacionadas con o potencial arabismo lexico «alforocho», anque leixos d'estar as chenerals, no se i decumentan si que en a comarca d'a Chacetania: «alforocho» en Aragüés de lo Puerto y Chaca,[1] y con más frequencia «alforrocho» que se decumenta en Ansó, Echo, Embún, Aragüés, Xabierregai y Puent d'A Reina en a dita comarca,[1] y en un punto nomás, que ye Santolaria de Galligo, en a vecina Plana de Uesca.[1]

Qualques autors han dau en os suyos estudios que tamién ye frequent o termino «abadeho» (AFI /abadexo/), como López Pardo[2] u Adolfo Aragüés Sancho, anque enqüestas posteriors (R. Vidaller) muestran como se ixa parola no se i aplicase si que en a localidat d'Uncastiello[1] (as Cinco Villas). Sí que tiene más repercusión en territorio aragonés a parola pareixida «abadehero» (AFI /abadexeɾo/) que se decumenta en Santolaria de Galligo[1] (Plana de Uesca), en Borrés[1] (Alto Galligo) y en Luesia[1] (Cinco Villas). Pareix que totz istes casos acotan a destribución d'ixes terminos en o sector occidental d'o domenio lingüistico aragonés. A tamas de tot ixo, Inazio Arizón y Francho Rodés citan, en 1996, un caso de prenunciación aragonesa d'ixe termino que por demás siempre ha estau decumentable con prenunciación castellana: «abadeixero» (AFI /abadeʃeɾo/) anque no ofreixen a procedencia cheografica d'ixa forma.[3]

Y ya en zagueras, cal destacar que como totas as aus de presa de mida meyana, recibe tamién en muitos puestos d'Aragón o nombre inespecifico d'«esparver/o», que ye más especifico ta altras especies que se i pareixen anque no son filocheneticament relacionadas con os milanos (se veiga Buteo).

Imáchens

Se veiga tamién

Referencias

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-8986-235-7
  2. (es) BERNIS MADRAZO, Francisco, Diccionario de nombres vernáculos de aves; Ed. Gredos. Madrid 1995. ISBN 84-2491-691-3
  3. (an) ARIZÓN ALLUÉ, Inazio, PLATEUW, Marteen et RODÉS ORQUÍN, Francho. Bocabulario aragonés d'abes d'Uropa; Ed. Publicazions d'o Consello d'a Fabla Aragonesa. Uesca, 1996.

Vinclos externos

Plantilla:Destacato