Diferencia entre revisiones de «Milvus milvus»
m ortografía, replaced: Enrastre → Vinclo |
m r2.7.1) (Robot Adhibito: fa:کورکور حنایی |
||
Linia 66: | Linia 66: | ||
{{Destacato|de}} |
{{Destacato|de}} |
||
[[als:Rotmilan]] |
[[als:Rotmilan]] |
||
[[az:Qırmızı çalağan]] |
[[az:Qırmızı çalağan]] |
||
Linia 81: | Linia 82: | ||
[[es:Milvus milvus]] |
[[es:Milvus milvus]] |
||
[[eu:Miru gorri]] |
[[eu:Miru gorri]] |
||
[[fa:کورکور حنایی]] |
|||
[[fi:Isohaarahaukka]] |
[[fi:Isohaarahaukka]] |
||
[[fr:Milan royal]] |
[[fr:Milan royal]] |
Versión d'o 11:17 11 feb 2012
Milvus milvus | ||||||||||||||||||
Milaneta u milano común (Milvus milvus) | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Milvus milvus | ||||||||||||||||||
Linnaeus, 1758 | ||||||||||||||||||
Destribución de M. milvus en Eurasia. Narancha = En verano. Verde = Tot l'anyo. Azul = Hibierno |
A milaneta[1] u milano común (Milvus milvus (L., 1758)) ye un au rapinyadera d'a familia d'as accipitridas, subfamilia Milvinae. Ye, a más, por a suya mida a especie más chicota de milano d'Eurasia, más que no a suya parient o milano negro. En Aragón tamién conoix altros nombres populars. En Espanya encara ye prou común de trobar-lo, pero en a resta d'Europa ista especie se troba en firme regresión.
As suyas midas varían d'entre os 62 y os 71 cm de lonchitut, pero como totz os milanos ye un animal esencialment planiador que tiene unas alas luengas y estreitas, as quals quan se desplegan obren dica 190 cm d'amplaria.
Tiene as plumas royencas por a tripa y as partes baixas d'o cuerpo, con a cabeza más grisenca que a resta. Dos mallas blancas concabidas en o negro de debaixo d'as alas, en chunto con a suya caracteristica coda bifurcada, la fan inconfundible quan se la vei volar.
Nombres populars
En Aragón, os terminos más freqüents ta referir-se-ie dimanan d'o latín «milānus», que coinciden con as formas equivalents en altras luengas romances: «milán» y «milano» son as prencipals. Tamién se decumenta a forma «milaneta»,[1] que talment fa referencia a la suya mida más chiqueta que en altras especies semellants.
A demás, como totas as especies de Milvinae, tamién se troban formas relacionadas con o potencial arabismo lexico «alforocho», anque leixos d'estar as chenerals, no se i decumentan si que en a comarca d'a Chacetania: «alforocho» en Aragüés de lo Puerto y Chaca,[1] y con más frequencia «alforrocho» que se decumenta en Ansó, Echo, Embún, Aragüés, Xabierregai y Puent d'A Reina en a dita comarca,[1] y en un punto nomás, que ye Santolaria de Galligo, en a vecina Plana de Uesca.[1]
Qualques autors han dau en os suyos estudios que tamién ye frequent o termino «abadeho» (AFI /abadexo/), como López Pardo[2] u Adolfo Aragüés Sancho, anque enqüestas posteriors (R. Vidaller) muestran como se ixa parola no se i aplicase si que en a localidat d'Uncastiello[1] (as Cinco Villas). Sí que tiene más repercusión en territorio aragonés a parola pareixida «abadehero» (AFI /abadexeɾo/) que se decumenta en Santolaria de Galligo[1] (Plana de Uesca), en Borrés[1] (Alto Galligo) y en Luesia[1] (Cinco Villas). Pareix que totz istes casos acotan a destribución d'ixes terminos en o sector occidental d'o domenio lingüistico aragonés. A tamas de tot ixo, Inazio Arizón y Francho Rodés citan, en 1996, un caso de prenunciación aragonesa d'ixe termino que por demás siempre ha estau decumentable con prenunciación castellana: «abadeixero» (AFI /abadeʃeɾo/) anque no ofreixen a procedencia cheografica d'ixa forma.[3]
Y ya en zagueras, cal destacar que como totas as aus de presa de mida meyana, recibe tamién en muitos puestos d'Aragón o nombre inespecifico d'«esparver/o», que ye más especifico ta altras especies que se i pareixen anque no son filocheneticament relacionadas con os milanos (se veiga Buteo).
Imáchens
-
Disenyo de colors por debaixo
Se veiga tamién
Referencias
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 (an) VIDALLER TRICAS, Rafel, Libro de As Matas y Os Animals; Dizionario aragonés d'espezies animals y bechetals; Ed. Val d'Onsera. Zaragoza 2004. ISBN 978-84-8986-235-7
- ↑ (es) BERNIS MADRAZO, Francisco, Diccionario de nombres vernáculos de aves; Ed. Gredos. Madrid 1995. ISBN 84-2491-691-3
- ↑ (an) ARIZÓN ALLUÉ, Inazio, PLATEUW, Marteen et RODÉS ORQUÍN, Francho. Bocabulario aragonés d'abes d'Uropa; Ed. Publicazions d'o Consello d'a Fabla Aragonesa. Uesca, 1996.
Vinclos externos
- Wikispecies tiene un articlo sobre Milvus milvus.
- Se veigan as imáchens de Commons sobre a milaneta.