Diferencia entre revisiones de «Panamá»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.6.5) (Robot Adhibito: Modificato: es:Panamá
m r2.6.5) (Robot Adhibito: or:ପାନାମା
Linia 226: Linia 226:
[[nrm:Panama]]
[[nrm:Panama]]
[[oc:Panamà (país)]]
[[oc:Panamà (país)]]
[[or:ପାନାମା]]
[[os:Панамæ]]
[[os:Панамæ]]
[[pam:Panama]]
[[pam:Panama]]

Versión d'o 19:00 3 feb 2012

Plantilla:Infobox País

A Republica de Panamá (en castellán Republica de Panamá) ye un país, o mas meridional d'America Central. Se troba situato en o istmo que conecta Norteamerica y Sudamerica, mugar a o norueste con Costa Rica, a o sudeste con Colombia, a o norte con a Mar Caribe y a o sud con l'ocián Pacifico. A suya capital ye a Ciudat de Panamá. Os espanyols explororon Panamá y creyoron asentamientos en o sieglo XVI, durando a suya presencia dica 1821 quan s'independizó y s'unió a Nueva Granada, Ecuador, y Venezuela - formando a Republica d'a Gran Colombia. Quan ista se disolvió en 1830, Panamá continó fendo parti de Colombia. Con o refirme d'os Estatos Unitos, Panamá s'independizó de Colombia en 1903. A Canal de Panamá fue construyito entre 1904 y 1914 por incheniers d'as Fuerzas Armatas estatounitenses. En 1977, se sinyó un alcuerdo por o que se transferiría de tot o control d'a Canal por parti d'os Estatos Unitos a o gubierno de Panamá antis de rematar o sieglo.[1]

Os ingresos provenients d'os peaches que se bosan en a canal representan actualment una parti important d'o PIB d'o país. Panamá representa a tercera u quatrena mayor economía d'America Central y[2] tien o mayor creiximiento economico y a mayor renta per capita d'ista rechión.[3][4] En 2010 Panamá se trobaba en a 4ena posición entre os países latinamericans en termins de desenvolique humán, y a 54ena en tot o mundo.[5]

En 2010 Panamá yera a segunda economía mas competitiva de Latinamerica seguntes o Endice de Competitividat Global d'o Foro Economico Mundial (FEM).

Panamá tien a mayor selva pluvial d'o hemisferio occidental fueras d'a selva amazonica, trobando-se-ie una gran variedat de plantas tropicals, animals y muixons - beluns d'os qualos no se pueden trobar en garra atro puesto d'o mundo.[6]

A suya población ye de 3.405.813 habitants en una superficie de 78.200 km², con una densidat de población de 44 hab./km².

Organización territorial

División politica de Panamá

Panamá se divide politicament en 9 provincias y 3 comarcas indichenas de ran provincial. As provincias, a la vegada, son integratas por 75 municipios y istos en 620 correchimientos, d'os qualos dos son comarcas indichenas a o ran de correchimiento.

As provincias son:

As comarcas indichenas con ran provincial son:

As comarcas indichenas con ran de correchimiento son:

Cheografía

Río Chagres

A Republica de Panamá ye una fraixa istmica con un superficie total de 75.517 km². Os puntos mas elevatos son o vulcán Barú con 3.475 m, o tozal de Fábrega amb 3.375 m, o Itamut con 3.280 m y o Echandi con 3.163. As islas prencipals son Coiba, Del Rey y Cebaco. Os lacos mas grans son o Gatun con 423,15 km² y o Bayano con 185,43 km². O río mas important d'o territorio debito a o suyo impacto en a economía ye o Chagres, vital ta o funcionamiento d'a canal y Panamá.

Panamá forma un puent natural que une os subcontinent norteamericán y sudamericán. A caracteristica dominant d'a topografía d'o país ye a sierra central que forma a división continental. Ista división no fa pas parti d'as grans cordeleras de Norteamerica y nomas amán d'a muga de Colombia as sierras se relacionan con o sistema d'os Andes de Sudamerica. A sierra que divide o país ye a Sierra de Talamanca amán d'a muga de Costa Rica. Mas enta l'este se convierte en a Sierra de Bascará y a porción amanata a la canal a sobén se diz a Sierra de Veraguas; en o suyo conchunto todas as sierras se conoixen como a "Sierra Central".[7]

Os kuna son una d'as etnias amerindias de Panamá

Panamá se troba en a rechión tropical y un tercio d'a suya superficie ye cubierta de selvas tropicals, mientres que a resta s'ha convertito en territorio ta o cautivo y a ganadería en a rechió semiarida d'a peninsula d'Azuero.[7] O clima d'o país ye calido y humedo, pero moderato debito a os ocians.[7]

Demografía

En 2008 Panamá teneba una población de 3,3 millons d'habitants.[8] A mayoría d'a población, o 70% ye mestiza, mientres que o 20% ye amerindia u orichinarios d'as islas d'o Caribe u d'as dos ascendencias y un 10% ye d'ascendencia europea. A población amerindia encluye siet grupos indichenas: os emberá, os wounaan, os guayamí, os buglé, os kuna, os naso y os bribri. Mas d'a metat d'a población vive en a capital, a ciudat de Panamá y a suya aria metropolitana. O país ye o menos poblato de toz os países castellanoparlants.

A cultura y os costumbres son mas que mas caribenyos y espanyols. O castellán ye a luenga oficial y mas important. Alto u baixo un 40% d'a población parla o criollo, a mayoría en a ciudat de Panamá y as islas d'a costa d'o nordeste.[9][10] L'anglés se parla amplament en a costa y en os ambitos profesionals y de negocios.

Cultura

L'atleta Irving Saladino

Esporte

Panamá partecipa en os Chuegos Olimpicos de Verano dende 1928.

Enrastres externos

Referencias

  1. (en) "Error: |títol= no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pm.html. 
  2. (en) "Error: |títol= no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2195.html.  And: "Error: |títol= no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2001rank.html.  See also: IMF.org
  3. (en) "Error: |títol= no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". http://www.nationmaster.com/graph/eco_fin_con_exp_etc_ann_gro-consumption-expenditure-etc-annual-growth. 
  4. (en) "Error: |títol= no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". http://www.nationmaster.com/graph/eco_fin_con_exp_etc_con_2000_us_percap-constant-2000-us-per-capita. 
  5. (en) "Error: |títol= no especificau en emplegar {{cita web}}Plantilla:Namespace detect showall". http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Complete.pdf.  pp. 144
  6. (en) "Country profile: Panama". BBC News. 2010-06-30. http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1229332.stm. 
  7. 7,0 7,1 7,2 (es) Panama. Land and Resources. MSN Encarta.
  8. (en) Panama. People. The CIA Factbook.
  9. Gordon, Raymond G., Jr. (ed.), (2005)
  10. (en) Languages of Panama. Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition. Dallas, Tex.: SIL International. Online version.


Estaus d'America Central
Belize | Costa Rica | El Salvador | Guatemala | Honduras | Nicaragua | Panamá


Estaus d'America d'o Norte
Antigua y Barbuda | Bahamas | Barbados | Belize | Canadá | Chamaica | Costa Rica | Cuba | Dominica | Republica Dominicana | El Salvador | Estaus Unius | Grenada | Guatemala | Haití | Honduras | Mexico | Nicaragua | Panamá | Sant Cristofo y Nieus | Santa Lucia | Sant Vicent y as Granadinas | Trinidad y Tobago
Dependencias: Anguila | Aruba | Bermudas | Islas Vírchens Britanicas | Islas Caimán | Clipperton | Curaçao | Groenlandia | Guadalupe | Martinica | Montserrat | Isla Navassa | Puerto Rico | Saint-Barthélemy | Saint-Martin | Saint-Pierre y Miquelon | Sint Maarten | Islas Turcas y Caicos | Islas Vírchens d'os Estaus Unius