Diferencia entre revisiones de «Iliada»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
Ulixes (descutir | contrebucions)
mSin resumen de edición
Ulixes (descutir | contrebucions)
Linia 72: Linia 72:


=== Canto V: Chesta de Diomedes ===
=== Canto V: Chesta de Diomedes ===
[[Image:Athéna et Diomède.jpg|thumb|300px|right|[[Atena]] consellando a Diomedes poco antes de dentrar en batalla - (Schlossbrücke, Berlín).]]

Entre os aqueus destaca en a batalla [[Diomedes]], asistiu por Atena, que ye a punto de matar a [[Eneas]], y plega a ferir a Afrodita. Mientres, [[Ares]] y Héctor guían a las tropas troyanas y tamién destaca [[Sarpedón]], chefe d'os licios, que mata entre atros a o rei de [[Rodas]], [[Tlepólemo]]. Dimpués Diomedes, aduyau nuevament por Atena, fiere a Ares.
Entre os aqueus destaca en a batalla [[Diomedes]], asistiu por Atena, que ye a punto de matar a [[Eneas]], y plega a ferir a Afrodita. Mientres, [[Ares]] y Héctor guían a las tropas troyanas y tamién destaca [[Sarpedón]], chefe d'os licios, que mata entre atros a o rei de [[Rodas]], [[Tlepólemo]]. Dimpués Diomedes, aduyau nuevament por Atena, fiere a Ares.



Versión d'o 14:22 24 chi 2012

Articlo d'os 1000
Ista pachina ha menester d'una revisión por un corrector ta amillorar a suya ortografía, a suya gramatica u o suyo vocabulario.
Ilíada
Primers versos d'a Ilíada.
Información cheneral
Autor Homero
Chenero literario Epica
Subchenero Poesía epica
Versión orichinal en Griego antigo
Títol orichinal Ἰλιάς: Iliás

A Ilíada (en griego antigo Ἰλιάς: Iliás; en griego moderno Ιλιάδα: Iliáda) ye un poema epico griego atribuito a Homero (sieglo VIII a.C.) composato en hexametros ta ser recitato oralment por os rapsodas. A obra, dividita en 24 cantos, narra una parti d'a Guerra de Troya, concretament 51 días d'o setio a la ciudat de Troya (Ílion) por parti d'as tropas aqueas (ye decir, griegas) comandatas por Agamenón ta buscar a Helena, a muller d'o suyo chirmán Menalau raptata por Paris, fillo de Príamo, o rei de Troya.

Tanto a Ilíada como a Odisea fuoron consideratas por os griegos d'a epoca clasica, como por as cheneracions posteriors, como as composicions más importants en a literatura de l'Antiga Grecia estando emplegatas como fundamentos d'a pedagochía griega. As dos obras fan parti d'una serie más ampla de poemas epicos, de diferents autors y extensions, dito Ciclo Epico; manimenos d'a resta de poemas nomás s'han conservato diversos fragmentos.

En o "Libro d'el Trasoro" parlan un poquet d'os presonaches d'a Ilíada:

Aquest Priamo, rey de Troya, fue padre del buen Etor e de Paris. E aquest Paris aduxo a Elena de Grecia, que era muller del rey Menalau de Grecia, por vengança de lo queyo vos he departido: por que Troya fue destroyda finalment...

Argumento

Canta, oh musa, a ira d'o pelida Aquiles; ira funesta que causó infinitos mals a os aqueus y precipitó a o Hades muitas almas valerosas d'héroes, a qui fació presa de cans y pasto d'aus; cumplíba-se a voluntat de Zeus dende que se deseparoron disputando o Atrida, rei d'hombres, y o divino Aquiles

O poema narra a ira d'Aquiles, fillo d'o rei Peleu y d'a nereida Tetis, a suya causa, a suya larga duración, as suyas conseqüencias y o suyo posterior cambeo d'actitut. A ira d'Aquiles remata de conchunta con o poema, quan se reconcilia con Príamo, pai d'o suyo enemigo Héctor, momento en que se celebran os funerals d'iste.

Canto I: A peste y a ira

A ira d'Aquiles, de François-Léon Benouville (1821–1859)

Dimpués de nueu anyos de guerra entre aqueus y troyanos, una peste se desliga sobre o campamento aqueu. L'endevino Calcante, consultau sobre ixo, endivina que a peste no cesará dica que Criseida, esclava de Agamenón, sía retornata a o suyo pai Crises. A ira d'Aquiles s'orichina por Agamenón, qui dimpués de restituir a Criseida, saca a Aquiles a suya parte d'o botín, a choven sacerdotisa Briseida. Al haber-se produciu tot isto Aquiles se retira d'a batalla, y asegura que solament tornará a ella quan o fuego troyano aconsiga as suyas propias naus. Le pide a la suya mai Tetis, que convenza a Zeus ta que aduye a os troyanos. Este accepta ya que Tetis l'heba aduyau quan os suyos chirmans divinos se le rebeloron.

Canto II: O suenyo d'Agamenón y a Beocia

Zeus, inquieto por a promesa que le heba feito a Tetis, consella por meyo d'un suenyo a Agamenón que arme a las suyas tropas ta atacar Troya. Manimenos, Agamenón, ta probar a o suyo exercito, proposa a os aqueus tornar a os suyos fogars, pero a propuesta ye refusada. Contino s'enumera o Catalogo de naus aqueas y o d'as fuerzas troyanas.

Canto III: Os churamentos y Helena en a muralla

O chefe d'as tropas troyanas, Héctor, carranya a o suyo chirmán Paris por amagar debant d'a presencia de Menalau. Debant d'ixo, Paris decide desafiar a Menalau en combate singular.

Helena, o rei Príamo y atros nobles troyanos observan a batalla dende a muralla, an Helena presienta a beluns d'os chefes aqueus. A batalla se detiene t'a celebración d'o duelgo singular, con a promesa que o vencedor se quedaría con Helena y os suyos tesoros. Menalau ye a punto de matar a Paris pero iste ye salvau por Afrodita, y ye ninviau chunto a Helena.

Canto IV: Violación d'os churamentos y revista d'as tropas

Dimpués d'una chicota asambleya d'os dioses, istes deciden que empecipien de nuevo as hostilidatz, por la qual cosa Atena enzuriza a Pándaro ta que rompa a tregua lanzando una flecha que fiere a Menalau y dimpués d'o discurso d'Agamenón a las suyas tropas, empecipia de nuevo la luita, en a qual Ares por una parte y Apolo, Atena y atras divinidatz, aduyan respectivament a os troyanos y a os aqueus.

Canto V: Chesta de Diomedes

Atena consellando a Diomedes poco antes de dentrar en batalla - (Schlossbrücke, Berlín).

Entre os aqueus destaca en a batalla Diomedes, asistiu por Atena, que ye a punto de matar a Eneas, y plega a ferir a Afrodita. Mientres, Ares y Héctor guían a las tropas troyanas y tamién destaca Sarpedón, chefe d'os licios, que mata entre atros a o rei de Rodas, Tlepólemo. Dimpués Diomedes, aduyau nuevament por Atena, fiere a Ares.

Canto VI: Héctor y Andrómaca

Debant de l'empente d'os aqueus, Héleno, tamién fillo de Príamo y endevino, diz a Héctor que torne a Troya ta encargar a las mullers troyanas que realicen ofrendas en o templo d'Atena. Mientres en a batalla Diomedes y o licio Glauco reconoixen os suyos lazos d'hespitalidat y se intercambian las armas amistosament. Héctor, dimpués de realizar l'encargo d'o suyo chirmán Héleno, va en busca de Paris ta carranyar-le ta que torne a la batalla y se despide d'a suya esposa Andrómaca.

Canto VII: Combate singular d'Héctor y Áyax

Dimpués d'o debat entre Atena y Apolo, interpretau por Héleno, Héctor desafía en duelgo singular a qualsiquier aqueu destacau. Os prencipals chefes aqueus, acceptan o desafío y dimpués de chitar-lo a suertes, Áyax Telamonio ye o esleiu. O duelgo singular tiene puesto pero a plegada d'a nueit mete fin a la luita entre totz dos y se intercambian regalos (don y contra-don). Néstor diz a os aqueus de construir una muralla y una fuesa que esfienda a suya campamento. Os troyanos en asambleya debaten si han d'entregar a Helena y a suya tesoro (postura esfendida por Anténor), u solament a suya tesoro (postura esfendida por Paris). Príamo ordina que se treslade a os aqueus a propuesta de Paris. A propuesta ye rotundament refusada, pero s'alcuerda una tregua ta cremar os calavres.

Canto VIII: Batalla interrumpida

Zeus ordina a la resta d'os dioses que s'abstiengan d'intervenir en a contienda. Os troyanos, animaus por Zeus, abanzan en a batalla y fan retroceder a os aqueus. Por parte d'os aqueus Teucro causa grieus danyos en as ringleras troyanas con as suyas flechas. Atena y Hera tractan d'aduyar a os aqueus pero Iris les ninvia a orden de Zeus que no interviengan. Al plegar a nueit os troyanos acampan amán d'o campamento aqueu.

Canto IX: Ambaixada a Aquiles

Fénix, Áyax Telamonio, Odiseu y dos heraldos son ninviaus como ambaixada, por consello de Néstor, an dan a Aquiles disculpas por parte d'Agamenón (ofrindo-le regalos, a devolución de Briseida y a qualsiquiera d'as suyas fillas como esposa) y le suplican que torne a la luita, pero iste se niega manimenos o consello de Fénix.

Canto X: Chesta de Dolón

Diomedes y Odiseu, nuevament por consello de Néstor, realizan una misión d'espionache nocturna, en a qual matan a o troyano Dolón, que igualment heba estau ninviau en misión de espionache por Héctor. Dimpués, con a información aconseguida a traviés de Dolón, asasinan a soldaus tracios y a o suyo rei Reso mientres aduermen y se levan os suyos caballos.

Canto XI: Chesta d'Agamenón

Amaneixe, prencipia a batalla y os aqueus empecipian levando a iniciativa. Destaca entre ells Agamenón, dica que resulta feriu por Coón y debe retirar-se. Alavez toman a iniciativa os troyanos. Os aqueus contraatacan pero Diomedes, Eurípilo y o medico Macaón son ferius por flechas de Paris. Mientres o troyano Soco muere a mans d'Odiseu, pero aconsigue ferir-le, Patroclo ye ninviau por Aquiles a la botiga de Néstor ta conoixer as noticias d'a batalla.

Canto XII: Combate en a muralla

Os troyanos, seguindo primero os consellos de Polidamante, traviesan o foso previo a o muro d'os aqueus pero dimpués non escuitan o suyo consello de no asaltar o muro. O licio Sarpedón ubre una breca en o muro que ye travesau por as tropas troyanas con Héctor a la cabeza, manimenos a resistencia d'Áyax y Teucro.

Canto XIII: Batalla chunto a las naus

Poseidón acude a la batalla ta animar a os aqueus a resistir las cargas d'os troyanos. Entre os aqueus se destaca Idomeneu, rei de Creta. Héleno y Deífobo han de retirar-se dimpués d'estar ferius por Menalau y Meríones. Pero Héctor contina en o suyo abance dica que se le oposa Áyax.

Canto XIV: Enganyo de Zeus

Chupiter y Chuno en l'amonte Ida por James Barry, 1773 (*City Art Galleries, Sheffield).

Hera concibe un plan ta enganyar a Zeus y con aduya d'o cinturón d'Afrodita seduz a Zeus y con a d'Hipnos lo fa adormir. Dimpués encarga a Poseidón que intervienga en favor d'os aqueus. Áyax Telamonio fiere a Héctor, que ye retirau d'o combate por os suyos companyers y levau amán a la ciudat. Manimenos a resistencia de Polidamante y o suyo chirmán Acamante, os aqueus toman una breu iniciativa en a batalla.

Canto XV: Nueva ofensiva dende as naus

Zeus descubre l'enganyo d'o que ha estau obchecto y ordina a Poseidón a traviés d'Iris que deixe d'aduyar a os aqueus. Dimpués diz a Apolo a que dé nuevas fuerzas a os troyanos. Ares tiene o proposito d'ir a combatir a o costau d'os aqueus ta vengar a muerte d'o suyo fillo Ascálafo pero Atena le advierte que será obchecto d'a ira de Zeus. Héctor torna a tener fuerzas y os troyanos plegan combatindo dica as naus d'os aqueus. Mesmo Áyax Telamonio ha de retroceder.

Canto XVI: Chesta de Patroclo

Héctor aconsigue cremar a una d'as naus d'os aqueus. Patroclo pide permiso a Aquiles ta tomar os suyos armas y luitar y a o mando d'os mirmidones, fa fuyir a os troyanos, que creyen que en realidat se tracta d'Aquiles. Mata entre atros a Sarpedón, rei de Licia y fillo de Zeus. Pero Apolo acude en aduya d'os troyanos y truca a Patroclo, que dimpués ye feriu por Euforbo y rematau por Héctor.

Canto XVII: Chesta de Menalau

Menalau aconsigue matar a Euforbo y esfiende o cuerpo sin vida de Patroclo. Os troyanos lo fan retroceder y Héctor saca a Patroclo as suyas armas. Dimpués acuden refuerzos aqueus a o combate y aconsiguen levar o suyo cuerpo a las naus.

Canto XVIII: Fabricación d'armas

Antíloco da a Aquiles a noticia d'a muerte d'o suyo amigo Patroclo, y iste decide tornar a la luita ta vengar a muerte d'o suyo amigo. Caye a nueit y os troyanos se reunen. Polidamante quiere ir a Troya a refuchiar-se dimpués d'os suyos muros pero totz escuitan a Héctor en seguir peleyando en campo ubierto. A nereida Tetis aconsigue que Hefesto fabrique armas nuevas t'o suyo fillo Aquiles.

Canto XIX: Aquiles depón a ira

Aquiles aduya a Patroclo.

Aquiles se charra con Agamenón. Iste le retorna a Briseida de conchunta con quantos regalos, amás de fer un churamento que nunca estió con Briseida como ye costumbre entre hombres y mullers.

Canto XX: Combate d'os dioses

Zeus da permiso a la resta d'os dioses ta que interviengan en a batalla y aduyen a qui prefieran. Aquiles encieta un furioso ataque en o qual luita con Eneas, o qual finalment ye salvau por Poseidón. Mata a Polidoro, fillo de Príamo y se le enfrenta Héctor, pero Atena aduya a Aquiles y Apolo expulsa a Héctor d'o combate.

Canto XXI: Batalla chunto a o río

Aquiles mata, entre atros, a Licaón, fillo de Príamo y a Asteropeo, que aconsigue ferir-lo lieument. O dios d'o río Escamandro lo rodea con as suyas auguas y ye a punto d'afogar-lo, pero Hera acude a o suyo fillo Hefesto ta que aduya a o héroe. A resta d'os dioses peleyan entre ells, uns a favor d'os aqueus y atros a o d'os troyanos. O rei Príamo ordina ubrir as puertas de Troya ta que as suyas tropas se refuchien dimpués d'os suyos muros. Apolo aconsigue momentaniament mantener a Aquiles luen d'os muros de Troya.

Canto XXII: Muerte d'Héctor

As fuerzas troyanas se refuchian en a ciudat pero Héctor queda difuera ta peleyar contra Aquiles. Pero una vez frent a frent, Héctor fuye y ye acazau por Aquiles. Atena enganya a Héctor fendo-le creyer que tiene en o suyo aduya a o suyo chirmán Deífobo y Héctor s'enfrenta por fin cara a cara a Aquiles, qui lo mata, ata o suyo calavre a o suyo carro de combate y puyau en ell da tornadas arredol d'a ciudat.

Canto XXIII: Chuegos en honor de Patroclo

Os troyanos levan o cuerpo d'Héctor a la ciudat.

Se celebran os Chuegos funerarios en honor de Patroclo con as siguients prebas: corrida de carros, luita, corrida, combate, lanzamiento de peso, tiro con arco y lanzamiento de chabalina.

Canto XXIV: Rescate d'Héctor

Príamo y un viello heraldo se dirichen ent'o campamento aqueu: en o camín troban a Hermes (ninviau por Zeus), que los aduya a pasar desapercibius dica a botiga d'Aquiles.

Príamo ruega a Aquiles le entregue o calavre d'Héctor y ofreix regalos, que Aquiles commoviu accepta. Dimpués Príamo pide a Aquiles un leito ta que l'aculga o suenyo, y o fillo de Peleu ordina que se disposen dos leitos; un ta Príamo y unatro t'o suyo heraldo. Dimpués d'ixo Aquiles da a petición d'o ancián Príamo once días t'os funerals d'Héctor, de traza que o dotzeno día os troyanos tornarían a peleyar.

Personaches

Aqueus

Catalogo d'as naus

O catalogo de naus ye una sección que se troba en o canto II d'a Ilíada d'Homero, que consiste en una enumeración d'as naus d'a alianza d'os aqueus que componeban a expedición militar contra Troya.

O esquema de cadagún d'os 29 continchents d'atacants ye pro similar en totz os casos, y ye formau de:

  • Nombre d'a rechión y d'as ciudatz prencipals que ninvian tropas.
  • Nombres d'os chefes de cada rechión.
  • Numero de naus ninviadas.

O total d'as naus suma una cantidat de 1186.

Rechión Caudillos Ciudatz Numero de naves
Beocia Peneleu, Leito, Arcesilao, Protoénor, Clonio Hiria, Áulide, Esceno, Escolo, Eteono, Tespea, Grea, Micaleso, Harma, Ilesio, Eritras, Eleone, Fila, Peteón, Ocálea, Medeón, Copas, Eutresis, Tisba, Coronea, Haliarto, Platea, Glisante, Hipotebas, Onquesto, Arne, Midea, Nisa, Antedón 50
Beocia Ascálafo, Yálmeno Aspledón, Orcómeno 30
Fócide Esquedio, Epístrofo Cipariso, Pitón, Crisa, Dáulide, Panopeo, Anemorea, Yámpolis, Lilea 40
Lócrida Áyax o Menor Cino, Opunte, Calíaro, Besa, Escarfa, Augías, Tarfa, Tronio 40
Eubea Elefénor Calcis, Eretria, Histiea, Cerinto, Dío, Caristo, Estira 40
Ática Menesteo Atenas 50
Golfo Sarónico Áyax o Gran Salamina 12
Argólida Diomedes, Esténelo, Euríalo Argos, Tirinto, Hermíone, Ásina, Trecén, Éyones, Epidauro, Egina, Masete 80
Argólida Agamenón Micenas, Corinto, Cleonas, Ornías, Aretírea, Sición, Hiperesia, Gonoesa, Pelene, Egio, Egíalo, Hélica 100
Lacedemonia Menelao Faris, Esparta, Mesa, Brisías, Augías, Amiclas, Helos, Laa, Étilo 60
Mesenia Néstor Pilos, Arena, Trío, Epi, Ciparesente, Anfigenía, Pteleo, Helos, Dorio 90
Arcadia Agapénor Féneo, Orcómeno, Ripa, Estratia, Enispa, Tegea, Mantinea, Estínfalo, Parrasia 60
Élide Anfímaco, Talpio, Diores, Polixino Buprasio, Hirmina, Mírsino, Alesio 40
Mar Chonico Meges Duliquio, islas Equinas 40
Mar Chonico Odiseu Ítaca, Crocilea, Egílipe, Zacinto, Samo 12
Etolia Toante Pleurón, Oleno, Pilene, Cálcide, Calidón 40
Creta Idomeneo, Meríones Cnosos, Gortina, Licto, Mileto, Licasto, Festo, Ritio 80
Rodas Tlepólemo Lindo, Yáliso, Camiro 9
Dodecaneso Nireo Sime 3
Dodecaneso Fidipo, Ántifo Nísiros, Crápatos, Casos, Cos, islas Calidnas 30
Ftía Aquiles Alo, Álope, Trequine 50
Tesalia Protesilao, Podarces Fílace, Píraso, Itón, Antrón, Pteleo 40
Tesalia Eumelo Feras, Beba, Gláfiras, Yolco 11
Tesalia Filoctetes, Medonte Metona, Taumacia, Melibea, Olizón 7
Tesalia Podalirio, Macaón Trica, Itome, Ecalia 30
Tesalia Eurípilo Ormenio, Asterio 40
Tesalia Polipetes, Leonteo Argisa, Girtona, Orta, Elona, Olosón 40
Tesalia Guneo Cifo, Dodona 22
Tesalia Prótoo Magnetes (rivera d'o Peneo y cercanías de l'amonte Pelión) 40

Troyanos

Catalogo de troyanos

O catalogo d'os troyanos ye una sección d'o libro II d'a Ilíada d'Homero, que enumera cadagún d'os continchents que luitoron a favor de Troya entre l'asedio a o que fué sozmetida por os guerrers aqueus. Amaneixe a l'arreu d'o catalogo de naus d'a coalición aquea.

Région u lugar Caudillos Ciudatz
Troya Héctor Troya
Dardania Eneas, Arquéloco, Acamante, Anterónidas Dardania
Amonte Ida Pándaro Zelea
Apeso Adresto, Anfio Adrestea, Apeso, Pitiea
Arisba Asio Percote, Praccio, Sestos, Abidos, Arisba
Pelasgos Hipótoo, Pileo Larisa
Tracia Acamante, Píroo No mencionadas
Cicones Eufemo No mencionadas
Peonia Pirecmes Amidón
Paflagonia Pilémenes Citoro, Sésamo, Cromna, Egíalo, Eritinos
Halizones Dío, Epístrofo Álibe
Misia Crómide, Énnomo No mencionadas
Frigia Forcis, Ascanio Ascania
Meonios Mestles, Ántifo No mencionadas
Caria Nastes, Anfímaco Mileto
Licia Sarpedón, Glauco No mencionadas

Visions d'a Ilíada

Mapa d'a Troade (Troas).

A Ilíada como esencialment historica

Qualques investigadors, como Forrer en 1924, Page (1959), Huxley (1960) y Wood (1985), indican que as fuents hititas amuestran una serie de coincidencias dentre nombres hititas y nombres micenicos que son un indicio que os hititas estioron relacionaus tanto con Troya como con os aqueus.

Sostienen amás que l'arqueolochía sinyala que a destrucción de Troya VII-a u de Troya VIh podrían coincidir, en parte, con o conflicto belico cantau por Homero en a Ilíada. Creyen que a tradición oral puede haber conservau una cierta memoria, con alteracions, d'escayecimientos historicos.

A Ilíada como esencialment lechendaria

Atros autors, como Sommer, en 1932, argumentan, en cambeo, que l'aparent coincidencia entre los nombre hititas y os homericos ye simplament casual y que a fiabilidat d'a Ilíada como fuent historica ye sumament tasa.

Tamién ye important comparar os detalles d'a historia d'a Ilíada con os d'a literatura mesopotamica anterior - muit notablement, a Epopeya de Gilgameix. Nombres, scenas, y mesmo prencipals partes d'a historia, son chocantment similars.

A Ilíada como parcialment historica

En a Ilíada, Homero describe una ciudat y a suya redolada, presumiblement en a Edat de Bronze. Ista ciudat yera amán de l'Amonte Ida, en o noroeste de Turquía. Tal ciudat existió de feito, en Hissarlik. Homero describe numerosos aspectos cheograficos que coinciden con as ruinas descubiertas por Schliemann, de traza que o scenario descrito por Homero ye un scenario real, encara que iste feito no prueba en ell mesmo que i hese una guerra entre aqueus y troyanos, como describe a Ilíada.

D'o mesmo modo, en as tablas de Lineal B, amaneixen beluns nombres homericos, incluindo Héctor y Tros. Istes nombres d'os poemas homericos presumiblement memoran, si no necesariament personas especificas, a o menos un tiempo anterior quan los nombres d'a chent no yeran os mesmos de quan a epica d'Homero fué escrita.

No i hai brenca inherentment improbable sobre una gran batalla u mesmo una guerra sobre a ciudat de Troya. Ista aria ha estau siempre extremadament valurosa y fuertement disputada, ya que ye en a boca d'os Dardanelos. Estambul, a ciudat a l'atro cabo d'os estreitos que connectan a Mar Echea y a Mar Negra, ha estau o puesto de muitas confrontacions por exactament a mesma razón. Manimenos, no i hai una gran cantidat d'evidencias positivas en os distintos estratos de Troya, en Hissarlik, d'una destrucción por guerra. Os rans cronolochicament apropiaus, Troya VIh y Troya VII-a, pareixen totz dos haber estau destruius por incendios, o primer mas probablement a causa d'un tierratremo u desastre natural, pero ye dificil identificar o que destruyó a o zaguer. Ye posible que Troya VIIa fuese destruida en batalla, pero no ye seguro.

A Carta de Manapa-Tarhunda menciona luitas en Wilusa, presumiblement Troya. Os hititologos deducen d'o documento que Wilusa fué presa por un continchent de tropas dirichidas por un tal Pijamaradu, emparau por os ahhiyawa, y que os hititas habioron d'intervenir en la luita. Por o contexto d'o documento se creye que istas luitas pueden estar d'arredol de l'anyo 1300 a. C., y por ixo ye dificil fer-lo corresponder con una particular destrucción d'un particular ran d'os estratos de Troya.

Veyer tamién

Plantilla:Destacato