Diferencia entre revisiones de «O Lumo de Muro»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
mSin resumen de edición
m Bot: Arreglos menores y otros
Linia 24: Linia 24:
'''O Lumo de Muro''' (/o'lumo.'muro/; oficialment, en [[Idioma castellano|castellano]], «''Humo de Muro''») ye un [[lugar]] [[Aragón|aragonés]] en o [[municipio]] d'[[A Fueva (municipio)|A Fueva]], en a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Uesca|Uesca]] y [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'o [[Sobrarbe]]. A suya [[población humana|población]] ye de 17 habitants ([[2010]]<ref name="INE Lumo">{{es}} [http://www.ine.es/nomen2/index.do?accion=busquedaRapida&subaccion=&numPag=0&ordenAnios=ASC&nombrePoblacion=Humo+de+Muro&botonBusquedaRapida=Consultar+selecci%F3n «Humo de Muro» en a subpachina «''Relación de unidades poblacionales''» d'o ''Instituto Nacional de Estadística''], consultada o [[29 de chinero]] de [[2011]].</ref>)
'''O Lumo de Muro''' (/o'lumo.'muro/; oficialment, en [[Idioma castellano|castellano]], «''Humo de Muro''») ye un [[lugar]] [[Aragón|aragonés]] en o [[municipio]] d'[[A Fueva (municipio)|A Fueva]], en a [[provincias d'Espanya|provincia]] de [[provincia de Uesca|Uesca]] y [[Comarcas d'Aragón|comarca]] d'o [[Sobrarbe]]. A suya [[población humana|población]] ye de 17 habitants ([[2010]]<ref name="INE Lumo">{{es}} [http://www.ine.es/nomen2/index.do?accion=busquedaRapida&subaccion=&numPag=0&ordenAnios=ASC&nombrePoblacion=Humo+de+Muro&botonBusquedaRapida=Consultar+selecci%F3n «Humo de Muro» en a subpachina «''Relación de unidades poblacionales''» d'o ''Instituto Nacional de Estadística''], consultada o [[29 de chinero]] de [[2011]].</ref>)


O Lumo ye una [[aldeya]] historica de [[Muro de Roda]], que se troba en a man [[A Fueva|fovana]] debaixo d'o [[tozal]] que domina a dita población fortificada, en a [[ribera]] d'[[río Usía|a Usía]] y en a boca de l'estretimiento que a conduce cara t'a [[ribera de Mediano]]. Guarda camins tradicionals con a resta de nuclios que formón o municipio historico d'o [[Muro de Roda (municipio)|Muro de Roda]], a mayoría d'os quals en l'actualidat son despoblaus, y se troban en as [[garra (orografía)|garras]] d'o Tozal de Muro de Roda. Dica l'absorción de o dito municipio en [[A Fueva (municipio)|A Fueva]] en a [[anyos 1960|decada de 1960]]<ref name="INE Muro Roda">{{es}} [http://www.ine.es/intercensal/intercensal.do?search=1&cmbTipoBusq=0&textoMunicipio=Muro+de+Roda&btnBuscarDenom=Consultar+selecci%F3n «Muro de Roda» en a subpachina «''Alteraciones de los municipios en los Censos de Población desde 1842''» d'o ''Instituto Nacional de Estadística''], consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]]</ref>, O Lumo exerciba como cabecera municipal.
O Lumo ye una [[aldeya]] historica de [[Muro de Roda]], que se troba en a man [[A Fueva|fovana]] debaixo d'o [[tozal]] que domina a dita población fortificada, en a [[ribera]] d'[[río Usía|a Usía]] y en a boca de l'estretimiento que a conduce cara t'a [[ribera de Mediano]]. Guarda camins tradicionals con a resta de nuclios que formón o municipio historico d'o [[Muro de Roda (municipio)|Muro de Roda]], a mayoría d'os quals en l'actualidat son despoblaus, y se troban en as [[garra (orografía)|garras]] d'o Tozal de Muro de Roda. Dica l'absorción de o dito municipio en [[A Fueva (municipio)|A Fueva]] en a [[anyos 1960|decada de 1960]],<ref name="INE Muro Roda">{{es}} [http://www.ine.es/intercensal/intercensal.do?search=1&cmbTipoBusq=0&textoMunicipio=Muro+de+Roda&btnBuscarDenom=Consultar+selecci%F3n «Muro de Roda» en a subpachina «''Alteraciones de los municipios en los Censos de Población desde 1842''» d'o ''Instituto Nacional de Estadística''], consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]]</ref> O Lumo exerciba como cabecera municipal.


Ye o solo lugar que encara guarda un camín que o comunique con o despoblau de [[Ministirio]], á 1,5 [[kilometro]] de O Lumo en as garras d'o Tozal de Muro. Dista bells 2 km de [[Fumanal]], 2,5 km d'[[O Pamporciello]] (totz dos en dirección norte) y cosa como 2,7 km d'[[Arasanz]], en dirección nord-este dende O Lumo. Á 1 km en dirección sud, en a [[cuentra]] de a Usía, se troba o lugar de [[Palo]], y en sud-este o [[santuario de Santa María de Bruís]].
Ye o solo lugar que encara guarda un camín que o comunique con o despoblau de [[Ministirio]], á 1,5 [[kilometro]] de O Lumo en as garras d'o Tozal de Muro. Dista bells 2 km de [[Fumanal]], 2,5 km d'[[O Pamporciello]] (totz dos en dirección norte) y cosa como 2,7 km d'[[Arasanz]], en dirección nord-este dende O Lumo. Á 1 km en dirección sud, en a [[cuentra]] de a Usía, se troba o lugar de [[Palo]], y en sud-este o [[santuario de Santa María de Bruís]].


En O Lumo de Muro se troba, á demés, a ''Casa Clavería''; un casal fortificau d'o [[sieglo XVI]] que en l'actualidat se troba reformau y sirve ta [[restaurant]] con o nombre de ''Mesón Las Bodegas de Clavería''. O restaurant tiene tamién un [[parque zoolochico]] chicorrón, que ha nombre ''El Rancho de Clavería''<ref name="Clavería">{{es}} [http://www.lasbodegasdeclaveria.com/ Web d'o restaurant Las Bodegas de Clavería]; consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]].</ref>, que fundamentalment exposa una colección d'animals domesticos y de grancha y bella especie un poquet más exotica como [[estrucio]]s.
En O Lumo de Muro se troba, á demés, a ''Casa Clavería''; un casal fortificau d'o [[sieglo XVI]] que en l'actualidat se troba reformau y sirve ta [[restaurant]] con o nombre de ''Mesón Las Bodegas de Clavería''. O restaurant tiene tamién un [[parque zoolochico]] chicorrón, que ha nombre ''El Rancho de Clavería'',<ref name="Clavería">{{es}} [http://www.lasbodegasdeclaveria.com/ Web d'o restaurant Las Bodegas de Clavería]; consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]].</ref> que fundamentalment exposa una colección d'animals domesticos y de grancha y bella especie un poquet más exotica como [[estrucio]]s.


===Toponimia===
===Toponimia===
Existe una teoría que afirma que o nombre de O Lumo de Muro (por o costumbre [[Alto Aragón|altoaragonés]] d'eludir a preposición, se prenuncia «O Lumo' Muro») dimana d'a parola [[idioma latín|latina]] «''lumbus''» y no pas de o [[fumo]]. O toponimo oficial «''El Humo de Muro''», en castellano, se va creyar por una mala interpretación d'a prenunciación local d'a parola [[Idioma aragonés|aragonesa]] «[[Loma|Lumo]]», en interpretando-la como «L'Umo» u «L'Humo» por una error. A traducción correcta hese estau «''La Loma'' de Muro».
Existe una teoría que afirma que o nombre de O Lumo de Muro (por o costumbre [[Alto Aragón|altoaragonés]] d'eludir a preposición, se prenuncia «O Lumo' Muro») dimana d'a parola [[idioma latín|latina]] «''lumbus''» y no pas de o [[fumo]]. O toponimo oficial «''El Humo de Muro''», en castellano, se va creyar por una mala interpretación d'a prenunciación local d'a parola [[Idioma aragonés|aragonesa]] «[[Loma|Lumo]]», en interpretando-la como «L'Umo» u «L'Humo» por una error. A traducción correcta hese estau «''La Loma'' de Muro».


Manimenos, una altra teoría afirma que a parola «lumo» sería en verdat un [[apocope]] de dos parolas [[Luenga ibera|iberas]], «''lur''» y «''umo''», que significarían «tierra» y «grasa», a traviés de bella forma de tipo «lu'umo» («tierra fértil»)<ref name="Diario">{{es}} [https://www.diariodelaltoaragon.es/SuplementosNoticiasDetalle.aspx?Sup=1&Id=649195 Articlo en o suplemento dominical d'o ''Diario del Alto Aragón'', de 19/09/2010]; consultau o [[31 d'octubre]] de [[2010]].</ref>. Isto, d'alcuerdo con l'autor d'a teoría, valdría mismo ta O Lumo de Muro como ta [[O Lumo de Ranyín]], pus os dos lugars presentan buenas fincas a man de dos corsos d'augua que de siempre as habrían feito fácils ta meter de [[regano]]<ref name="Diario"/>.
Manimenos, una altra teoría afirma que a parola «lumo» sería en verdat un [[apocope]] de dos parolas [[Luenga ibera|iberas]], «''lur''» y «''umo''», que significarían «tierra» y «grasa», a traviés de bella forma de tipo «lu'umo» («tierra fértil»).<ref name="Diario">{{es}} [https://www.diariodelaltoaragon.es/SuplementosNoticiasDetalle.aspx?Sup=1&Id=649195 Articlo en o suplemento dominical d'o ''Diario del Alto Aragón'', de 19/09/2010]; consultau o [[31 d'octubre]] de [[2010]].</ref> Isto, d'alcuerdo con l'autor d'a teoría, valdría mismo ta O Lumo de Muro como ta [[O Lumo de Ranyín]], pus os dos lugars presentan buenas fincas a man de dos corsos d'augua que de siempre as habrían feito fácils ta meter de [[regano]].<ref name="Diario"/>


== Demografía ==
== Demografía ==
Linia 39: Linia 39:


==Fiestas==
==Fiestas==
*Segundo cabo de semana de [[mayo]], '''Fiesta Mayor'''<ref name="Fueva">{{es}} [http://www.lafueva.com/humo-de-muro.htm «''Humo de Muro''» en o pachina oficial de l'achuntamiendo d'A Fueva]; consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]].</ref><ref name="Sobrarbe">{{es}} [http://www.sobrarbe.com/sobrarbe.php?niv=3&cla=_1TD0P2EYT&cla2=_1TD0PVJSN&cla3=&tip=2 «''Fiestas en agosto''» en a subpachina «Calendario Festivo» d'o portal oficial d'a Comarca de Sobrarbe, www.Sobrarbe.com]; consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]]</ref>.
*Segundo cabo de semana de [[mayo]], '''Fiesta Mayor'''.<ref name="Fueva">{{es}} [http://www.lafueva.com/humo-de-muro.htm «''Humo de Muro''» en o pachina oficial de l'achuntamiendo d'A Fueva]; consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]].</ref><ref name="Sobrarbe">{{es}} [http://www.sobrarbe.com/sobrarbe.php?niv=3&cla=_1TD0P2EYT&cla2=_1TD0PVJSN&cla3=&tip=2 «''Fiestas en agosto''» en a subpachina «Calendario Festivo» d'o portal oficial d'a Comarca de Sobrarbe, www.Sobrarbe.com]; consultada o [[20 d'octubre]] de [[2010]]</ref>
*[[24 d'agosto]], romería de [[Sant Bartolomeu]], en puyando t'a [[ilesia de Sant Bartolomeu de Muro de Roda|ilesia de Sant Bartolomeu]] que ye en [[Muro de Roda]]<ref name="Fueva"/><ref name="Sobrarbe"/>.
*[[24 d'agosto]], romería de [[Sant Bartolomeu]], en puyando t'a [[ilesia de Sant Bartolomeu de Muro de Roda|ilesia de Sant Bartolomeu]] que ye en [[Muro de Roda]].<ref name="Fueva"/><ref name="Sobrarbe"/>


==Referencias==
==Referencias==

Versión d'o 15:12 10 chi 2012

Plantilla:Localidá Aragón

O Lumo de Muro (/o'lumo.'muro/; oficialment, en castellano, «Humo de Muro») ye un lugar aragonés en o municipio d'A Fueva, en a provincia de Uesca y comarca d'o Sobrarbe. A suya población ye de 17 habitants (2010[1])

O Lumo ye una aldeya historica de Muro de Roda, que se troba en a man fovana debaixo d'o tozal que domina a dita población fortificada, en a ribera d'a Usía y en a boca de l'estretimiento que a conduce cara t'a ribera de Mediano. Guarda camins tradicionals con a resta de nuclios que formón o municipio historico d'o Muro de Roda, a mayoría d'os quals en l'actualidat son despoblaus, y se troban en as garras d'o Tozal de Muro de Roda. Dica l'absorción de o dito municipio en A Fueva en a decada de 1960,[2] O Lumo exerciba como cabecera municipal.

Ye o solo lugar que encara guarda un camín que o comunique con o despoblau de Ministirio, á 1,5 kilometro de O Lumo en as garras d'o Tozal de Muro. Dista bells 2 km de Fumanal, 2,5 km d'O Pamporciello (totz dos en dirección norte) y cosa como 2,7 km d'Arasanz, en dirección nord-este dende O Lumo. Á 1 km en dirección sud, en a cuentra de a Usía, se troba o lugar de Palo, y en sud-este o santuario de Santa María de Bruís.

En O Lumo de Muro se troba, á demés, a Casa Clavería; un casal fortificau d'o sieglo XVI que en l'actualidat se troba reformau y sirve ta restaurant con o nombre de Mesón Las Bodegas de Clavería. O restaurant tiene tamién un parque zoolochico chicorrón, que ha nombre El Rancho de Clavería,[3] que fundamentalment exposa una colección d'animals domesticos y de grancha y bella especie un poquet más exotica como estrucios.

Toponimia

Existe una teoría que afirma que o nombre de O Lumo de Muro (por o costumbre altoaragonés d'eludir a preposición, se prenuncia «O Lumo' Muro») dimana d'a parola latina «lumbus» y no pas de o fumo. O toponimo oficial «El Humo de Muro», en castellano, se va creyar por una mala interpretación d'a prenunciación local d'a parola aragonesa «Lumo», en interpretando-la como «L'Umo» u «L'Humo» por una error. A traducción correcta hese estau «La Loma de Muro».

Manimenos, una altra teoría afirma que a parola «lumo» sería en verdat un apocope de dos parolas iberas, «lur» y «umo», que significarían «tierra» y «grasa», a traviés de bella forma de tipo «lu'umo» («tierra fértil»).[4] Isto, d'alcuerdo con l'autor d'a teoría, valdría mismo ta O Lumo de Muro como ta O Lumo de Ranyín, pus os dos lugars presentan buenas fincas a man de dos corsos d'augua que de siempre as habrían feito fácils ta meter de regano.[4]

Demografía

Evolución demografica
1992 1994 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
- - - - - - 19 17 17

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
18 17 15 18 20 20 20 17 -

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
- - - - - - - - -

2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 -
- - - - - - - - -

1990- : población de dreito.
Fuent: Intercensal en l'INE, Series de población en l'INE y Relación d'unidatz poblacionals en l'INE.

Fiestas

Referencias

Enrastres externos