Diferencia entre revisiones de «Republica Socialista Sovietica d'Armenia»
Sin resumen de edición |
Sin resumen de edición |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Ficha d'entidat cheografica |
|||
{| border=1 cellpadding=2 cellspacing=0 align=right style="margin-left:0.5em;" width="300px" |
|||
⚫ | |||
|+<font size="+1">Հայկական Սովետական |
|||
Սոցիալիստական Հանրապետություն |
|nombre_ofizial = Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն |
||
|país = |
|||
|- |
|||
|unidat = [[Republica Socialista Sovietica|RSS]] |
|||
| style="background:#efefef;" align="center" colspan="2" | |
|||
|entidat_mayor = [[Unión de Republicas Socialistas Sovieticas|Unión Sovietica]] |
|||
{| border="0" cellpadding=2 cellspacing=0 |
|||
|tipo_superior_1 = [[Estato]] |
|||
|- |
|||
|superior_1 = [[Imachen:Flag of the Soviet Union.svg|18px|border]] [[Unión de Republicas Socialistas Sovieticas|Unión Sovietica]] |
|||
| align="center" width="140px"| [[Imachen:Flag of Armenian SSR.svg|120 px]] |
|||
| |
|escudo = COA Armenian SSR.png |
||
|inno = Himno d'a RSS d'Armenia |
|||
|- |
|||
|bandera = Flag of Armenian SSR.svg |
|||
⚫ | |||
|bandera_grandaria = 120px |
|||
|- |
|||
⚫ | |||
| align="center" colspan=2 style="border-bottom:3px solid gray;" | <font size="-1">''[[Lema]]: Պրոլետարներ բոլոր երկրների, միացե'ք! |
|||
⚫ | |||
|capital = [[Yereván]] |
|||
|ziudat_gran = |
|||
⚫ | |||
|atros_idiomas = |
|||
|luenga_propia = |
|||
|coor = |
|||
|subdibisión = |
|||
|superfizie = 29.800 |
|||
|superfizie_pos = |
|||
|superfizie_post = |
|||
|superfizie_tierra = |
|||
|superfizie_agua = |
|||
|poblazión = 3.287.700 |
|||
|poblazión_pos = |
|||
|poblazión_año = 1989 |
|||
|poblazión_post = |
|||
|densidat = |
|||
|densidat_post = |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|campo2_nombre = Independencia d'a [[Unión Sovietica]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
|moneda = [[Rublo]] |
|||
|orario = [[UTC]] +4 |
|||
|pachina web = |
|||
|nota1 = |
|||
⚫ | |||
("Treballadors d'o mundo, uniz-tos!") |
|||
''</font> |
|||
|- |
|||
⚫ | |||
|- |
|||
| Idiomas |
|||
⚫ | |||
|- |
|||
| [[Capital (politica)|Capital]] |
|||
| [[Yerebán]] |
|||
|- |
|||
| Coordenatas d'a capital |
|||
| 40° 16' N, 44° 34' U |
|||
|- |
|||
| Ciudat más gran |
|||
| [[Yerebán]] |
|||
|- |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|- |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|- |
|||
| Aria Total |
|||
|29.800 [[km²]] |
|||
|- |
|||
| Población ([[1989]]) |
|||
| 3.287.700 |
|||
|- |
|||
| Independencia<br /> |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|- |
|||
| [[Moneda]] |
|||
| Rublo |
|||
|- |
|||
| Hora |
|||
| [[UTC]] +4 |
|||
|- |
|||
| Himno nacional |
|||
⚫ | |||
|} |
|||
A '''RSS d'Armenia''' (en [[Idioma armenio|armenio]]: Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն; en [[Idioma ruso|ruso]]: Армянская Советская Социалистическая Республика) u '''Republica Socialista Sovietica d'Armenia''' principió a existir quan o [[Partiu Comunista d'Armenia]] se fació con o control d'[[Armenia]] o [[29 de noviembre]] de [[1920]]. O [[1 d'aviento]] de [[1920]] o [[Primer Menistro d'Armenia|Primer Menistro]] [[Simon Vratsian]] cedió lo control d'o país. Iste cambeó más tardi o suyo nombre por o de ''Republica Socialista Sovietica d'Armenia''. O periodo ye conoixito a vegadas como ''Segunda Republica d'Armenia'', siguindo a la curta República Democratica de Armenia. |
A '''RSS d'Armenia''' (en [[Idioma armenio|armenio]]: Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն; en [[Idioma ruso|ruso]]: Армянская Советская Социалистическая Республика) u '''Republica Socialista Sovietica d'Armenia''' principió a existir quan o [[Partiu Comunista d'Armenia]] se fació con o control d'[[Armenia]] o [[29 de noviembre]] de [[1920]]. O [[1 d'aviento]] de [[1920]] o [[Primer Menistro d'Armenia|Primer Menistro]] [[Simon Vratsian]] cedió lo control d'o país. Iste cambeó más tardi o suyo nombre por o de ''Republica Socialista Sovietica d'Armenia''. O periodo ye conoixito a vegadas como ''Segunda Republica d'Armenia'', siguindo a la curta República Democratica de Armenia. |
||
Versión d'o 16:36 8 chi 2012
RSS d'Armenia | |||||
RSS de Unión Sovietica | |||||
| |||||
Entidat • Estato |
RSS Unión Sovietica | ||||
Capital | Yereván | ||||
Idioma oficial | Armenio y ruso | ||||
Moneda | Rublo | ||||
President en l'inte d'a independencia | Levon Ter-Petrossian | ||||
Independencia d'a Unión Sovietica | 23 de setiembre de 1991 | ||||
Tiempo en a URSS | Dende o 30 d'aviento de 1922 dica o 21 de setiembre de 1991. | ||||
RSS d'Armenia en a Unión Sovietica |
A RSS d'Armenia (en armenio: Հայկական Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետություն; en ruso: Армянская Советская Социалистическая Республика) u Republica Socialista Sovietica d'Armenia principió a existir quan o Partiu Comunista d'Armenia se fació con o control d'Armenia o 29 de noviembre de 1920. O 1 d'aviento de 1920 o Primer Menistro Simon Vratsian cedió lo control d'o país. Iste cambeó más tardi o suyo nombre por o de Republica Socialista Sovietica d'Armenia. O periodo ye conoixito a vegadas como Segunda Republica d'Armenia, siguindo a la curta República Democratica de Armenia.
Dende 1922 dica 1926, Armenia fació parte d'a Republica Federal Socialista Sovietica de Transcaucasia, chunto a las Republicas Socialistas de Cheorchia y Azerbaichán.
O 23 de agosto de 1990, cambeó de nombre a l'actual Republica d'Armenia, antis de declarar a suya independencia o 21 de setiembre de 1991.
Historia
O 29 de noviembre de 1920 se proclamó a Republica Socialista Sovietica d'Armenia. O gobierno armenio presovietico firmó en aviento un tractato con Turquía por o que cedeban Kars y Nakhicheván. Mientres o exercito royo ocupaba Cheorchia, os Dashnak facioron que Armenia se rebelase entre febrero y abril de 1921. Armenia tornó a estar conquiesta por os comunistas sovieticos, ya de pa cutio, y o 2 d'abril de 1921 fue declarata a Republica Sovietica d'Armenia.
O tractato ruso-turco de Kars d'o 13 d'octubre de 1921 tamién fue firmato por a R.S.S d'Armenia y fixó as mugas entre Turquía y Armenia. Armenia perdió Kars y Igdir (o territorio entre l'Araxes y o Mont Ararat que fació parte d'o Imperio Persa dica 1828). Con a cesión d'Igdir Turquía teneba un corredor dica Nakhicheván, territorio cedito a Azerbaichán. Nagorno Karabakh no feguraba en o tractato pero poco dimpués fue atribuito a Azerbaichán y se creyó a rechión autónoma d'Alto Karabakh o 7 de chulio de 1923.
Como en atras republicas socialistas sovieticas (Ucraína, Kirguizistán, ecetra..) o periodo sovietico d'entreguerras trayó fambre por a colectivización y as deportacions dende 1929. As autoridatz sovieticas luitaban contra as "supervivencias d'o nacionalismo", creyando un terror de masas. O catholicos Joren I fue asasinato en 1938.
En a segunda guerra mundial i heba armenios luitando en os dos bandos. Os armenios d'Alemanya consiguioron estar reconoixitos como arios. Bells nacionalistas armenios luitaban con l'eixe por a promesa que lis fació Hitler d'un estato independient arredol d'o Mont Ararat, (en territorio controlato por Turquía, que manimenos no participaba en a guerra). Una lechión armenia luitaba en o Caucas Norte, y bells armenios d'a diaspora fuoron detenitos por os angleses en Orient Meyo.
En 1945 Stalin presionó a pa que tornase a la URSS Kars y Ardahán, pero a oposición d'EEUU fació que ixas presions fracasasen, encara que o gobierno sovietico encomenzó a estar menos desfavorable con Armenia. En 1945 esleyoron a un nuevo catholicos, (a seu yera bacant dende 1938), y as autoridatz sovieticas favorexioron a repatriación d'armenios d'a diaspora. Entre 1946 y 1948 100.000 armenios arriboron en Armenia, pero desilusionatos, muitos d'ellos no querioron quedar-se-ie y dica 1956 no se'n podioron marchar.
En as tres decadas dimpués d'a muerte de Stalin Armenia s'industrializó y urbanizó ascape y tenió un grant creiximiento demografico. O nivel d'educación progresó ascape, y se produció una fuga de cerebros ta Rusia, por haber-ie pocas oportunidatz en tan redueito país. Os armenios s'infiltroron en a clase dirichent sovietica, por eixemplo o president d'o Presidium d'o Soviet Supremo entre 1964 y 1965 yera l'armenio Anastás Mikoyán. O costrutor d'avions Mig yera o suyo chirmán Artion Mikoyán. As autoridatz d'a republica dedicoron muitos esfuerzos a salvar o patrimonio cultural armenio, que os turcos y azerís encara destruyen. O nacionalismo armenio tornó a tener fuerza, y en 1965 s'expresó en una gran manifestación que conmemoraba o cincuanta aniversario d'o chenocidio. En 1966 naixió o partito nacional unificato, y los suyos miembros fuoron detenitos y condenatos en anyos posteriors.
En 1988 encomenzoron conflictos interetnicos entre os armenios y os azerís por a reclamación d'os armenios de l'Alto Karabakh d'unir-sen a Armenia. En Armenia creyoron un comité pa Karabakh, que reclamaba a unión de l'Alto Karabakh con Armenia. Os días 28 y 29 de febrero i habió pogroms antiarmenios en Sumgait, a lo norte de Bakú, con decenas de victimas. En chulio o soviet de l'Alto Karabakh votó a unión con Armenia; o Soviet Supremo d'a URSS se oposó porque no quereba creyar un precedent de cambeyos de mugas.
Un tierratremo devastó o norte d'Armenia en aviento de 1988, con decenas de mils de victimas. Alavez as autoridatz sovieticas detenioron a los dirichents d'o comité pa Karabakh, y dimpués facioron estar l'Alto Karabakh en a subchección d'una comisión especial presidita por un ruso. A meyatos de chinero de 1990 i habió pogroms antiarmenios en tot Azerbaichán y quan correba periglo que tamién afectasen a os rusos as tropas sovieticas intervinioron.
En agosto de 1990 Levon Ter Petrossian, que heba estato miembro d'o comité pa Karabakh, fue esleito president de l'Asambleya Nacional (en a practica cabo d'estato). Armenia esdevinió republica sobirana, incluindo l'Alto Karabakh, estendendo a ciudadanía a totz os armenios de fuera d'Armenia.
Republicas d'a Unión Sovietica | |
RSS d'Armenia | RSS d'Azerbaichán | RSS de Belarrusia | RSS de Cheorchia | RSS d'Estonia | RSS de Letonia | RSS de Lituania | RSS de Moldavia | RSS de Cazaquistán | RSS de Kirguisistán | RSSF de Rusia | RSS de Tachiquistán | RSS de Turkmenistán | RSS d'Ucraína | RSS d'Usbekistán
Republicas Sovieticas de curta vida: RSS Carelo-Finesa (1940-1956) | RSSF Transcaucasica (1922-1936) |