Diferencia entre revisiones de «Montenegro»

De Biquipedia
Contenido eliminado Contenido añadido
m r2.7.1) (Robot Adhibito: Modificato: xmf:ჩერნოგორია
m r2.7.1) (Robot Adhibito: Modificato: az:Çernoqoriya
Linia 123: Linia 123:
[[arz:مونتينيجرو]]
[[arz:مونتينيجرو]]
[[ast:Montenegru]]
[[ast:Montenegru]]
[[az:Monteneqro]]
[[az:Çernoqoriya]]
[[bar:Montenegro]]
[[bar:Montenegro]]
[[bat-smg:Joudkalnėjė]]
[[bat-smg:Joudkalnėjė]]

Versión d'o 02:02 23 avi 2011

Plantilla:Infobox País

Montenegro (en montenegrín Crna Gora/Црна Гора) ye un chicot país situato en os Balcans, chunto a la mar Hadriana. Dende o 4 de febrero de 2003 se establió como un d'os dos estatos miembros d'a Federación de Serbia y Montenegro, pero o 21 de mayo de 2006, en un referendum, o 55,5% d'a población refirmó a independencia de Montenegro que fue proclamata o 3 de chunio de 2006.

Toponimia

O suyo nombre en luengas neolatinas vien d'o venecián, egual que Negroponte en Grecia.

Población por etnias y nacionalidatz

A mayor part d'a población son os montenegrins y/o serbios. Bi ha crovates d'orichen dalmata en as Bocas de Kotor, albaneses en a muga con Albania y eslavos musulmans en a muga con Serbia.

Divisions administrativas de Montenegro

Se veiga ta más informacion a lista de municipios de Montenegro
Municipios de Montenegro

Montenegro ye dividido en 21 municipios (Општина, opština)

Historia

Ta más detalles, veyer l'articlo Historia de Montenegroveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

O territorio actual de Montenegro corresponde a un territorio que Costantín Porfirocheneta situa bells principatos serbios como Zahumje y Zeta. Zeta esdevinió uno d'os dos prencipals estatos serbios. En o sieglo XI o knez Voislav fue succedito por Miguel a qui o Papa dió o títol de rei en l'anyo 1077. Miguel establió a suya capital en Skadar (Shkkoder). Zeta dimpués fue dominata por Raska.

En o sieglo XIV os serbios d'a zona de Zeta tornan a tener dinastías locals, os Balsidas, os Crnojevic (que tienen refirme venecián). Iván IV ye vencito por os otomans y s'establix més a l'ueste, en os monts de Cetinje, y o suyo estato será conoixito como Crna Gora en serbocrovate y Montenegro por os venecians.

En 1515 Montenegro prene un nuevo estatuto, en teoría baixo sobranía otomana, en realidat qui manda ye un principe-bispe. Dimpués de Danilo a succesión pasa dejde tío a sobrín en a familia d'os Petrovic Njegos. Danilo estableix relacions con a Rusia de Per o Gran en 1711 y en recibirá aduya. En estos tiempos que o centro politico serbio yera en o norte se produció a formación d'una identidat montenegrina deseparata d'a identidat serbia cheneral.

En 1851 o poder se seculariza y o knez (principe) no ye bispe. Esclata una guerra contra os otomans, que son vencitos en 1858 en Grahovo. En 1875 bi ha una revuelta en Bosnia-Herzegovina y Montenegro y Serbia aprobeitan pa declarar a guerra a los otomans en 1876. O congreso de Berlín de 1878 reconoixió a independenzia de Montenegro y permitió l'anexión de territorios a lo norte (una part d'Herzegovina) y l'este, a més d'un acceso a la mar en Bar (Antivari), més gran con l'anexión de Dulcigno en 1881.

En 1912 Montenegro pasa a estar un reino, y participa en a I guerra balcanica. Os montenegrins asitian Shköder y por o tractato de Bucarest en 1913 Montenegro s'exampla con l'anexión d'a metat sud d'o Sanchak de Novi Pazar y d'a Rechión de Pec. O exercito montenegrín participó en a primera Guerra Mundial en o mesmo bando que Serbia, y acompanyó a lo exercito serbio en a suya retirata. Cetinje fue evacuata o 27 d'aviento de 1915.

Quan remató a primera guerra mundial, os montenegrins yeran partidarios cerrinos d'a unión con os serbios. O 26 de noviembre de 1918 un consello nacional aplegato en Podgorica destronó a lo rei Nikita y vota que Montenegro s'adhiba a lo reino de Serbios, Crovates y Eslovens.

Os conflictos entre serbios y crovates marcoron a politica yugoslava d'o periodo d'entreguerras. Os montenegrins yeran de part d'os serbios. En a segunda Guerra Mundial Montenegro fue ocupato por os italians y o suyo territorio redueito. Os partisans ocupaban gran part d'o país.

En 1946 se constituye a republica popular de Montenegro con o territorio de 1913 de fueras de Pec, que pasa a lo Kosovo y con a inclusión d'as bocas de Cattaro. A capital se treslada dende Cetinje ta Podgorica, con o nombre de Titograd.

En 1991 encomienza a descomposición de Yugoslavia, y Montenegro permaneixe sin independizar-se. En abril de 1992 se creya una nueva republica federal de Yugoslavia con Serbia y Montenegro pero no ye reconoixita. Dende 1993 os montenegrins encomienzan a querer desvinclar-sen de Serbia.

Cultura

Por causa d'a suya situación cheografica, a cultura de Montenegro s'ha modelato gracias a diferents influencias a lo largo d'a suya historia, estando as más importants as d'orichen eslavo, (especialment serbio), bizantina, centroeuropea y hadriana.

Bi ha muitos puestos de gran inportancia historica y cultural en Montenegro, encluindo molimentos d'os periodos pre-romanico, gotico y barroco. A zona costera de Montenegro ye prou conoixita por os suyos diversos molimentos relichiosos catolicos, mientres en a zona interior l'arquitectura y l'arte relichioso reflexa la influencia bizantina.

A danza tradicional ye l'oro que consiste en diversos bailarins que conforman un circlo a l'abrazar-sen d'os hombros mientres uno u dos bailarins en solitario danzan en o centro a o ritmo d'os tambors. A literatura se remonta más de diez sieglos entazaga mientres en 1494 fue establita la primera imprenta estatal en Centinje an apareixió lo primer libro sudeslavo que fue impreso: l'Oktoih. A isto s'adhiben dibersos manuscritos d'o sieglo XIII alzatos en monasterios.

Enlaces externos


Estaus d'Europa
Abkhasia3 | Albania | Alemanya | Andorra | Armenia2 | Artsakh3 | Austria | Azerbaichán1 | Belarrusia | Belchica | Bosnia y Herzegovina | Bulgaria | Cazaquistán1 | Croacia | Cheorchia1 | Chipre2 | Chipre d'o Norte2, 3 | Chequia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | Espanya1 | Estonia | Finlandia | Francia1 | Grecia | Hongría | Islandia | Irlanda | Italia1 | Kosovo3 | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgo | Macedonya d'o Norte | Malta | Moldavia | Mónegue | Montenegro | Noruega | Osetia d'o Sud3 | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Uniu | Rumanía | Rusia1 | San Marino | Serbia | Suecia | Suiza | Transnistria3 | Turquía1 | Ucraína | Vaticano
Dependencias: Åland | Akrotiri y Dhekelia | Chibraltar | Guernési | Isla de Man | Islas Feroe | Jèrri | Svalbard
1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa. 2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa. 3 Parcialment reconoixiu. 4 No reconoixito