Microprocesador

Un d'os actuals microprocesadors de 64 bits y doble nuclio, un AMD Athlon 64 X2 3600.

Un microprocesador ye un cercuito integrato que contién bells u totz os elementos necesarios ta formar una (u más) "unidat central de procesamiento" UCP, más a sobén conoixita como CPU (por as suyas sieglas en anglés: Central Processing Unit). En l'actualidat iste component electronico ye composato por millons de transistors, integratos en una mesma placa de silicio.

Cal distinguir entre o concepto de procesador, que ye un dispositivo de hardware, y a CPU, que ye un concepto lochico. Una CPU puet estar formata por un u quantos microprocesadors, y un microprocesador puet fer parti d'una u quantas CPU.

Mientres muito tiempo os microprocesadors yeran construyitos con un orden d'integración de bells poquetz centenars de transistors. A integración d'una CPU entera en un unico cercuito VLSI consiguió reducir muito o coste d'o procesamiento. O contino aumento d'a capacidat de proceso d'os microprocesadors ha ito fendo posible l'aparición de nuevas formas d'ordinadors, con un u más microprocesadors como elemento de proceso dende os chicotz sistemas empotratos y os ordinadors de pocha dica os mainframes y os supercomputadors.

Dende prencipios d'a decada de 1970 l'aumento d'a capacidat de proceso d'os microprocesadors ha seguito a Lai de Moore, que deciba que a capazidat d'integración d'os microprocesadors, o numero equivalent de transistors, se duplicaría cada 18 meses. A finals d'a decada de 1990 prencipioron a apareixer factors limitadors como a capacidat de disipación d'a calor producita u a rotura d'o paralelismo entre a capacidat d'integración y a capacidat de proceso.